دلایل ناکامی مشتریان خارجی بورس نفت

نماینده شرکت ملی نفت ایران در بورس انرژی گفت: علت عدم موفقیت معامله عرضه سوم نفت در بورس انرژی علیرغم حضور مشتریان خارجی، نداشتن حساب ارزی بود که در حال رفع این مشکل هستیم.

امیرحسین تبیانیان، نماینده شرکت ملی نفت ایران در بورس انرژی در نشست خبری که به میزبانی مهر برگزار شد، با بیان اینکه بورس فضای شفافی به شمار می رود که محور آن، اطلاع‌رسانی عام است، گفت: دغدغه اصلی وزارت نفت، فروش نفت است نه طُرُق فروش آن؛ به همین منظور از روش های متفاوت برای فروش نفت استفاده می کند. البته باید توجه داشت که فروش نفت در بورس انرژی، روش جدیدی است که کارآمدی آن به مرور زمان مشخص می شود، اما به طور کلی راه اندازی و استفاده از آن ضرری برای کشور ندارد.

وی افزود: از ابتدای بهمن ماه سال جاری، عرضه نفت در بورس منظم شد؛ در حالیکه اگر این روش فروش نفت ناکارآمد بود، پس متقاضی زیادی نداشتیم. این در شرایطی است که مراجعه به ما به ویژه از کشورهای خارجی، چندین برابر شده و باتوجه به اینکه ایران از ابتدای دوره فروش نفت خود، از شیوه بورسی برای فروش نفت استفاده نکرده است، مشتریان کنونی می خواهند از صحت، امنیت و پایداری عرضه نفت در بورس آگاه و مطمئن شوند.

این مقام مسئول با اعلام اینکه گاهی متقاضیانی برای ١٠ میلیون بشکه نفت درخواست دارند، ادامه داد: نقل و انتقالات مالی آن ها زمان بر است و گاهی بیش از سقف زمانی تعیین شده واریز پول برای کارگزاری است، البته این مشتریان زمان برای تحویل و خرید نفت دارند.

بورس، فضایی شفاف و کم ریسک

به گفته تبیانیان، قیمت های مختلفی به عنوان قیمت پایه‌ای نفت عنوان می شود که رقم مدنظر نرخ نفت ایران به مقصد مدیترانه( گرانترین مقصد) است که به عنوان نرخ پایه مطرح شده و تخفیف ها اعمال می شود. در آخرین معامله نفت در بورس انرژی، در حالیکه نرخ نفت برنت به ٦٦ دلار رسید و با توجه به تقاضای موجود و مجوز ما تخفیفات اعمال می شود که ١٦ دلار نسبت یه نرخ نفت برنت ارزان تر است، در نهایت، هر بشکه نفت در عرضه اخیر ٥٢.٢٥ دلار برای هر بشکه معامله شد؛ به همین دلیل است که باید گفت بورس فضایی شفاف و کم ریسک است.

نماینده شرکت ملی نفت ایران در بورس انرژی تصریح کرد: عرضه اصلی روز دوشنبه مورخ ۹۷.۱۱.۲۸ بود، اما ثبت سفارش را برای سه شنبه مورخ ۲۹ بهمن سال جاری نیز باز گذاشتیم تا شبهه‌ای برای تبانی و همکاری از سوی عرضه کننده نفت در بورس و خریدار آن وجود نداشته باشد؛ به طور کلی برای جلب اعتماد متقاضیان به ویژه خارجی ها باید عرضه نفت در بورس بارها تکرار شود؛ از سویی دیگر هر چه میزان تقاضا بیشتر باشد، حجم و تعداد عرضه افزایش می یابد.

وی با اعلام اینکه در عرضه سوم نفت در بورس دو مشتری خارجی پای معامله بودند، اظهار داشت: متقاضیان خارجی معمولا با ثبت یک شرکت ایرانی اقدام به حضور در بورس می کنند که این روش به معنای مشارکت با شرکت ایرانی نیست؛ با شرایط کنونی در بورس انرژی می توان بدون احراز هویت نفت خریداری کرد و تنها در راس بورس انرژی که شامل رئیس بورس می شود. نماینده تام الاختیار متقاضی خارجی که در ایران شرکتی ایرانی ثبت کرده و شناسه خرید در بورس دارد برای انجام روند خرید به شرکت نفت معرفی می شود.

