ادعای جنجالی رویترز درباره تعداد کشته‌های آبان/ سکوت خبری به‌منزله خالی کردن میدان برای رقیب است
گروه سیاسی بازتاب: ادعای خبرگزاری رویترز در خصوص تعداد کشته‌شدگان حوادث آبان ماه در ایران که دیروز روی خروجی بسیاری از رسانه‌های داخلی و خارجی قرار گرفت، به‌شدت جنجالی شد. خبرگزاری رویترز در گزارشی مدعی شده است که حدود ۱۵۰۰ نفر در جریان اعتراضات آبان کشته‌شده‌اند. رویترز مدعی شده که این آمار را چندین مقام در وزارت کشور ایران در اختیار آن خبرگزاری قرار داده‌اند. این خبرگزاری در گزارش خود مدعی شده است که ۱۷ نوجوان، حدود ۴۰۰ زن و تعدادی از نیروهای امنیتی و پلیس در میان کشته‌شدگان هستند.
علیرضا ظریفیان یگانه، رئیس مرکز ارتباطات و اطلاع‌رسانی دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی دراین‌باره ضمن تکذیب این ادعا گفته است:
این نحو از خبر نوشتن و ادعا کردن اساساً کار خاصی ندارد؛ کافی است بر اساس یک برنامه از پیش تعیین‌شده عملیات روانی، یک سری ادعاها کنار هم چیده شود و وقتی هم از این رسانه درخواست منبع یا سند شود، شما را به موجودات نامرئی ارجاع می‌دهد که هیچ امکانی برای صحت‌سنجی آن وجود ندارد. لذا ادعای خبرگزاری رویترز نه از باب امنیتی و اطلاعاتی، بلکه حتی از جنبه‌ی خبری هم کاملاً بی‌ارزش و لطمه‌ی شدیدی به اعتبار از پیش مخدوش این خبرگزاری است.
حالا که رویترز نمی‌خواسته منبع یا سند یا حتی یک قرینه‌ی کوچک ارائه کند، چرا به ۱۵۰۰ نفر کفایت کرده؟ می‌تواند بگوید ۲۰ هزار نفر کشته‌اند، اما این خبرسازی‌های جعلی اعتباری ندارد.
همان‌طور که در دستور رهبر معظم انقلاب آمده بود موضوع رسیدگی و دلجویی از خانواده‌های کشته‌شدگان اخیر در سه گروه ادامه دارد و پس از جمع‌بندی کامل این مسئله اطلاع‌رسانی‌ها راجع به آن صورت خواهد گرفت.
کامبیز نوروزی – کارشناس حقوق و رسانه – درباره ادعای جنجالی رویترز و دلایلی که منتشر به چنین اتفاقاتی می‌شود، می‌نویسد:
تاکنون درباره حوادث آخرین هفتۀ آبان ۹۸ جز یک یادداشت ننوشته‌ام. نه آنکه سخنی نبوده است که بنویسم؛ بلکه این حادثه از هر سو و با هر نگاهی که دید شود، واقعه‌ای مهم و اثرگذار و پیچیده بوده که نمی‌توان با اندکی اطلاعات درهم و متناقض و به‌شتاب در موردش حرف قاطع زد. هنوز هم برای طرح بحث و ایده‌های استوار در مورد این وقایع، باید تأمل داشت.
اما چیزهایی را می‌توان راحت دید و گفت. ازجمله، سکوت زیان‌بار مقام‌های رسمی کشور در مورد جزئیات این حوادث که بیش از آنکه به مدیریت افکار عمومی کمک کند، زمینی بسیار هموار و بارور تولید کرده برای رواج انواع و اقسام حدس و گمان‌ها.
یکی از مهم‌ترین این اطلاعات، تعداد کشته‌شدگان وقایع آبان ماه است. مقام‌ها و سازمان‌های رسمی قبول دارند که در این وقایع تعدادی از هم‌وطنان ما جان خود را ازدست‌داده‌اند.
در چندهفته‌ای که گذشته، اخبار موثق مردمی هم حکایت از کشته شدن تعدادی از مردم این سرزمین در آن وقایع دارد. تا اینجا قطعی و روشن است که کسانی کشته‌شده‌اند. مشکل ازاینجا و از کلمه “تعداد” آغاز می‌شود.
چند نفر؟ چند نفر کشته‌شده‌اند؟
از همان روز دوم، سازمان عفو بین‌الملل تعداد را بیش از ۱۰۰ نفر اعلام کرد. کمی بعدتر، برخی منابع اعداد ۲۰۰-۳۰۰ و بیشتر را اعلام کردند. به‌تازگی رویترز گفته که در وقایع آبان ماه ۱۵۰۰ نفر از ایرانیان کشته‌شده‌اند و…؛ حدس و گمان‌ها ادامه دارد.
بستر اصلی این اخبار را که معمولاً منابع روشنی ندارند و معلوم نیست بر چه اساسی برآورد شده‌اند؛ سیاست خبری غلط، بیهوده و زیان‌باری ساخته که در این قبیل موارد، توسط مراجع رسمی کشور اتخاذ می‌شود.
در جهان رسانه‌ای شده امروز، سکوت خبری در اکثر موارد به‌منزله خالی کردن میدان خبر برای رقیب است. در چنین فضایی، سکوت خبری و بسنده کردن به اخبار کلیشه‌ای و بی‌اعتبار و نخ‌نما، یعنی واگذار کردن نتیجه به حریف. این سیاست، اثری جز ضرر ملی ندارد.
آقای روحانی و دولتش هم که با هیاهوی گردش آزاد اطلاعات و منشور حقوق شهروندی که هر دو از پایه بی‌ریشه و اساس بوده‌اند؛ برمدار خودداری از انتشار اطلاعات موثق و درست حرکت می‌کند. شورای عالی امنیت ملی هم به همین سیاق عمل می‌کند.
به‌این‌ترتیب، این میدان خبری بسیار مهم از آمار و اطلاعاتی که رسماً از طرف مراجع رسمی کشور اعلام‌شده باشد، خالی می‌ماند.
نتیجه آن می‌شود که اعدادی که دیگر منابع خبری اعلام می‌کنند، مرجعیت می‌یابد و در محافل رسمی و غیررسمی مورد استناد قرار می‌گیرد و نهایتاً همین اعدادند که در ذهن افکار عمومی به‌جا می‌ماند. مسئولیت این زیان، بر عهده این سیاست خبری و این سیاست رسانه‌ای است که در کشور اِعمال می‌شود.
اعلام این آمار می‌تواند بیانگر مسئولیت‌پذیری مراجع رسمی و گامی ولو کوچک برای ترمیم آثار این حوادث باشد.
انتهای پیام/#
