کمبود آب ترمز صنعت پتروشیمی ایران را می‌کشد؟

کمبود آب یکی از چالش هایی است که ایران جهت افزایش تولید فرآورده های پتروشیمی خود جهت دور زدن تحریم ها با آن مواجه است.

به گزارش بازتاب به نقل از رویترز، برنامه ایران برای ساخت یک مجتمع پتروشیمی در نزدیکی فیروزآباد همه پیش شرط های لازم برای شروع یک پروژه عظیم را دارد: موافقت مقامات ارشد نظام، تامین مالی و منابع عظیم گازی برای تامین خوراک مجتمع.

اما با گذشت یک دهه، کار ساخت این مجتمع تنها 10 درصد پیشرفت فیزیکی داشته است. علت کندی کار، کمبود منابع آبی است که باید برای خنک سازی این مجتمع مورد استفاده قرار گیرد.

حمیدرضا سلیمان نژاد، یکی از مدیران این پروژه در این باره گفت: «در مطالعات اولیه پروژه، اشتباهاتی در محاسبه مقدار آبی که این مجتمع نیاز دارد صورت گرفته است… آنها متوجه شده اند که این مجتمع آب خیلی زیادی لازم دارد، اما منطقه توانایی تامین این میزان آب را ندارد.»

سرنوشت مجتمع پتروشیمی فیروزآباد، سرنوشت مشابه سایر پروژه های پتروشیمی در ایران است. با وجود اینکه ایران دارای منابع عظیم نفت و گاز است و تمایل دارد تولید محصولات پایین دستی را که با سهولت بیشتری می توانند تحریم های را دور بزنند، کمبود منابع آبی یکی از موانع پیش روی پروژه های اینچنینی به شمار می رود.

بر اساس برآوردهای رویترز، حداقل دوازده پروژه پتروشیمی، کود شیمیایی و پالایشگاهی با ظرفیت تولید مجموعا بیش از 5 میلیون تن محصولات پتروشیمی در سال به دلیل مشکل کم آبی به تاخیر افتاده است.

این فهرست از طریق رصد گزارش های رسانه های دولتی، اظهارات مدیران پروژه ها، تجار و جزئیات منتشر شده توسط برخی از شرکت ها و یا سهامداران عمده ای طرح ها جمع آوری شده است.

شرکت پتروشیمی فسا و شرکت پتروشیمی داراب که هر کدام 30 درصد از سهم شرکت پتروشیمی فیروزآباد را در اختیار دارند، حاضر به اظهارنظر در این زمینه نشده اند.

یک تاجر ایرانی که در پروژه های پالایشگاهی فعالیت داشته است در این باره گفت: «بسیاری از این پروژه ها توسط آن دسته از نمایندگان مجلس پیشنهاد شده اند که تلاش داشته اند در حوزه های انتخابیه خود اشتغالزایی کنند. متاسفانه مطالعات فنی تا حد زیادی در این پروژه ها نادیده گرفته شده است.»

کمبود آب یکی از چالش هایی است که تهران جهت افزایش تولید فرآورده های پتروشیمی خود جهت دور زدن تحریم ها با آن مواجه است. ردیابی محموله های پتروشیمی دشوارتر از ردیابی محموله های نفت خام ایران است.

بر اساس برآوردها، ارزش صادرات نفت ایران به دلیل تحریم های دولت آمریکا به حدود 700 میلیون دلار در ماه کاهش یافته است. اما تهران ماهانه حدود 500 میلیون دلار فرآورده نفتی صادر می کند.

پالایشگاه های نفت و دیگر مجتمع های فرآوری نفت برای خنک سازی تجهیزات خود به آب احتیاج دارند. تولید یک گالن بنزین نیازمند 0.61 تا 0.71 گالن آب است. اما هدایت منابع محدود آبی از زمین های کشاورزی به سمت صنعت پتروشیمی چندان عاقلانه نیست.

پروژه فیروزآباد در یک منطقه خشک در جنوب کشور کلنگ زنی شده و هدف آن تولید سالانه یک میلیون تن اتیلن است. بر اساس برآوردها، مجتمعی با این ظرفیت سالانه بیش از 2 میلیون تن آب مصرف می کند. دولت که نگرانی پایین آمد سطح سفره های آبی کشور است، خواهان انتقال این پروژه 500 میلیون دلاری به مناطق ساحلی است تا بتوان از آب دریا برای خنک سازی تجهیزات آن استفاده کرد، اما مقامات محلی مخالف انتقال پروژه هستند و همین عامل توقف کار این طرح شده است.

تاخیر در تکمیل کار این پروژه موجب اختلال در 4 پروژه دیگری شده که قرار بوده از اتیلن تولیدی این مجتمع استفاده کنند. اما به رغم چالش های موجود، ایران ظرفیت پالایشگاهی خود را افزایش داده و در ماه فوریه به خودکفایی در صنعت بنزین رسیده است.

مجتمع های پتروشیمی ایران هم اکنون ظرفیت تولید سالانه 65 میلیون تنی را دارند که 22.5 میلیون تن آن صادر می شود. دولت قصد دارد ظرفیت این مجتمع ها را در طی 2 سال به 91 میلیون تن و در طی 5 سال به 130 میلیون تن برساند. ظرفیت پالایشگاهی ایران هم اکنون حدود 2.23 میلیون تن است که مقام دوم را پس از عربستان در منطقه در اختیار دارد.