چه کنیم سفرهای نوروزی هدر نرود؟
سفر ملزوماتی دارد؛ باید با علم و آگاهی به آن پرداخت تا بی‌ثمر و منجر به اتلاف وقت و هدررفت هزینه‌های مادی و معنوی نشود. اما این ملزوما چیست؟
منوچهر جهانیان، رییس دانشکده علوم گردشگری در یادداشتی که در اختیار ایسنا قرار داده با عنوان «نوروز؛ جلوه‌ای از شکوه و عظمت میراث فرهنگی غنی ایرانیان» نوشته است: «مطلع و آغاز سال در میان ملت‌ها و اقوام مختلف بشری با رویدادهایی مرتبط است که برای آن ملت، معنایی دقیق و عمیق و ارزشی بنیادین و نمادین دارد، از این نظر آغاز سال ایرانی انطباق تام و تمام با طبیعت و زمین داشته و جایگاه ممتازی پیش چشم جهانیان دارد. نوروز ازجمله مهم‌ترین آیین‌های کهن ایرانیان و نمادِ شکوهمند فرهنگ ایرانی است که از دوره باستان تا امروز پایدار مانده است که دارای ویژگی‌های ممتاز و ارزش‌های جهان‌شمول است که بر ارزش‌های اخلاقی و انسانی، ترویج صلح و نوع‌دوستی، حفظ و پاسداشت طبیعت و محیط‌زیست تمرکز دارد که از منظر انطباق‌پذیری فرهنگ ایرانی با فرهنگ جهانی و موضوع جهانی‌شدن قابلیت تبیین و بررسی‌های درازدامن را دارد. نوروز باستانی، جاذبه‌ها، تنوع و گوناگونی مراسم و آیین‌های نوروزی در مناطق و نواحی ایران، این سرزمین کهن و باستانی در ایام تعطیلات نوروزی و به‌ویژه اول تا روز سیزدهم نوروز خود حدیث مفصلی است از جاذبه‌ها، آداب و رسوم کهن که هنوز به یادگار مانده است. سفر به مناطق مختلف و آشنایی با آداب و رسوم و آیین‌ها و مراسم خاص نوروز به بهانه عید و پرداختن به دید و بازدید و حضور در بین مردمان میزبان و جوامع بومی و محلی، آشنایی با بازی‌ها و آداب و رسوم، سنن، لباس، پوشاک، غذاهای محلی و ویژگی‌های فرهنگی این مناطق هرساله گردشگران و مسافرین نوروزی را از اقصا نقاط ایران و جهان برای بازدید از ایران سرزمین شکوه و زیبایی‌ها به‌سوی خود جذب می‌کند. امروزه گردشگری صرفاً فعالیتی تفریحی و تفرجی نیست بلکه گردشگران به دنبال کسب دانش و آگاهی و تجربه مقاصد و مسیرهای جدید در گردشگری هستند. در این بین بخشی از اوقات فراغت خود را نیز فارغ از هیاهوی شهر و مشغله‌های فکری و ذهنی در میان مقاصد و جاذبه‌ها و یا در طبیعت پیرامون جاذبه‌ها و جامعه بومی و محلی سپری می‌کنند.
عید نوروز و ایام تعطیلات نوروزی بهانه‌ای است برای سفر و به‌نوعی با تحول در طبیعت و تغییر فصل و نو شدن طبیعت، انسان نیز ناخودآگاه به دنبال تغییر و تحول هم در محیط طبیعی و محل زندگی خود است و هم به دنبال تحول فکری و ذهنی که در سایر محیط‌ها و در کنار مردمان آن دیار به جست‌وجوی ناشناخته‌ها و کسب دانش و آگاهی و معرفت می‌پردازد. این همان تجربه سفر است که به اشکال مختلف ازجمله تجربه مادی و معنوی سفر از آن یاد می‌شود. بنابراین سفر و یا به تعبیر کلام نورانی وحی «سیر در آفاق و انفس» و آگاهی از سرگذشت پیشینیان و آشنایی با تاریخ و تمدن، فرهنگ و مظاهر آن و جاذبه‌ها امری پسندیده و لازم است؛ اما بایستی به‌درستی آن را شناخت و با علم و آگاهی به سفر پرداخت تا به اهداف و فواید سفر دست یافت. سفر دارای ملزوماتی است:
اول اینکه قبل از سفر مدیریت و برنامه‌ریزی را برای سفر انجام داد تا سفر و فعالیت‌های وابسته به آن با شناخت و آگاهی باشد. هدف از مسافرت، نوع مقصد و یا مقاصد سفر، نوع وسیله حمل‌ونقل سفر، محل اسکان، اقامت و پذیرایی، همراهان، وسایل ضروری سفر، اطلاع کافی از مسیر و مقصد، شرایط آب‌وهوایی، فرهنگ و ارزش‌های فرهنگی و به‌نوعی دانش و اطلاعات کافی از مقصد و برنامه سفر از قبل مشخص باشد.
