حضور سران خارجی در تحلیف؛ نقطه عطفی در مناسبات ایران و جهان

تهران- ایرنا- حضور سران و مقامات بلند پایه خارجی در مراسم تحلیف به نوعی نشان دهنده روابط گسترده ایران با سایر کشورها است و در واقع تاکید بر ورود ایران به تعامل های سازنده با نظام بین المللی در جهت ایجاد فضای مثبت برای حرکتی سازنده با سیاست های منطقه ای و بین المللی محسوب می شود.

چهاردهم مرداد، مراسم تحلیف حسن روحانی، دوازدهمین رییس ‌جمهوری ایران در صدویازدهمین سالگرد فرمان مشروطیت برگزار می شود. حضور میهمانان خارجی در یازدهمین مراسم تحلیف ریاست جمهوری برای نخستین بار در تاریخ جمهوری اسلامی ایران ثبت شد تا حمایت خود را از رییس جمهوری ایران علنی و ملموس اعلام کنند. تا پیش از این دوره، مراسم تحلیف روسای جمهور مختلف با حضور سفرای کشورهای خارجی در تهران برگزار می‌شد و دعوت خاصی از مقامات بلندپایه کشورها برای این مراسم انجام نمی‌‌گرفت.

تمایل رهبران کشورها برای سفر به تهران و حضور در دومین مراسم تحلیف حسن روحانی قبل از دعوت رسمی، به معنی اعلام حمایت و پشتیبانی عملی آنها از برنامه های روحانی برای تنش زدایی در سطح خارجی و خروج ایران و غرب از روند تقابل است.

اینک یکی از مهمترین میهمان‌های مراسم تحلیف، «فدریکا موگرینی» دومین مسوول زن سیاست خارجی اتحادیه اروپا است. او قرار است ١٤ مردادماه به‌ عنوان رییس کمیسیون مشترک برجام برای شرکت در مراسم تحلیف رییس‌جمهوری به ایران سفر کند تا در دیدارهای دوجانبه با مقام های کشورمان وضعیت اجرای توافق هسته ای و مسایل و موضوعات منطقه ای را بررسی کنند.

حسن روحانی برای آغاز دولت جدید خود در انتظار برگزاری مراسم تحلیف در مجلس دهم شورای اسلامی است. وی در وعده های خود تعامل با دنیا را بسیار مهم دانسته و اینک لیستی از میهمانان بلندپایه خارجی مشتاق به شرکت در مراسم تحلیف، نشانگر این امر است.

در مراسم تحلیف قرار است 100 هیات خارجی، 18 رییس مجلس و هفت رییس جمهوری در تهران حضور به هم برسانند و در این مراسم باشکوه شرکت کنند.

پژوهشگر گروه اطلاع رسانی ایرنا به مناسبت دوازدهمین مراسم تحلیف و آغاز دومین دوره ریاست جمهوری حسن روحانی و حضور سران بلندپایه دیگر کشورهای جهان در روز 14 مرداد به گفت وگو با «مهدی مطهرنیا» کارشناس مسایل بین الملل و عضو هیات علمی دانشگاه آزاد پرداخت.

** دعوت رسمی سران بلندپایه کشورها از دوره یازده ریاست جمهوری
مهدی مطهرنیا با بیان اینکه آغاز دعوت رسمی سران بلندپایه خارجی از دوره یازدهم ریاست جمهوری نشان از تعاملات سازنده با نظام بین الملل دارد، گفت: دعوت از سران دیگر کشورها برای شرکت در مراسم تحلیف در واقع تاکید بر ورود ایران به تعامل های سازنده با نظام بین المللی در جهت ایجاد فضای مثبت برای حرکتی سازنده با سیاست های منطقه ای و بین المللی است.

دنیای کنونی دنیای فرامرزی است که در آن مرزهای ملی بسیار کمرنگ شده ومی توان آنرا به تعبیری گوی بلورین نامید. به عبارتی دیگر در 1960 میلادی مک لوهان جهان را دهکده جهانی نامید و در 2005 میلادی میلتون فریدمن آن را جهان مسطح خواند و من در 2010 جهان را اتاق شیشه ای نامیدم. دنیای امروز به مانند گوی بلورینی می ماند که در آن سیاه چاله های اطلاعاتی و دانش تبدیل به فهم، ادراک و در نهایت دانایی شده است تا اینگونه مرزهای بین المللی از میان رفته و زمینه های همگرایی میان دولت ها به وجود آید.

** دولت ها؛ نماینده ملت ها در عرصه بین المللی
این کارشناس مسایل بین الملل دولت ها را نماینده ملت ها دانست و بیان داشت: دولت ها به عنوان نماینده ملت ها اگر بخواهند در زمان باقی بمانند و هیچ گونه تعاملی با جهان پیرامون خود نداشته باشند نمی توانند تصمیم های درستی برای اداره امور مملکت خویش بگیرند. از این رو تعامل بیشتر دولت ها به عنوان نماینده ملت با دیگر کشورها در پرتو درهم تنیدگی در عناصر فضا و مکان می تواند نماد روشنگری و باز شدن دریچه ها به طرف افق های نوین در عرصه تعاملات بین المللی باشد. نمادهای عملیاتی آن ایجاد فضای مثبت در مراسمی است که دولت یازدهم به عنوان پیشرو در این زمینه آغاز کرد و تداوم آن در این دوره از مراسم تحلیف نشان از عزم راسخ دولت دوازدهم جهت تعامل سازنده و موثر با دیگر کشورها است.

