آیا رویکرد فرانسه در قبال برجام تغییر کرده است؟

3 هفته سکوت نسبی مقامات فرانسوی در قبال برجام و آینده آن، که به صورت خاص از زمان برگزاری آخرین نشست ایران و اعضای 1+4 در وین شاهد آن بودیم ، می تواند انعکاسی از عدم مشخص بودن مواضع ایالات متحده در قبال شرایط فعلی باشد.

حدود سه هفته قبل و در آستانه برگزاری نشست ایران و اعضای 1+5 در وین، ژان ایو لودیان وزیر امور خارجه فرانسه در خصوص استفاده از مکانیسم ماشه علیه کشورمان هشدار داد. این موضع گیری لودریان، مورد انتقاد ایران و حتی برخی بازیگران دیگر درحوزه روابط بین الملل قرار گرفت. هم اکنون حدود دو هفته از برگزاری نشست وین سپری شده است و مقامات فرانسوی دیگر سخنی از استناد به مکانیسم ماشه به میان نیاورده اند.ضمن آنکه سید عباس عراقچی ، معاون وزیر خارجه و مذاکره کننده ارشد کشورمان نیز تاکید کرده است که در نشست اخیر وین، مقامات فرانسوی بر خلاف مانور قبلی بر روی مکانیسم ماشه، سخنی در خصوص فعالسازی آن به میان نیاورده اند.

لودریان در تازه ترین مواضع خود، بار دیگر در خصوص”موجودیت برجام” هشدار داده و از گامهای کاهنده تعهدات برجامی ایران ( مطابق استراتژی مقاومت فعال) به مثابه عاملی بازدارنده درحفظ توافق هسته ای یاد کرده است اما در خصوص استناد و استفاده از “مکانیسه ماشه” سخنی نگفته است :

“بقای برجام با خطر جدی رو به رو است. پاریس معتقد است که تصمیم ایران برای کاهش تعهدات در قالب برجام، پاسخی نادرست به تصمیم بد آمریکا برای خروج یکجانبه از توافق هسته‌ای بوده است.البته این مایه امیدواری است که نشست اخیرکمیسیون مشترک برجام در وین نشان داد که هنوز احتمال حفظ این توافق وجود دارد.”

همان گونه که مشاهده می شود، وزیر خارجه فرانسه در کنار مخابره سیگنالهای تهدید کننده در خصوص “موجودیت برجام”، سیگنالهایی را نیز در خصوص “امیدواری به حفظ برجام” مخابره کرده است. به نظر می رسد فرانسوی در برهه زمانی فعلی، قصد دارند به صورت همزمان هر دو سیگنال ظاهرا متناقض را به نظام بین الملل ارسال کنند. اما هدف از این اقدام چست؟ آیا این “بازی پارادوکسیکال”، نوعی تاکتیک برای خرید زمان یا “هدایت بازی در ابهام” محسوب نمی شود؟پاسخ این سوال مثبت است!

به نظر می رسد مقامات فرانسوی در انتظار رایزنی های گسترده تر و جدیدتر با مقامات دولت ترامپ در خصوص نحوه مواجهه با برجام هستند. تا زمانی که این موضوع از سوی کاخ سفید ( خطاب به کاخ الیزه) تعیین تکلیف شود، فرانسوی ها تاکتیک “بازی در وضعیت ابهام” را دنبال خواهند کرد.فراتر از آن، امکان دارد که این پارادوکس رفتاری نیز حالتی دستوری داشته باشد.به عبارت بهتر، احتمال دارد مقامات آمریکایی از پاریس خواسته باشند تا در راستای رسیدن به نتیجه و نقطه ای مشخص تر، فعلا “خطر شکست” و ” احتمال بقای برجام” را به صورت همزمان به نظام بین الملل مخابره کند. لودریان و مکرون در مواضع خود در قبال ایران و برجام ( خصوصا طی ماههای اخیر) از چنین فرمولی پیروی کرده اند.

به گزارش نامه نیوز:آنچه مسلم است اینکه در نهایت فرانسوی ها، خروجی تصمیم خود در قبال توافق هسته ای را بر اساس رایزنی های جدید با ایالات متحده ، خصوصا وزارت خارجه این کشور، تعیین خواهند کرد. از ابتدای سال 2017 میلادی یعنی زمانی که دونالد ترامپ در راس معادلات سیاسی و اجرایی آمریکا حاضر شد شاهد بودیم که تروئیکای اروپایی و خصوصا کشور فرانسه مناسبات نزدیکی را با ایالات متحده آمریکا در قبال ایران تعریف کردند. بر این اساس، آن‌ها سیاست‌های ضد ایرانی مشترکی را تعیین کردند و بر سر مقوله‌ای به نام تغییر برجام با یکدیگر به مذاکره پرداختند. اقدامات و موضوعاتی که در دسترس داشتند کاملا مشخص کرده بود که موضوع بازرسی از اماکن نظامی ایران، اعمال محدودیت‌های فرازمانی علیه برنامه هسته‌ای ایران، بحث فعالیت‌های منطقه‌ای ایران و توان دفاعی و موشکی کشورمان بود. امانوئل مکرون رئیس جمهور فرانسه همچنان معتقد است که با وجود خروج دولت ترامپ از برجام، می توان موضوعات مورد اشاره را در قالب “الحاقیه برجام” یا ” توافق تکمیلی” مطرح کرد.با این حال جمهوری اسلامی ایران با برداشتن گامهای کاهنده تعهدات برجامی عملا اثبات کرده است که تمایل مشترک بازیگران غربی مبنی بر تحمیل خواسته های جدید به ایران عملا امکانپذیر نخواهد بود.

در هر حال، متعاقب خروج ترامپ از توافق هسته ای با ایران، هم پوشانی بازی فرانسه و آمریکا در قبال ایران ، وارد فاز تازه ای گردید. تاخیر در راه اندازی اینستکس و اساسا تبدیل شدن آن به یک ساختار حداقلی و قطره چکانی، محصول مستقیم رایزنی های پشت پرده کاخ سفید و دولت فرانسه بوده است.در هر حال، دولت فرانسه در آینده ای نزدیک، بر اساس رایزنی ها و درخواستی که مایک پمپئو و دیگر مقامات آمریکایی از پاریس خواهند کرد، پیام و موضع آشکارتر و صریح تری را در قبال آینده توافق هسته ای با ایران اتخاذ خواهند کرد.3 هفته سکوت نسبی مقامات فرانسوی در قبال برجام و آینده آن، که به صورت خاص از زمان برگزاری آخرین نشست ایران و اعضای 1+4 در وین شاهد آن بودیم ، می تواند انعکاسی از عدم مشخص بودن مواضع ایالات متحده در قبال شرایط فعلی باشد.