تشدید تحریم‌های آمریکا علیه ایران و فرصتی که پوتین در عراق به دنبال آن بود
روسلان مامدوف در المانیتور نوشت: روزهای ۲۴ و ۲۵ آوریل در بغداد، شاهد برگزاری یک نشست در سطح مقامات عالیرتبه دو کشور عراق و سوریه بودیم که به مسأله همکاری اقتصادی، علمی و فنی میان دو کشور میپرداخت. حاصل این نشست امضای ۱۶ توافقنامه و تفاهمنامه در حوزه های مخابرات، تجارت، انرژی، برق، تولید، فناوری اطلاعات، حملونقل و بانکداری بود.
به گزارش بازتاب، در ادامه این مطلب آمده است: یوری بوریسف، رییس هیات اعزامی روسیه، پس از دیدار از دمشق، به بغداد سفر کرد. معاون نخست وزیر روسیه در دمشق درباره احیای اقتصاد سوریه با بشار الاسد مذاکره کرد و همچنین قرارداد اجاره ۴۹ ساله بندر دریایی طرطوس را برای مقاصد اقتصادی امضا کرد. در سال ۲۰۱۷ نیز دمشق و مسکو قرارداد استقرار نیروی دریایی روسیه در این بندر را امضا کرده بودند.
مسأله احیای اقتصاد مناطق بحرانزده سوریه و عراق در جریان مذاکرات بوریسف در سوریه نسبت به اجاره بندر طرطوس، توجه کمتری را در مذاکرات وی به خود جلب کرده است اما حضور مقامی عالیرتبه در این سطح، از میزان اهمیتی که مسکو برای مناطق شرقی جهان عرب قائل است حکایت دارد. این مناطق از مرزهای غربی مصر شروع و تا مرزهای شرقی عراق گسترش مییابد. یکی از دستور کارهای هیات روسی، استفاده از ارزهای ملی در معاملات اقتصادی دو کشور بود. همچنین اعلام شد که روسیه قصد دارد صادرات غله خود به عراق را افزایش دهد. پیشتر دو طرف درباره تقویت نظارت بر کیفیت و سلامت محمولههای غله به توافق رسیده بودند. عراقیها نتایج بازرسی خود از هفت صادرکننده غله در روسیه را به اطلاع مقامات مسکو رساندند.
اما محور مذاکرات بغداد و مسکو حول موضوع همکاریهای نفتی و گازی میچرخید. بوریسف گفت که میزان سرمایهگذاری شرکت لوک اویل روسی در عراق به هشت میلیارد دلار رسیده و با روند فعلی احتمالا تا سال ۲۰۳۵ به ۴۵ میلیارد دلار افزایش یابد. وی گفت با شرایط فعلی و تحولات قابل درک، توافق مزبور به اصلاح و تعدیل نیاز دارد.
والیک آلکپروف، رییس لوک اویل با عادل عبدالمهدی نخستوزیر عراق در ۲۹ مارس دیدار کرده بود. عراق به بزرگترین شرکت نفتی خصوصی در روسیه اطمینان داده است که از توافق توسعه میادین نفتی بلوک ۱۰ و میدان اریدوی عراق توسط این شرکت حمایت خواهد کرد. در عین حال این شرکت اعلام کرده که مجموع تولید از میدان نفتی قرنای غربی ۲ در جنوب عراق به ۴۰۰۰۰۰ هزار بشکه در روز رسیده است که موجب میشود موقعیت لوک اویل به عنوان شریکی قابل اعتماد برای عراق تقویت شود.
در سال ۲۰۱۷ نیز دو شرکت روس نفت و باش نفت، قراردادهایی برای اکتشاف و توسعه منابع معدنی در عراق امضا کرده بودند. بوریسف میگوید با اینکه این توافقات در مراحل ابتدایی خود هستند، چشمانداز بسیار روشنی در پیش روی آنهاست. در دهم آوریل، رییسجمهور عراق، برهم صالح از افزایش حضور روسیه در توسعه بخش نفت وگاز عراق استقبال کرده و خواهان روابط اقتصادی نزدیکتری میان دو کشور شده بود.
بوریسف طی سفر به بغداد با صالح، رییس جمهور عراق، عبدالمهدی نخستوزیر و الهلبوسی رییس مجلس این کشور دیدار کرد. در گفتگو با رییسجمهوری عراق، هر دو طرف بر لزوم اجرای توافقات به عمل آمده و پیشبرد پروژههای سودمند برای هر دو کشور تاکید کردند. همچنین درباره موضوعات بینالمللی و اوضاع فعلی جهان عرب میان دو کشور رایزنی به عمل آمد.
محمد علی الحکیم، وزیر امورخارجه عراق میگوید دو کشور برای برگزاری جلسات کمیسیون روابط میان دو دولت در بازههای زمانی شش ماهه به توافق رسیدند. همچنین وی بر جنبه های راهبردی روابط تجاری، سیاسی و امنیتی دو کشور تاکید کرد. از این منظر رفع موانع قانونی تجارت دوجانبه میان دو کشور و همکاری برای توسعه همکاریهای اقتصادی، یکی از دستاوردهای مثبت این دیدار تلقی میشود.
تقریبا همزمان با برگزاری نشست دوجانبه کمیسیون همکاری در بغداد، مسکو میزبان هشتمین کنفرانس امنیت بین المللی بود که به ابتکار وزارت دفاع این کشور تأسیس شده است. محمد جواد خدوم العبادی، وزیر دفاع عراق در این کنفرانس گفت که روابط عراق و روسیه در بالاترین سطح برقرار است و همکاری اطلاعاتی میان روسیه، ایران، عراق و سوریه همچنان تداوم دارد.
در واقع همکاری فنی و نظامی مسکو و بغداد در حال توسعه مداوم است. در آوریل ۲۰۱۹ قرارداد جدیدی میان دو کشور برای فروش تانکهای تی۹۰ امضا شد. مقامات لشکرهای زرهی بغداد نیز در همان زمان اعلام کردند برای استفاده از تجهیزات جدید روسی آموزش لازم را دریافت کرده اند. چنانکه العبادی وزیر دفاع عراق گفته، همکاریهای نظامی میان روسیه و عراق تحت تاثیر فشارهای آمریکا قرار نخواهد گرفت و تداوم مییابد.
در سطح منطقهای، تحریم های اقتصادی علیه ایران تأثیری منفی بر معاملات اقتصادی عراق داشته است. آمریکا از دوم می معافیت های نفتی خریداران نفت ایران را لغو خواهد کرد. عراق اگرچه واردکننده نفت ایران نیست اما به واردات گاز و برق از ایران وابسته است. اگر معافیت این معاملات نیز لغو شود، ایران و عراق در وضعیت پیچیدهای گرفتار میشوند. اما همزمان با فشار آمریکا برای به صفر رساندن صادرات نفت ایران، سهم عراق از بازار جهانی نفت در حال افزایش است. با توجه به تقویت نقش شرکتهای نفتی روسیه در تولید نفت عراق، میتوان اینگونه نتیجه گرفت که دستکم در کوتاه مدت فشار آمریکا بر ایران، به نفع روسیه و عراق تمام خواهد شد. به نظر میرسد پس از لغو معافیت ها، عراق مجبور باشد به همکاری با ایران ادامه دهد. اما اگر آمریکا در پیروی از تحریمها، سرسختی نشان دهد، ممکن است مجبور شود عراق را نیز تحریم کند که به دنبال آن ریسک و بیثباتی در بازار عراق و منافع شرکتهای روسی در این کشور افزایش مییابد.
