پشت‌پرده حضور بیژن زنگنه در جلسه اوپک
در پی کاهش چشمگیر قیمت‌های نفت در هفته‌های اخیر، سازمان اوپک جلسه حساسی در وین برگزار کرد که شاهد تنش لفظی میان وزرای نفت ایران و عربستان بود.
به گزارش فرارو، کشور‌های عضو اوپک و غیراوپک روز پنج‌شنبه گذشته در وین، پایتخت اتریش، جمع شدند تا درباره امضای یک توافق کاهش تولید مذاکره کنند. هدف اصلی این توافق، بالا بردن قیمت نفت، از طریق کاهش صادرات است. سرانجام پس از مذاکرات فشرده، کشور‌های اوپک به همراه سایر تولیدکنندگان خارج از اوپک، نظیر روسیه، توانستند به توافقی برسند که به موجب آن تولید نفت به مقدار ۱.۲ میلیون بشکه در روز کاهش خواهد یافت. با اعلام این توافق، قیمت نفت از روز جمعه، بالا رفت.
در جریان مذاکرات اوپک، عربستان بخش اعظم کاهش تولید را برعهده گرفت و روسیه نیز در یک اقدامی کم‌سابقه، بین دو کشور عضو اوپک، عربستان و ایران، میانجیگری کرد. به طور کلی، نشست اخیر اوپک در یک شرایط تنش‌آلود برگزار شد. خالد الفالح، وزیر نفت عربستان، در جلسه با یک دو راهی مواجه شد: تولید را کاهش دهد و ترامپ را خشمگین کند یا اینکه اجازه دهد قیمت‌های نفت به سقوطش ادامه دهد و ریسک آسیب زدن به بودجه کشورش را تحمل کند. بودجه عربستان در سال ۲۰۱۹ بر اساس قیمت ۷۰ دلار برای هر بشکه تنظیم شده است.
در آستانه نشست اوپک، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، طی توئیتی از این سازمان درخواست کرد که صادرات نفت را در سطح فعلی نگه دارد. اما الفالح در پاسخ به ترامپ گفته که قیمت‌های پایین نفت برای اقتصاد آمریکا هم خوب نیست. او تاکید کرده عربستان مایل است صنعت نفت و گاز آمریکا هم رشد کند. الفالح افزود: ترامپ «می‌خواهد صنعت نفت و گاز آمریکا رشد کند. ما با این امر هیچ مشکلی نداریم. امیدواریم که ما بتوانیم با هم رشد کنیم نه به ضرر دیگری رشد کنیم.»
به گزارش بلومبرگ، اظهارات وزیر سعودی تلویحا بر این فرض مبتنی است که کاهش تولید اوپک، ممکن است موقتی باشد. بزودی، بازار نیاز خواهد داشت که صنعت نفت شل آمریکا و عربستان هر دو برای جبران نفت ایران، تولید را بالا ببرند. معافیت‌های تحریمی آمریکا به هشت مشتری نفت ایران، در ماه می منقضی می‌شود. از قضا اوپک و متحدانش توافق کردند که برای بازبینی توافق هفته پیش در ماه آوریل، یعنی چندین ماه زودتر از معمول، جلسه برگزار کنند.
قبل از توافق کاهش تولید اوپک، در خصوص توانایی عربستان جهت مقاومت در برابر درخواست‌های مکرر ترامپ برای حفظ تولید در سطح فعلی، گمانه‌زنی‌هایی مطرح شد مبنی بر اینکه عربستان ممکن است نتواند در برابر ترامپ مقاومت کند. چرا که پس از ترور جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار منتقد، در کنسولگری عربستان در استانبول در دوم اکتبر، ریاض با فشار‌های سهمگین بین المللی مواجه بود و به حمایت ترامپ نیاز داشت.
با این حال واضح بود که سعودی‌ها به کاهش تولید تمایل داشتند. الفالح چند روز قبل از نشست اوپک به بلومبرگ گفته بود که مسئله بعدی این است که آیا سایر کشور‌ها در کاهش تولید مشارکت می‌کنند یا خیر. احتمالا ایران یکی از کشور‌هایی بود که الفالح به آن اشاره کرد. چرا که به دلیل تحریم‌های آمریکا و کاهش صادرات ایران، زنگنه با هر گونه کاهش تولید ایران به شدت مخالفت کرد.
صبح روز چهارشنبه گذشته، دقیقا یک روز قبل از نشست حساس اوپک، برایان هوک، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران، در حین خروج از هتل حیات وین توسط روزنامه‌نگاران رویت شد. او در آنجا با الفالح صبحانه خورده بود. هیئت ایران در وین، خشمگین شد. به هر حال، هوک کسی است که بر معافیت‌های تحریمی، که آمریکا به هشت مشتری نفت ایران داده بود، نظارت می‌کند. دیدار با هوک، به حدی جنجال‌برانگیز بود که الفالح در ابتدا آن را انکار کرد، اما پس از اینکه آمریکا این دیدار را تایید کرد او هم ناگزیر به آن اعتراف کرد. الفالح در خصوص این دیدار گفت: «ما چگونگی تحول بازار انرژی و استمرار عرضه (نفت) در صورت عدم تمدید معافیت‌ها را بررسی کردیم.»
۲۴ ساعت پس از دیدار هوک و الفالح، نشست اوپک برگزار شد که در آن، بنا به گفته منابع آگاه، سخنان تنش‌آلودی بین زنگنه و الفالح رد وبدل شد. ایران اصرار کرد که از توافق کاهش تولید معاف شود. اما پس از یک روز مملو از جلسات، زنگنه و الفالح نتوانستند به توافقی برسند.
الفالح گفته او «مطمئن نیست» که اوپک به یک توافق خواهد رسید. به نظر می‌رسید که جلسه اوپک در آستانه فروپاشی بود. اما در این شرایط، الکساندر نوواک، وزیر نفت روسیه، وارد ماجرا شد. در روز دوم گفتگوها، نوواک عهده‌دار حل مشکل شد. او به طور جداگانه با الفالح و زنگنه دیدار کرد. با کمک نوواک، اوپک توانست به توافق برسد. ایران از کاهش تولید معاف شد، اما این در بیانیه مکتوب اوپک ذکر نشد. این راه حل به همه طرف‌ها اجازه داد که توافق را در کشورشان به عنوان یک پیروزی ارائه دهند.
