رویای «کیش شمال» از دل «میانکاله» می‌گذرد؟
طرح گردشگری آشوراده از آن طرح‌های پرحاشیه‌ایست که سه رئیس جمهور مختلف را به خود دیده است. حدود ۱۵ سال است که عده‌ای قصد دارند در اکوسیستم آشوراده، رؤیای کیش شمال را محقق کنند برای همین هم در تازه‌ترین اقدام، دست به ساخت جاده‌ای در شبه جزیره میانکاله زده‌اند.
از دهه ۸۰ بنا به توافق سازمان محیط زیست و سازمان میراث فرهنگی قرار شده که در آشوراده که شرقی‌ترین ضلع شبه‌جزیره میانکاله است؛ طرح گردشگری اجرا شود، اما به دلیل اختلافات گسترده در جزئیات طرح و مخالفت فعالان محیط زیست با ایجاد تأسیساتی مثل هتل در این منطقه، اجرای این پروژه به تعویق افتاده است تا اینکه سال گذشته بین مجری (سازمان بهیاری شهرداری گلستان) و ناظر (سازمان محیط زیست) توافق شد که طرح گردشگری آشوراده در قالب یک طرح طبیعت‌گردی با لحاظ نکات محیط زیستی اجرایی شود.
هر چند که به این طرح طبیعت‌گردی هم اعتراض است و معترضین معتقدند که اکوسیستم منطقه را تحت الشعاع قرار می‌دهد با این حال تازه‌ترین مسئله پیرامون طرح گردشگری آشوراده به ساخت یک جاده در تالاب میانکاله برمی‌گردد که اعتراضات بسیاری را در پی داشته است. در این باره مزدک دربیکی عضو کمیسیون مناطق حفاظت‌شده اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت (IUCN ) و عضو هیات علمی دانشگاه به ایسنا، عنوان می‌کند: سازمان همیاری شهرداری گلستان، از اسفند سال گذشته به بهانه اینکه نیاز به تجهیزات برای ساخت تاسیسات در آشوراده دارد؛ اقدام به ساخت جاده در مجموعه تالابی خلیج گرگان و شبه جزیره میانکاله کرده است. در حالیکه هیچ مجوزی برای ساخت این جاده ندارد و اجرای این پروژه خارج از چارچوب طرح مورد تایید سازمان محیط زیست و توافق صورت گرفته است.
ساخت جاده تسریع بخش خشکی تالاب میانکاله
وی با طرح این پرسش که کدام دستگاه به سازمان همیاری شهرداری گلستان مجوز ساخت جاده است؟، تأکید دارد که ساخت این جاده تاثیرات سوئی در اکوسیستم خلیج گرگان و شبه جزیره میانکاله خواهد داشت. چون در حال حاضر با مسئله پس‌روی آب دریا و خشک شدن خلیج گرگان مواجه هستیم و ممکن است که این جاده در جریان هیدرولوژیک خلیج تاثیر بگذارد و باعث تسریع‌بخشی در خشکی آن شود. خشک شدن خلیج هم قطعا تبعات زیست محیطی، اجتماعی و حتی سیاسی برای منطقه خواهد داشت.
دربیکی با بیان این نکته که میانکاله یک تالاب ثبت‌شده بین‌المللی در کنوانسیون رامسر است، اعتقاد دارد که اگر جاده‌ای در محدوده تالابی خلیج گرگان و میانکاله احداث شود؛ دیگر تعطیل شدن آن میسر نخواهد بود چون میلیاردها تومان برای آن هزینه می‌شود. برای مثال در یک دوره‌ای سازمان جنگل‌ها با هدف مهار آتش‌سوزی‌ها، در دل جاده‌های شمال مجوز ساخت جاده صادر کرد، اما این جاده‌های دسترسی، به محملی برای قاچاق چوب، قاچاق مواد مخدر، تردد غیرقانونی و حتی آتش زدن جنگل‌ها تبدیل شد، بنابراین جاده میانکاله هم در صورت تکمیل از بین نمی‌رود و تاثیرات سوء خود را خواهد داشت.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه درصورت تکمیل جاده، زور سازمان محیط زیست برای تخریب جاده نمی‌رسد، تاکید می‌کند: سازمان شیلات و سازمان دریانوردی که در این منطقه ذینفع هستند؛ باید در کنار سازمان محیط زیست قرار گرفته و نسبت به ساخت جاده در میانکاله اعتراض کنند.
