توضیحات صریح ظریف در باره اطلاع رهبرمعظم انقلاب از جزئیات مذاکرات برجام/ هدیه خروج از برجام را تقدیم ترامپ نمی کنیم

ما در این رابطه انتخاب‌های متعددی داریم که تنها یکی از آنها خروج از برجام است. گزینه‌های دیگری نیز مطرح است که اروپایی‌ها هم در آن سهیم هستند.
محمدجواد ظریف در مصاحبه با روزنامه ایران مطالبی را در باره برجام بیان داشته است.

بخشهایی از این مصاحبه را می خوانید:

آیا ایران به تمام اهداف مد نظر خود از طریق برجام دست یافته است؟

نه این اتفاق نیفتاده است. امریکایی‌ها برای آنکه ما به تمام ظرفیت‌های برجام نرسیم همه گونه بدعهدی کردند‏‏. ولی این به معنای آن نیست که برجام توافق موفقی نبوده. در اکثر حوزه‌ها به تمام خواسته‌های خود رسیده‌ایم و در بعضی حوزه‌ها به بخشی از خواسته‌های خود دست یافته‌ایم. این به معنای آن نیست که امریکا حسن نیت داشته یا لطفی به ما کرده، بلکه این دستاوردها با حضور مردم در انتخابات و پیشرفت‌های علمی کشور ممکن شده است و از این‌رو آنها ناگزیر شدند پای میز مذاکره بیایند و حقوق ما را به رسمیت بشناسند. البته خصومت‌های آنها در دیگر حوزه‌ها هنوز به جای خود باقی است و تمام تلاش خود را در آن بخش‌ها به کار می‌بندند. از این‌رو ضمن آنکه ما باید بدعهدی‌های امریکایی‌ها را اعلام کنیم و به جهان بگوییم که به امریکا نمی‌توان اعتماد کرد، همان طور که در عمل موفق بودیم و امروز حتی دوستان امریکا اذعان می‌کنند که نمی‌توان به دولت ایالات متحده اعتماد کرد، همزمان هم باید خود را باور کنیم و اینکه ثابت کردیم با توان خود، هدایت رهبری معظم انقلاب، شجاعت رئیس جمهوری و پیگیری تیم مذاکره‌کننده حقوق خود را در جهان تثبیت کنیم. این امری مهم است که نباید آن را فراموش کرد.

کشورهای طرف توافق هسته‌ای طی ماه‌های گذشته به تعهدات اصلی خود پایبند بوده‌اند، اما اقداماتی چون تصویب تحریم‌های جدید در کنگره امریکا علیه ایران زمینه بحث‌های اختلافی را به وجود آورده است چنانچه خود شما اشاره داشتید روح برجام از سوی امریکایی‌ها نقض شده است. آیا تحریم‌های مصوب کنگره امریکا می‌تواند برجام را از استفاده کامل از ظرفیت‌های خود دور کند؟

این حوزه‌ها ارتباطی با یکدیگر ندارند. افراد جدیدی را به تحریم‌های گذشته اضافه کردند، که اگر مرتبط با مسائل هسته‌ای باشد نقض برجام است و اگر نه، با وجود آنکه غیرقانونی است و ما به صراحت با آنها مخالفیم، وارد حوزه برجام نمی‌شود چون ما پیرامون دیگر مسائل با امریکا مذاکره‌ای نداشتیم. ولی تحریم‌هایی که برجام برداشته، برنگشته است. اگر امروز می‌بینیم که بانک‌ها در همکاری تعلل دارند چند علت دارد، یکی اینکه فضای روانی در چندین سال گذشته علیه اقتصاد ایران ایجاد شد که شکستن آن دشوار و زمانبر است. دوم اینکه بانک‌های اروپایی در طول سال‌های تحریم تعهداتی به امریکا داده‌اند که هنوز پابرجاست. مشکلات دیگری هم مربوط به مقررات مالی و پولشویی است که به دلیل دوری ایران از فضای جهانی به وجود آمده و نیاز به تغییر دارد. امریکا با اقدامات خود به دنبال آن بوده است که با متشنج کردن فضای بین‌المللی امکان سرمایه‌گذاری در ایران را از بین ببرد که ما آن را نقض برجام می‌دانیم. هیأت نظارت بر برجام تصمیم می‌گیرد که برجام در چه سطحی نقض شده و بر اساس آن ما تصمیم می‌گیریم که در چه فضایی به آن واکنش نشان دهیم.

ایران در جلسه اخیر هیأت مشترک برجام چه مسائلی را به‌عنوان نقض برجام از سوی امریکا گزارش داد؟

مسائلی مانند تأخیر در نهایی کردن قراردادهای اقتصادی یا سنگ‌اندازی که امریکا در اجلاس اخیر گروه 20 در دستور کار داشته از سوی ایران مطرح شد که در پایان تمام طرف‌ها بار دیگر بر لزوم اجرای کامل برجام تأکید کردند که همه باید به آن متعهد باشند و بحث در زمینه‌های مختلف هم ادامه دارد. در این حوزه باید به دقت توجه داشت که آنچه نقض شده، در کدام حوزه است. اینکه یک ماده برجام در کجا عملیاتی شود یک بحث و اینکه یک تخلفی از برجام به اطلاع کمیسیون برسد یک مسأله دیگر است. ما شکایت کردیم از اقدام امریکا اما اینکه این مسأله به معنی تقابل و خروج از توافق باشد، اتفاق نیفتاده است.

