استراتژی ترامپ جواب نداد
فایننشال تایمز نوشت: ایران در مقایسه با سال گذشته ثبات اقتصادی و سیاسی بیشتری دارد. این موضوع احتمالا باعث غافل گیری مقامات آمریکا شده است. واشنگتن سال گذشته سخت ترین تحریمهای اقتصادی را علیه ایران اعمال کرد که به سقوط ۶۰ درصدی ارزش ریال در بازارهای آزاد منجر شد. دولت آمریکا خواستار تغییر سیاست های منطقهای و دفاعی ایران شده است.
در ادامه این مطلب آمده است: ایران در طول ماههای گذشته تلاش کرد دوباره به وضعیت اقتصادی خود ثبات ببخشد. بسیاری از شهروندان این کشور با وضعیت موجود کنار آمده اند و تلاش می کنند آسیب پذیری خودشان را در مقابل تلاطمهای اقتصادی کاهش دهند. آنها تاکنون مقاومت بالایی در مقابل افزایش شدید قیمتها و تورم بی سابقه در کشور نشان داده اند. در نتیجه، امید بسیاری از مقامات ارشد دولت ترامپ برای تغییرات در ایران کم رنگتر شده است.
شاید مقامات دولت ترامپ برداشت درستی از میزان نارضایتی مردم ایران نداشتند. شاید سیاست مداران آمریکایی توسط گروههای مخالف جمهوری اسلامی گمراه شدند. البته ایران در حال حاضر با چالشهایی همچون اعتراضات اقتصادی روبرو است. اما این اعتراضات کوچک و پراکنده بوده اند.
در ایران سابقه ندارد که قشر کارگر به تنهایی رهبری یک جریان را بر عهده بگیرند. طبقه متوسط و تحصیل کرده ایران نیز باید بر اساس واقعیاتهای زندگی روزمره و شرایط منطقهای در مورد آینده خود تصمیم گیری کنند. بخش بزرگی از مردم از عواقب یک تحول جدید در کشور هراس دارند. عاقبت ناآرامیهای اخیر در کشورهای همسایه از جمله عراق، افغانستان و سوریه نیز امیدوارکننده نیست.
هم زمان، ایران در اقدامی هوشمندانه سطح آزادیهای مدنی را در کشور افزایش داده است. در مورد موضوعات اجتماعی سخت گیری نمیشود. در تعدادی از شهرهای بزرگ موسیقی زنده در خیابان ها، کافهها و رستورانها اجرا میشود.
اما تحلیلگران معتقدند که سیاست دولت ترامپ در قبال ایران اشتباه بوده است. دولت آمریکا از همه ابزارهای فشار خود برای پیشبرد اهداف نادرست استفاده کرد. این در حالی است که دولت ایران تاکنون به طور کامل به توافق هستهای برجام پایبند بوده است. شاید مردم ایران ناراضی باشند، اما آنها میدانند که اقدامات آمریکا نیز اخلاقی و قابل توجیه نیستند. زمانی که ترامپ ایران را یک ملت تروریست خطاب میکند، مردم ایران چگونه میتوانند او را به عنوان منجی خود تصور کنند؟
آمریکا سال گذشته تهدید کرد که صادرات نفت ایران را صفر خواهد کرد. این تهدید ماه گذشته با پایان یافتن معافیتهای ایران به واقعیت تبدیل شد. در نتیجه، آمریکا از همه ظرفیتهای خود علیه ایران استفاده کرد. اتحادیه اروپا نیز در حال حاضر نفوذ و اعتبار خود را از دست داده است.
تنها گزینه باقی مانده برای آمریکا اقدام نظامی است. اما ترامپ به دنبال شروع جنگ نیست. ایران نیز تلاش میکند وارد جنگ بزرگی با آمریکا یا دشمنان منطقهای همچون اسرائیل و عربستان نشود. اما حملات اخیر علیه نفت کشهای عربستان نشان میدهند که قابلیت واکنش به تهدیدات وجود دارد.
لیکن شرایط پرتنش کنونی در بلندمدت پایدار نخواهد بود. برخی مدعی اند ایران امیدوار است که در آینده به جای جنگ وارد مذاکرات مستقیم با آمریکا شود. اما این مذاکرات چه زمانی برگزار خواهند شد؟ شاید ایران قصد دارد که قابلیتهای خود را برای مقاومت در مقابل تحریم ها، دفاع از کشور در درگیریهای نظامی محدود و ضربه زدن به منافع اقتصادی کشورهای منطقه به آمریکا نشان دهد. ایران از این طریق می تواند شرایط خود را برای شروع مذاکره به آمریکا تحمیل کند.
ظاهرا ایران هنوز در مورد مذاکره با آمریکا تصمیم گیری نکرده. آنها شاید به امید شکست ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۲۱ منتظر بمانند. اما آنها فعلا در حال ارزیابی مزایا و هزینههای گزینههای مختلف از جمله مقاومت و مصالحه هستند. در نهایت مذکره بین دو کشور اجتناب ناپذیر به نظر میرسد.