بنا به گفته دربیکی، قرار شده که طرح گردشگری آشوراده، در مساحتی ۲۲ هکتاری از آشوراده اجرایی شود. دقت داشته باشیم که تا ۳۰ سال پیش این منطقه مسکونی بود و روستاها و تأسیسات شیلات، دریابانی، آموزش و پرورش و … در این منطقه وجود داشت که به دلیل بالا آمدن سطح آب این تجهیزات و مناطق مسکونی تخریب شده است و بر اساس توافق صورت گرفته تنها باید در قالب طرح گردشگری، این منطقه ساماندهی شود و حتی برای جلوگیری از آسیب‌های احتمالی، قرار شده که زیرساخت‌هایی مثل اقامتگاه و… در بندر ترکمن و اطراف آشوراده ساخته شود.
ضعف سازمان محیط زیست در نظارت
این کارشناس محیط زیست با تأکید بر اینکه طرح مصوب شده آشوراده، طرح جمع و جوری است و به بهسازی و بهینه‌سازی گردشگری در آشوراده و حفظ محیط زیست در این منطقه کمک می‌کند، می‌گوید: ممکن است سرمایه‌گذار سعی کند با راهکارهای قانونی یا غیر قانونی سازمان محیط زیست را دور بزند، بنابراین نظارت سازمان محیط زیست باید قوی باشد و در حفظ چارچوب‌های طرح گردشگری آشوراده هشیارانه عمل کند. البته می‌دانیم که متأسفانه سازمان محیط زیست در نظارت ضعف دارد و گاهی هم تحت فشار قرار می‌گیرد و بعید نیست که طرح گردشگری آشوراده در اجرا با مشکلاتی مواجه شود که ساخت همین جاده مصداق بارز آن است.
سازمان محیط زیست به عنوان ناظر اصلی طرح گردشگری آشوراده باید پاسخگوی این باشد که مجری طرح (سازمان بهیاری شهرداری گلستان) چگونه توانسته بدون اخذ مجوز زیست محیطی، نسبت به ساخت جاده در بخش تالابی خلیج گارگان و شبه جزیره میانکاله اقدام کند؟
در پاسخ به این پرسش مسعود باقرزاده کریمی مدیرکل دفتر حفاظت و احیای تالاب‌های سازمان حفاظت محیط زیست به ایسنا می‌گوید: ساخت جاده در محدوده تالابی خلیج گرگان و شبه جزیره میانکاله صورت گرفته است که خلاف ماده اول قانون حفاظت و احیای تالاب‌ها است، بنابراین از نظر سازمان محیط زیست این جاده، تخریب تالاب میانکاله به حساب می‌آید.
نظر سازمان محیط زیست در مورد جاده میانکاله
باقرزاده کریمی با تأکید بر اینکه ساخت جاده در حریم خلیج گرگان و شبه جزیره میانکاله صورت گرفته است، تصریح می‌کند که بنا به تشخیص سازمان محیط زیست این جاده باید تخریب شود و اداره کل استان گلستان باید این موضوع را پیگیری کند.
به گزارش ایسنا، با اینکه سازمان محیط زیست به صراحت اعلام می‌کند که ساخت جاده در بخش تالابی خلیج گرگان و شبه جزیره میانکاله به بهانه طرح گردشگری آشوراده، با مفاد قانون حفظ تالاب‌ها است و این جاده باید تخریب شود، اما سئوال اصلی آن است که چرا با وجود اداره کل محیط زیست استان گلستان و استقرار نیروهای آن در منطقه، مجری طرح گردشگری آشوراده توانسته ساخت جاده را در تالاب میانکاله که جزو مناطق تحت مدیریت سازمان محیط زیست است؛ شروع و اجرایی کند؟.
انتظار می‌رود که سازمان محیط زیست با اتکا به قوانین مصوب مجلس شورای اسلامی در ضرورت حفظ حریم تالاب‌ها و همراه کردن نهادهای نظارتی دیگر مثل دادستانی استان گلستان اقدامی قاطع در برچیدن هرچه سریع‌تر جاده خلیج گرگان داشته باشد.
