مفهوم «سلامت اجتماعی»؛ مهم اما در حاشیه

رئیس کرسی سلامت اجتماعی و توسعه یونسکو با اشاره به اینکه شرط اول سلامت اجتماعی دسترسی همگانی به امکانات عمومی و اولیه است، بر اهمیت ادای مسئولیت اجتماعی توسط سازمان‌ها و نهادهای دولتی و غیردولتی تاکید کرد.

یونس نوربخش  با بیان اینکه «سلامت» موضوع پیچیده و با ابعاد مختلفی است که توجه سیاستگذاران باید به تمام ابعاد آن جلب شود افزود: غیر از پزشکان، روان‌شناسان و جامعه شناسان هم باید وارد این موضوع شوند. ابعاد سلامت از سلامت جسمی گسترده تر است وبه تازگی وارد حوزه اجتماعی نیز شده است به همین دلیل در مورد بسترهای اجتماعی این حوزه کمبودهای زیادی داریم.

وی با اشاره به اینکه شرط اول سلامت اجتماعی دسترسی همگانی به امکانات عمومی و اولیه است، تصریح کرد: یعنی دولت موظف است زیرساخت‌ها و امکانات اولیه برای رسیدن به سلامت اجتماعی مانند مسکن، بهداشت و کار را فراهم کند. در حالی که یکی از معضلات اصلی ما در حال حاضر بیکاری است که به مهاجرتهای بی رویه، خالی شدن شهرها و روستاها و …مسائل دیگر انجامیده است. بنابراین دولت در این زمینه موظف است با هدف ایجاد سلامت اجتماعی در سیاستگذاری ها و برنامه بودجه تجدیدنظر جدی کند اما به نظر می رسد دولت تا الان نسبت به حوزه سلامت اجتماعی به طور جدی نپرداخته است.

رئیس کرسی سلامت اجتماعی و توسعه یونسکو با اشاره به اینکه در سطح میانه نیز سازمان ها و موسسات و نه دولت، به عنوان مسئولیت اجتماعی، تحقق سلامت اجتماعی را باید جزو وظایف خود قرار دهند، اظهار کرد: یک سازمان نمی‌تواند با بی تفاوتی بگوید “مسائل اجتماعی به من ربطی ندارد و من کار خودم را می کنم” بلکه این موسسات در کنار اهداف اقتصادی خود باید هزینه فعالیت اقتصادی خود را به اجتماع بپردازند. آیا این موسسات و شرکت‌ها محیط زیست را تخریب نمی کنند؟ آیا فعالیتشان تبعات اجتماعی و روانی ندارد؟ آیا بافت های شهری را به هم نمی زند؟ بنابراین ادای مسئولیت اجتماعی ضروری است.

این جامعه شناس با تاکید بر اینکه در سطح خرد و رفتارهای فردی نیز باید اقداماتی انجام شود، توضیح داد: آموزش‌ همگانی و آموزش در مدارس در مورد تغییر در رفتار، کنترل خشم و مهارت‌افزایی و … همه مواردی هستند که در سطح خرد هم باید به آنها توجه داشته باشیم. بنابراین باید سعی کنیم در همه سطوح به این موضوع که چگونه می توانیم به تحقق سلامت اجتماعی کمک کنیم توجه داشته باشیم. نه تنها سلامت فیزیکی بلکه سلامت روحی و روانی بلکه سلامت اجتماعی نیز باید جزو اهداف ما باشد.

نوربخش ادامه داد: سلامت اجتماعی یعنی روابط اجتماعی سالم؛ یعنی وقتی فردی در جامعه مشغول فعالیت است، احساس خود شکوفایی، انسجام اجتماعی و حس تعلق به جامعه داشته باشد و ما در حال حاضر ابتدای راه هستیم.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه تا پیش از این سلامت اجتماعی بیشتر در حوزه پزشکی مطرح بود، افزود: یعنی فقط نگاه این بود که سلامت یک امر پزشکی است، اما مدتی است کرسی یونسکو و انجمن مددکاران اجتماعی ایران به دنبال این موضوع هستند که نشان دهند منظور از سلامت محدود به حوزه پزشکی نیست. در فضایی مانند دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران نیز در تلاش هستیم تا دانش کافی در مورد این حوزه تولید و ارتباط بین دانشگاه و فضای اجتماعی به عنوان کنشگران اصلی برقرار شود. ما این آمادگی را داریم که وارد سازمان ها شویم و در قالب تفاهم نامه ها این موضوع را مشخص کنیم که هرکسی در چه حوزه‌ای می تواند کمک کند با این حال در حال حاضر با حالت ایده آل هنوز فاصله زیادی داریم.