موضع‌گیری اخیر شما، درباره اینکه گزینه خروج از برجام روی میز است، بازتاب‌های گسترده‌ای داشت، این موضع تا چه میزان امکان اجرایی شدن دارد؟

گزینه خروج بر اساس متن توافق روی میز قرار دارد، یعنی این خبر و اتفاق جدیدی نیست. در ماده 36 توافق و در قطعنامه شورای امنیت هم به ایران این امکان داده شده و به‌عنوان حق ما به رسمیت شناخته شده است. برجام بر اساس بی‌اعتمادی متقابل نوشته شده نه بر اساس اعتماد متقابل و در هرجمله از برجام این بی‌اعتمادی به چشم می‌خورد. ما تحت هدایت رهبری نظام همواره به امریکا بی‌اعتماد بودیم و این موضوع را در برجام نهادینه کردیم.

اگر ایران تصمیم بگیرد که به دلیل بدعهدی امریکا از برجام خارج شود، در حالی که اتحادیه اروپا به این توافق پایبند بوده، واکنش آنها به این تصمیم چیست؟

ما در این رابطه انتخاب‌های متعددی داریم که تنها یکی از آنها خروج از برجام است. گزینه‌های دیگری نیز مطرح است که اروپایی‌ها هم در آن سهیم هستند. ایران باید تصمیم بگیرد که آیا ماندن در برجام منافعش را تضمین می‌کند یا خروج از آن. اروپایی‌ها نیز از برجام منافع دارند و از این‌رو نمی‌خواهند فضایی به وجود بیاید که امریکا برای آنها تصمیم بگیرد و همین رویکرد نیز بخوبی خود را در طول ماه‌های گذشته نشان داده و تداوم دارد. لذا انتخاب‌های ما تا حدی به رفتار و مقاومت اروپا در برابر بدعهدی‌ها و تخلفات امریکا بستگی دارد که اکنون نشانه‌های امیدوارکننده‌ای از این مقاومت اروپا را در برابر مصوبه جدید مجلس امریکا می‌بینیم.

مخالفان برجام ادعا می‌کنند، اطلاع رهبر معظم انقلاب از جزئیات مذاکرات صحت ندارد و دولت به دنبال آن است تا با مطرح کردن این موضوع، مسئولیت عدم موفقیت برجام را از دوش خود بردارد.

ما همواره گفته‌ایم که همه قصورها و اشکالات بر گردن ماست. هیچ کس در این موضوع تردیدی ندارد و رهبری ما را هدایت می‌کردند و ما مدیون این هدایت هستیم. ما گزارش‌های ریز کار را خدمت رهبری انقلاب ارائه می‌کردیم، ایشان هرجا مصلحت می‌دیدند وارد جزئیات می‌شدند و هر جا مصلحت می‌دیدند به هدایت کلی اکتفا می‌کردند. ایشان نیز فرموده‌اند که ما خدمت ایشان گزارش‌ها را ارائه کرده‌ایم. ما تمام تلاش خود را کرده‌ایم و هر جا اشکالی وارد است، از ماست. امروز مخالفان به جای ادامه ادعاها باید پاسخگوی پیش‌بینی‌های سراپا اشتباه خود باشند. باید بگویند که وقتی از هواپیمای کاغذی بر آسمان انتخابات صحبت می‌کردند چرا همه پیش‌بینی‌هایشان غلط در آمد.

ما به برجام افتخار می‌کنیم و آن را دستاورد بزرگی برای نظام می‌دانیم و لذا نیازی نداریم مسئولیت این دستاورد را از خود دور کنیم. شما به همین لایحه جدید مجلس امریکا نگاه کنید. برجام دست کنگره امریکا را برای تحریم علیه ایران تا آنجا بسته است که حتی وقتی می‌خواهند تحریم‌های شدید علیه ایران وضع کنند مجبور می‌شوند تحریم‌های گذشته را تجمیع کنند. این را مقایسه کنید با 5 سال قبل که هر سال دو بار تحریم‌های جدید و در حوزه‌های اساسی وضع می‌کردند و دنیا هم از آنها تبعیت می‌کرد و حالا برای همین تجمیع تحریم‌های قبلی دنیا با آنها مخالفت می‌کند. یا در همین لایحه تحریم‌های ایران را با تحریم‌های روسیه مقایسه کنید و ببینید اگر برجام نبود امریکایی‌ها در چه حوزه‌هایی می‌توانستند علیه ما اقدام کنند. البته ما در برابر بدعهدی امریکا با صلابت صحبت می‌کنیم و در برابرخودشان هم این حرف‌ها را می‌زنیم. ما حرف‌های محکم خود را مثل برخی دوستان در مقابل جمعی که برای ما تکبیر بگویند بیان نمی‌کنیم‏ بلکه در امریکا و در مقابل امریکایی‌ها و رسانه‌های آنها و نخبگان سیاسی آنها با کمال قدرت و صلابت مطرح کردیم.