دوم اینکه در حین سفر با توجه به اهداف و برنامه سفر به دنبال کسب تجربه حین سفر باشد و تجارب حین سفر با هدف کسب دانش و آگاهی، لذت و بهره‌مندی از مردمان جوامع میزبان و محلی، آشنایی با جاذبه‌ها و حتی لذت بردن از استراحت، خوراکی‌ها و شرایط طبیعی و آب و هوایی بسیار مناسب که بسیار تأثیرگذار است.
سوم اینکه بعد از سفر اقدام به تهیه و تدوین شرح خاطرات سفر شود که این موضوع برای گردشگران و مسافران بسیار ارزشمنداست و حتی برای دیگران نیز سودمند خواهد بود. آنچه در حین سفر تجربه شده و یا تصاویر و یا آگاهی‌های کسب‌شده می‌تواند برای فرد و سایرین مهم و به یادگار بماند. در این میان توجه به ارزش‌ها و اصول و اعتقادات جامعه میزبان و محلی و رعایت احترام به آن‌ها امری پسندیده است و همچنین حفظ محیط‌زیست و آسیب نرساندن به مناظر و جاذبه‌ها و میراث گران‌قدر طبیعی و صیانت از آن برای آیندگان لازم و ضروری است.
توجه به رعایت فرهنگ راهنمایی و رانندگی، گذشت، ایثار و رعایت حرمت حقوق سایران و در یک کلمه احترام به حقوق شهروندی در سفر می‌تواند از بروز بسیاری از آسیب‌ها و مشکلات احتمالی بکاهد.
لذت بردن از معبر و طول مسیر سفر از مبدأ تا مقصد و برگشت، همانا عین سفر و به عبارتی جزئی از کل سفر است. بایستی با صبر و حوصله و لذت‌بردن از تمام تجارب سفر که از اهداف و برنامه سفر است همت گمارد. در غیر این صورت و توجه نداشتن به مدیریت و برنامه سفر مشابه سفر بی‌ثمر و بی‌برنامه و به‌نوعی اتلاف وقت و زمان و هدررفت هزینه‌های مادی و معنوی است. در نوروز با توجه به شلوغی و پیک مسافرت‌ها سعی کنیم مقاصد و مسیرهای کمترشناخته‌شده و به‌نوعی غیرتکراری را برای سفر انتخاب کنیم. تا هم از دیدن جاذبه‌ها و سفر لذت ببریم و هم از ازدحام و شلوغی و هزینه‌های گزاف سفر نیز در امان بمانیم. مناطقی را برای مقصد سفر انتخاب کنیم که میزبانان مهیای ورود ما به آن منطقه باشند و استقبال خوبی از ما داشته باشند. پس لازم است با آگاهی و شناخت، سفری هدفمند و مدیریت‌شده و بابرنامه را شروع کنیم و به پایان برسانیم تا سفری ایمن، جذاب و خاطره‌انگیز را تجربه کنیم.
از سویی دیگر در پیوند با رویداد نوروز، کشورهایی نیز با ایران در این موضوع همسو و همراه هستند و نوروز را پاس می‌دارند که دارای دین، حافظه تاریخی، مشاهیر و هنرهای مشترکی با ایرانیان هستند. برای نمونه این آیین جز در ایران در دیگر کشورهای حوزه تمدن ایران بزرگ ازجمله در آسیای مرکزی، قفقاز، عراق، ترکیه، افغانستان، کشورهای حوزه جنوبی خلیج‌فارس، پاکستان و حتی مناطق دیگر ازجمله بالکان و شبه‌قاره هند هم بزرگ داشته می‌شود و برای این رویداد جشن گرفته می‌شود؛ ازاین‌رو نوروز محور همگرایی این کشورها می‌تواند باشد و در صورت و ایجاد سازوکارهای مناسب از سوی کشورهای منطقه می‌توان با محوریت نوروز برای همگرایی منطقه‌ای در ابعاد فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و اجتماعی گام برداشت.»
