در ارتقاي آمادگي مردم براي حوادث و سوانح، عملکرد خوبي نداشتيم

معاون آموزش، پژوهش و فناورى جمعيت هلال احمر با بيان اين‌که شاخص آمادگى خانوارهاى ايرانى در برابر حوادث و بلايا از ١٠٠ به ميزان ٩.٣ است، گفت: اين ميزان نشان مي‌دهد عملکرد ما در ارتقاي آمادگي مردم در حوادث و بلاياي طبيعي و انسان ساخت، متناسب با شان مردم‌مان موفق نبوديم.
سيد حميد جمال الدينى در نشست خبرى نخستين جشنواره کشورى پيشگيرى از سوانح و حوادث ضمن تبريک روز خبرنگار به خبرنگاران حاضر در اين نشست، با بيان اين‌که ضريب خطر کشور ما در حوزه حوادث طبيعى از ١٠، به مقدار ٨ است، گفت: سالانه نزديک به 1٫5 درصد از درآمد ناخالص ملي هزينه حوادث طبيعي و نزديک به 4 تا 6 درصد از درآمد ناخالص ملى کشور شامل حوادث انسان ساخت مى‌شود.
وي افزود: گاهى ١5 تا ٢٠ سال از سرنوشت يک خانواده تحت تاثير حادثه‌اي قرار مى‌گيرد و به طور مثال شخصي قطع نخاع مي‌شود و اين حادثه باعث تغيير مسير زندگي يک خانواده مي‌شود.
جمال الديني با بيان اين‌که با مبلغى که در حوادث هزينه مى‌شود، مى‌توان تمام اتوبان‌هاى کشور را ساخت، اظهار کرد: از طرفى بايد توجه کرد که شاخص آمادگى خانوارهاى ايرانى در برابر حوادث و بلايا از ١٠٠ به ميزان ٩.٣ است. اين ميزان نشان مي‌دهد عملکرد ما در ارتقاي آمادگي مردم در حوادث و بلاياي طبيعي و انسان ساخت، متناسب با شان مردم‌مان موفق نبوديم.
وي ادامه داد: هنوز در کشور ما درصد قابل توجهى به خاطر سلفى گرفتن جان خود را از دست مى‌دهند و حتى افرادى براى ديدن صاعقه در ارتفاع مي‌ايستند و جان خود را از دست مى‌دهند يا هنوز جواني با دوچرخه در مسير سيل حرکت مي‌کند. آمار ما در حوادث طبيعي با توجه به نوع مداخلاتي که انجام داديم و برنامه توسعه پنجم و کاهش آمارهاى مرگ و مير به واسطه حوادث و بلايا، فقط در دو سال اول کاهش داشت و اين نشان مى دهد عملکرد ما قابل قبول نبوده است. البته اين‌طور نبوده که بگوييم برنامه يا بودجه نداشتيم و به صورت آگاهانه توجهي نکرديم، بلکه اين بحث بسيار پيچيده است. به همين دليل بحث آموزش همگانى مطرح مى‌شود که بسيار اهميت دارد.
معاون آموزش، پژوهش و فناوري جمعيت هلال احمر با بيان اين‌که در آموزش که در فاز پيشگيرى قرار مى‌گيرد، هنوز نتوانستيم اين فاز را ارتقا بدهيم، گفت: آموزش همگانى محقق نمى‌شود مگر اين که توجه کنيم هدف از آموزش، تغيير رفتار است و اثرگذارى وقتى مشخص مى‌شود که رفتار مردم تغيير کند. از طرفى بايد توجه کرد سطح دانش مردم نيز متفاوت است و برنامه‌سازى بايد با پژوهش و آمار همراه باشد.
جمال الديني افزود: نکته ديگر نياز به بازآموزى است و نبايد خيال‌مان راحت باشد که آموزش انجام شده است؛ زيرا بدون انجام مانور و بازآموزى، اين آموزش‌ها فراموش مى‌شوند.
وي با اشاره به اين‌که آموزش ناصحيح بدتر از آموزش نگرفتن است، اظهار کرد: آموزش بايد استاندارد و صحيح باشد. همچنين بايد بين تهديد و خود کارآمدى آموزش، تعادل وجود داشته باشد. آموزش همگانى وقتى موفق است که ارزش اجتماعى داشته باشد. به طور مثال زمانى صدا و سيما در کاهش حوادث جاده‌اى موفق شد که شخصيت سازى انجام گرفت و داش سيا به وجود آمد. تا زمانى اين اتفاق نيفتد، بنگاه‌هاى اقتصادى نيز وارد اين قضيه نمى‌شوند؛ زيرا وقتى ارزش اجتماعى به وجود بيايد، منابع اقتصادى آن هم تامين خواهد شد.
معاون آموزش، پژوهش و فناوري جمعيت هلال احمر گفت: در واقع نبايد مردم را اين‌قدر ترساند که فکر کنند مرگ حق است و آن را به قضا و قدر ارتباط بدهند. در اين جشنواره مي‌توان تعادلي بين ارزش اجتماعي و فشار اجتماعي ايجاد کرد.
جمال الديني با بيان اين‌که تا وقتي آموزش از گلوله برف تبديل به بهمن نشود، نمي‌تواند تاثير داشته باشد، اظهار کرد: قدر مسلم صدا و سيما به عنوان يکي از رسانه‌هاي فراگير مي‌تواند در اين مسير تاثير داشته باشد.
وي با اشاره به اين‌که هرچه بتوانيم سرمايه اجتماعي را در جامعه افزايش بدهيم، مديريت بحران ساده‌تر خواهد بود، بيان کرد: سرمايه اجتماعي نيز برخواسته از اعتماد و مشارکت است.
جمال الديني گفت: گاهي بين مردم هم‌بستگي خوبي در حادثه‌اي به وجود مي‌آيد، اما بعد از حادثه ديگر عکس‌العملي نداريم. يعني هم‌بستگي وجود دارد، اما پيوستگي خير. اين مسائل در واقع بخشي از پيچيدگي آموزش‌هاي همگاني محسوب مي‌شود.
گفتني ا‌ست، بر اساس قانون برنامه ششم توسعه، وظيفه برنامه‌ريزي و اقدام براي آموزش همگاني براي آمادگي مردم در حوادث و بلاياي طبيعي بر عهده هلال احمر گذاشته شده است. همچنين متولي ارائه برنامه جامع آموزش همگاني در بلايا و حوادث طبيعي نيز هلال احمر است.