هدف جدید ترامپ: دور کردن سلطان قابوس از ایران

سه روز پیش از میزبانی تیلرسون از یوسف بن علوی، همتای عمانی اش در واشنگتن سلطان قابوس به به طور مستقیم با ترامپ صحبت کرده بود.

ترامپ در این گفتگو با سلطان عمان بر اهمیت مقابله با توسعه نفوذ ایران صحبت کرده بود. این تماس همچنین بعد از سفر بن علوی به تهران و گفت وگو درباره بحران قطر بعد از گفت و گوی تلفتی او با تیلرسون درباره همین موضوع شکل گرفت.

واشنگتن نگران فروپاشی شورای همکاری خلیج فارس در نتیجه بحران قطر است.

بر کسی پوشیده نیست که دولت ترامپ و مسقط در مورد معضلات منطقه ای یک جور فکر نمیکنند. برجام در حالی به نتیجه رسید که عمان نقش مهمی در میانجی گری میان ایران و آمریکا در مذاکرات دردوران اوباما بازی کرده بود. در ماه آپریل همه اعضای شورای همکاری به جز عمان از تصمیم ترامپ برای حمله به سوریه در نزدیکی حمص حمایت کرده بوند. در جبهه یمن نیز ائتلاف نظامی عربستان و امارات که مورد حمایت آمریکاست شکل گرفت و عمان از این ائتلاف هم دوری کرده است. استدالال ترامپ برای کمک به متحدان آمریکا در جهان عرب برای مقابله با ایران نیز مسقط را از ادامه روابط نزدیک دفاعی اش با تهران در تنگه هرمز منصرف نکرده است.

در یک تصویر بزرگتر؛ عمان و دولت ترامپ در معضلات امنیتی منطقه با هم چشم انداز مشابهی ندارند و این کشور به هر حال روابط و همکاری های زیادی با تهران در این حوزه دارد.

در حالی که دولت ترامپ تهران را مسئول رشد بی ثباتی و تروریسیم در منطقه میداند، مسقط ایران را یک شریک مهم و استراتژیک در مسایل گوناگون می پندارد. از این گذشته تحولات اخیر در شورای همکاری نیز کشورهای کوچکی مانند عمان را عمق استراتژیک عربستان کرده است و همین مساله نیز به نزدیکی عمان به ایران کمک میکند.

روابط ایران وعمان بسیار تعاملی است . برای مثال عمان تنها کشور عضو شورای همکاری حلیج فارس است که برای حقظ بشار اسد از زمان آغاز بحران سوریه تلاش کرده است. مسقط در اوایل سال جاری به بمب گذار یانتحاری در دمشق واکنش نشان داد و پیام تسلیتی به بشار اسد فرستاد.

روابط خوب عمان با ایران، موضوعی نیست که به مذاق دولت دونالد ترامپ خوش بیایید.

وقتی ترامپ در عربستان سعودی (برای نشست ریاض) بود، قراری برای دیدار فهد بن محمود آل سعید ولیعهد و معاون نخست وزیر عمان با رئیس‌جمهور آمریکا از قبل برنامه‌ریزی شده بود اما به دلایلی نامعلوم این دیدار لغو شد و همینطور دیدار تیلرسون با یوسف بن علوی وزیر خارجه عمان هم لغو شد.

طرح و برنامه بودجه این دولت (دولت ترامپ) برای سال آینده مالی حاکی از کاهش 35 درصدی کمک نظامی آمریکا به عمان است. شاید متغیر و عامل اصلی برای اولین مکالمه ترامپ و قابوس، بحران قطر بود. این بحران احتمالا واشنگتن را برای روی آوردن به مسقط به عنوان یک میانجیگر منطقه‌ای بین کشورهای شورای همکاری خلیج فارس، ترغیب کرد.

قطعا دولت آمریکا از تلاش‌های دیپلماتیک کویت برای حل بحران بین عربستان سعودی و برخی دیگر از کشورها با قطر حمایت می‌کند، شاید دولت ترامپ در حال تشویق عمان برای تقویت نقش خودش در این تنش باشد تا در رفع این بحران کمک کند.

بدون تردید، چند دسته بودن متحدان عرب سنی آمریکا امکان اینکه تهران از این اصطکاک و تنش بین اعضای شورای همکاری خلیج فارس برای پیش بردن دستور کار سیاسی‌اش در جهان عربی استفاده کند را بیشتر می‌کند

به احتمال زیاد، دولت ترامپ از سیاست خارجی مستقل عمان و روابط منحصر به فرد و بی‌نظیر آن با ایران، استقبال نمی‌کند.

یک سوال نگران‌کننده برای عمان این است: اگر جنگجویان حوثی‌ به موشکهای برد بلندی که قادر به هدف قرار دادن ریاض از یمن باشد، دست بیابند، آیا دولت ترامپ بخشی از تقصیر این موضوع را به گردن مسقط خواهد انداخت؟

در هر صورت، به موازات آنکه بحران قطر تهدید فروپاشی شورای همکاری خلیج فارس را به همراه دارد، دولت ترامپ در حال رجوع و روی آوردن به عمان برای دریافت کمک جهت میانجی‌گری درباره این تنش و بحران است؛‌ کشوری که روابطش با آمریکا به سال 1790 برمی‌گرد.

طی سال‌ها و در زمان‌های پر چالش، مسقط متحد مفید آمریکا بوده است. اکنون با توجه به نگرانی شدید واشنگتن درباره آینده شورای همکاری خلیج فارس، کاخ سفید به آرامی، در حال درک ارزش عمان به عنوان یک متحد منحصر به فرد است، متحدی که می‌تواند به این دولت (دولت ترامپ) در هدایت کشتی خاورمیانه کمک کند.