عرضه منظم نفت در بورس، اعتماد سازی برای مشتریان

نماینده شرکت ملی نفت ایران در بورس انرژی، عرضه منظم نفت در بورس را دلیل افزایش متقاضیان خارجی دانست و گفت: اتفاق خوبی که در نتیجه استفاده از روش فروش نفت در بورس افتاده است، تلاش کارگزاری های سراسر کشور در راستای مشتری یابی برای خرید نفت از طریق بورس است؛ چرا که این کارگزاری ها در ازای مشتری یابی، کارمزد دریافت می کنند و همین موضوع انگیزه ای شده است تا شرکت ملی نفت، بدون ریالی هزینه، از شبکه بازاریابی گسترده ای در کشور بهره مند شود که تا ١٠ برابر، حجم مکاتبات و مذاکرات شرکت های خارجی افزایش می یابد.

تبیانیان علت عدم موفقیت معامله عرضه سوم نفت در بورس نفت با مشتریان خارجی را نداشتن حساب ارزی اعلام کرد و ادامه داد: متاسفانه سپرده گذاری حساب ارزی نداریم؛ از سویی دیگر ما باید بدون اینکه با مشتری رو به رو شویم، محموله ها را بفروشیم، اما راهکارهای جدیدی را برای دریافت ارز بررسی کرده و در حال حل مشکل هستیم.

این مقام مسئول با بیان اینکه برای خرید یک میلیون بشکه نفت باید حدود سه میلیون دلار پرداخت شود، توضیح داد: مشتریان خارجی می توانند از طریق صرافی ها، اقدام به واریز وجه کنند، اما از آنجا که هنوز روش فروش نفت در بورس برای ایران روشی نوین محسوب می شود، چندان اعتماد ندارند و مایل نیستند که واریز مبلغ محموله را به صورت ریالی داشته باشند؛ این در حالی است که هر گونه تسویه ارزی باعث می شد قبل از عرضه، با مشتری و متقاضی روبرو شویم که شرکت ملی نفت به هیچ عنوان موافق چنین رویه‌ای نیست.

فروش نفت ایران به رژیم صهیونیستی اقتصادی نیست

طبق گفته وی، مشتریان خارجی نفتی ایران که به بورس مراجعه کردند، از کشورهایی از جمله چین، ترکیه، امارات بودند که البته از آنجایی که ایران با این کشورها مراودات مالی دارد، مشکل چندانی برای تسویه ارزی یا ریالی ندارند؛ چرا که منابعی در داخل کشور از محل تجارت با این کشورها در اختیارشان قرار دارد. از سوی دیگر، ما در اصلاحیه جدید اطلاعیه خرید نفت از بورس، شرط محدودیت مقصد را برداشته ایم و احراز صلاحیت نیز برای خریدار مدنظر نیست. اما به طور کلی اینکه گفته می‌شود محموله نفت ایران به سمت برخی کشورهای خاص برود، امری غیرمعقول و غیر اقتصادی است.

تبیانیان در پاسخ به پرسشی درباره اینکه شرط شرکت ملی نفت ایران برای عرضه نفت در بورس، ممانعت حضور خریداران نفت از بورس در بازارهای سنتی شرکت ملی نفت است، اظهار داشت: طبیعتاً پالایشگاه ها و خریداران نفتی که از شرکت ملی نفت ایران خرید می کنند، دارای قراردادهای ترن بلندمدت هستند که به صورت سنتی و طولانی مدت خرید نفت ایران را انجام می دهند؛ بنابراین مشتریانی که از بورس نفت خرید می کنند، بازاریابی جدیدی انجام داده و به مشتریان غیر سنتی ایران می فروشند. اما در بورس نمی توانیم قرارداد ترن ببندیم.

نماینده شرکت ملی نفت ایران در بورس انرژی تصریح کرد: اقدامات آتی برای تنوع بخشی به فروش نفت را در دست بررسی داریم که می توان به معاملات کاغذی اشاره کرد. با وجود آنکه ایران سال ها پیش مقوله فروش نفت در بورس را مورد بررسی قرار داده بود، اما سال ۲۰۱۹ میلادی، امارات این شیوه فروش را عملیاتی کرد. خوشبختانه ابزارهای مالی متعددی در بورس برای انواع فروش نفت وجود دارد.

فروش نفت خام آسان، بازاریابی آن دشوار

بر اساس گفته های این کارشناس صنعت نفت، فروش نفت خام ساده تر از فروش فرآورده های نفتی است؛ چرا که برای فروش نفت خام در شرایط تحریم معافیت هایی وجود دارد؛ اما این رویه برای فرآورده های نفتی چنین نیست؛ از طرف دیگر بازاریابی نفت خام دشوارتر از بازاریابی فرآورده های آن است؛ البته نظر کرباسیان، مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران، حرکت به سمت توسعه فروش فرآورده های نفتی بود.