در سند چشم انداز 1404 که به وسیله رهبر معظم انقلاب اسلامی در 1382 خورشیدی به روسای سه گانه ابلاغ شده می توان به وضوح شاهد این موضوع بود که چشم انداز سیاست خارجی باید مبتنی بر تعامل سازنده باشد، لذا ساز وکارهای یک تعامل موثر در گرو همگرایی بیشتر دولت حاکم بر تهران با دیگر دولت های منطقه و در نظام بین المللی برای کاهش هزینه ها و دسترسی به منافع بیشتر در ساحت حیات گوناگون ملی ایرانیان است.

** همراهی اتحادیه اروپا با دولت روحانی
او حضور فدریکا موگرینی به عنوان دومین مسوول زن سیاست خارجی اتحادیه اروپا که بعد از کاترین اشتون که قرار است به‌ عنوان رییس کمیسیون مشترک برجام برای شرکت در مراسم تحلیف به ایران سفر کند، نشان از همراهی اتحادیه اروپا با دولت روحانی در مقابل بدعهدی‌ها و عهدشکنی‌های دونالد ترامپ رییس‌جمهوری آمریکا دانست و خاطر نشان کرد: عملکرد اتحادیه اروپا و آنچه که پس از تنش های بسیاری در اجرایی شدن برجام به انجام رسید تا حدود زیادی نشان دهنده آن است که غرب سیگنال های مثبتی را در جهت تحرک بیشتر برای افزایش تعامل با تهران ایفا می کند و از این جهت ادراک قابل توجهی از جایگاه ژنوم ژئواستراتژیک(موقعیت جغرافیایی) ایران در غرب حاصل شده است.

باید بپذیریم که اتحادیه اروپا از جهتی با ایالات متحده آمریکا همواره در رقابت است. همکاری ایران و اتحادیه اروپا و سفر فدریکا موگرینی به تهران جهت شرکت در مراسم تحلیف حسن روحانی می تواند حامل پیامی برای دونالد ترامپ رییس جمهور آمریکا باشد. اتحادیه اروپا با این عمل می خواهد مواضع خود را نسبت به ایران مثبت و موضع مستقل تری نسبت به هیجان های ایجاد شده در دولت نومحافظه کار ایالات متحده آمریکا بعد از امضای برجام داشته باشد. ایالات متحده آمریکا در دوران ترامپ در پی ایجاد یک فضایی است که محدود سازی همکاری بین المللی ایران و همین طور محاصره منطقه ای تهران را دنبال کند.

دولت یازدهم با تحرک دکترین تعامل سازنده و ایجاد فضای مثبت در جهت همکاری و تبادل امتیاز بیشتر میان ایران و اتحادیه اروپا بود و این فرصتی شد تا بتواند مقتدرانه در نظام بین الملل با اندیشه ورزی سیاسی ضمن حفظ اصول و ارزش های برخواسته از انقلاب اسلامی، جهت گیری خردورزانه و مجرب خود در حوزه سیاست خارجه را در نظام بین الملل به نمایش بگذارد و با هزینه های کمتر منافع بیشتر را به ارمغان آورد. بنابراین باید گفت که دستگاه سیاست خارجی ایران با توجه به محدودیت های بین المللی، باید جهت گیری منطقه ای خود را بیش از گذشته مورد توجه قرار داده و با حفظ صیانت از برجام در چارچوب ماموریت های دیپلماتیک زمینه ایجاد فضای مثبت در جهت کاهش تنش های منطقه ای باشد.

** استقبال سران بلندپایه خارجی در مراسم تحلیف حسن روحانی
مطهرنیا استقبال و اعلام حضور سران دیگر کشورها برای شرکت در مراسم تحلیف را نشان از قدرت ایران در منطقه دانست و تصریح کرد: ایران دارای موقعیت جغرافیایی بسیار ممتازی در منطقه است که به آن قدرت ذاتی می بخشد و به دلیل موقعیت حساس و مهم در منطقه خاورمیانه و با توجه به نیروی انسانی کارآمد و منابع بسیار غنی تجاری و اقتصادی به عنوان یک ابرقدرت شناخته می شود. سیاستمداران و سران نظام اگر بتوانند موقعیت و قدرت خویش را در جهت تامین منافع ملی به کار گیرند می تواند به جایگاه ویژه در سطح نظام بین المللی برسد. استقبال سران و رییسان جمهور دیگر کشورها علاوه بر اهمیتی که از نظر مباحث داخلی دارد از نگاه روابط بین‌الملل نیز حایز اهمیت بوده و به نوعی نشان ‌دهنده روابط گسترده کشورها با یکدیگر است و پشتوانه خوبی برای قدرت مانور کشور در عرصه بین المللی محسوب می شود. این اقدام به عنوان یک سنگ بنا می تواند از این پس به رویه و سنت تبدیل شود تا در آینده نیز در هر مراسم تحلیف شاهد دعوت از سران کشورها برای حضور بود.