تبیانیان با تأکید بر اینکه بازاریابی نفت خام دشوارتر از بازاریابی فرآورده های نفتی است، خاطرنشان کرد: با توجه به این حقیقت برای اینکه بخواهیم خریداری را جذب خرید نفت ایران کنیم، باید امتیازهایی را در نظر بگیریم، اما این مقوله به این معنا نیست که راهی برای فروش نفت نباشد؛ حتماً راهی هست؛ اما هر اقدامی در دنیا، هزینه های خاص خود را دارد که با پرداخت و تقبل این هزینه ها، هدف حاصل می شود.

وی ادامه داد: این که مطرح می شود در کمیته ۵ نفره فروش نفت در دوران تحریم های قبلی، ۸ دلار تخفیف برای مشتریان در نظر گرفته شده بود، مقوله کاملا صحیحی نیست؛ چرا که تعیین قیمت نفت ایران در هر برهه زمانی، متفاوت است که با تکیه بر قیمت های بین المللی، به صورت روزانه بررسی شده از سمت معاونت امور بین الملل شرکت نفت، در اختیار کمیته ۵ نفره قرار می گیرد. اما اینکه برخی معتقدند وزیر نفت قرار است، جبران کسری فروش نفت را گردن بورس انرژی بگذارد صحیح نیست چرا که بورس انرژی و عرضه نفت در این محل یک روش محسوب می شود که قرار است تنوع بخشی به روش های صادراتی نفت باشد نه جبران کسری صادرات در آن دنبال شود.

وزارت نفت، پیشگام در راه اندازی بورس نفت

این مقام مسئول با اعلام اینکه سال ۹۶، وزارت نفت طرح فروش نفت از طریق بورس انرژی را به هیئت دولت ارائه کرد، اظهار داشت: در آن دوره، هیئت دولت با این طرح موافقت نکرد و پیش نویس طرحی که تقدیم شورای سران سه قوه شد نیز از سمت وزارت نفت انجام شد. از سوی دیگر باید بدانید که وزارت نفت صد درصد موافق تسویه ارزی بود.

وی افزود: سقف پیشنهاد عرضه نفت در بورس انرژی از سمت وزارت نفت بیش از رقم کنونی بود. بنابراین باید گفت وزارت نفت متولی بورس نفت بود. همچنین این مقوله که پیش پرداخت محموله ها نیز کاهش یابد، تسویه ریالی باشد، سقف بازپرداخت افزایش یابد نیز از سمت وزارت نفت مطرح شد. از سوی دیگر یکی از نکاتی که در این میان می توان چالش برای این روند ایجاد کند، مغایرت زمان پرداخت ارزش محموله در قبال معرفی کشتی مورد نظر خریدار بود. به این معنا که خریداران باید ظرف ۱۰ روز نفتکش مورد نظر خود را به شرکت ملی نفت معرفی می کردند که با توجه به تأخیر در پرداخت، این زمان بیشتر می شد که در اصلاحیه اطلاعیه اخیر مجددا بعد از زمان ۱۰ روز، ۱۰ روز دیگر زمان در اختیار خریداران قرار دادیم و به این ترتیب متقاضیان حدود بیش از ۲۰ روز زمان دارند تا نفت کش مورد نظر خود را به شرکت ملی نفت ایران معرفی کنند.

براساس گفته های تبیانیان، متقاضیان درباره این امر به شدت سختگیر هستند چرا که در صورتی که نفت کش خود را معرفی نکنند و محموله را تحویل نگیرند، ۶ درصد از ارزش محموله به نفع شرکت ملی نفت ایران مصادره شده و نیم درصد نیز کارمزد دارد که در نهایت خریداران متضرر می شوند.

قیمت بورسی نفت جذاب تر از قیمت سنتی آن/ محل تحویل نفت را متنوع کنیم

این مقام مسوول با تأکید بر اینکه مجوزهای لازم برای تخفیف قیمت در بورس انرژی را داریم، گفت: با توجه به اینکه مشتریان زیادی برای خرید نفت از بورس مراجعه کرده اند، این روند نشان می دهد که خرید نفت از بورس جذاب تر بوده است. از سوی دیگر مهمترین مزیت این فروش را باید احتمال صفر برای عدم دریافت پول در نظر گرفت. چرا که در این صورت محموله ای تحویل داده نمی شود. بنابراین قیمت نفت عرضه شده در بورس نسبت به روش های سنتی جذاب تر است.

در ادامه این نشست خبری صادق مردانی، کارشناس حوزه انرژی با اشاره به اینکه هدف فروش نفت در بورس، پاسخ به نیاز مشتریان همراه با تأمین نیاز حداکثری ملی است، گفت: تحویل نفت در فوب خارک می تواند مشکل ساز باشد. چرا که ایران با تحریم ها دست و پنجه نرم می کنند و این می تواند برای ایران محدودیت ایجاد کند. بنابراین می توانیم محل های تحویل متفاوتی را در نظر بگیریم. همانند گذشته که در دریای شرق آسیا این اقدام را انجام می دادیم.