ستاد احیای دریاچه ارومیه به کشاورزی منطقه خسارت زده!

نماینده مردم ارومیه در مجلس شورای اسلامی گفت: اختیارات ستاد احیای دریاچه ارومیه به آذربایجان غربی واگذار شود.

نادر قاضی پور در گفت‌وگو با ایسنا افزود: طرح مطالعه و احیای دریاچه ارومیه و اختیارات ستاد باید از مرکز کشور به خود استان واگذار شود و مدیران استانی برای احیای دریاچه ارومیه تصمیم گیری کنند.

نماینده ارومیه در مجلس تصریح کرد: ستاد احیای دریاچه ارومیه نه تنها اقدام موثری در احیای دریاچه انجام نداده بلکه در سال‌های گذشته با ارائه طرح اصلاح کاشت بدون مطالعه به اقتصاد و کشاورزی منطقه نیز خسارت زده است.

وی با تاکید به اینکه صنایع و کشاورزی منطقه نیاز به آب دارد، خاطرنشان کرد: ستاد احیا با اعمال تحریم به کشاورزان و سرمایه‌داران منطقه مانع از توسعه اقتصادی ارومیه و آذربایجان غربی شده ولی در مقابل اقدامات استان‌های آذربایجان شرقی و کردستان در اخذ مجوز برای فعالیت‌های اقتصادی خود سکوت کرده است.

قاضی پور ادامه داد: با وجود تخصیص اعتبار میلیاردی توسط دولت برای احیای دریاچه ارومیه متاسفانه هیچ شفافیت و گزارش ارزی تاکنون از سوی این ستاد ارائه نشده است.

به گزارش ایسنا، رییس جمهور در سفر به آذربایجان غربی صراحتا اعلام کرده که پای وعده‌های خود برای احیای صددرصد این دریاچه ایستاده است و در این مساله به هیچ عنوان کوتاه نخواهد آمد.

یکی از شعارها و وعده‌های انتخاباتی رییس جمهور، احیای دریاچه ارومیه بود که برای تحقق این هدف نیز کارگروهی به ریاست معاون اول رییس جمهور، تشکیل و تاکنون گام‌های موثری در این راستا برداشته شد اما احیای کامل این دریاچه هم‌چنان نیازمند تدابیر بیش‌تر است.

دولت برای حل مشکل ایجاد شده در دریاچه ارومیه قصد داشت آب مستمر و مطمئنی برای تأمین نیاز و حق‌آبه‌ زیست محیطی دریاچه انتقال دهد که در این راستا پروژه‌ آب کانی سیب یا زاب کردستان به دریاچه ارومیه مطرح و مقرر شد برای انتقال آب، ۳۶ کیلومتر تونل حفاری شود که این تونل در برخی مکان‌ها حدود ۷۰ متر و ۵۸۰ متر زیر خاک حرکت می‌کند.

پروژه تونل زاب یکی از برنامه‌های اولویت‌دار دولت است که طبق آخرین اطلاعات اعلام شده از سوی ستاد احیای آذربایجان‌غربی، تاکنون ۲۳ کیلومتر از تونل زاب کار شده و براساس برنامه زمان‌بندی، ۱۳ کیلومتر آن نیز تا پایان سال آینده به اتمام می‌رسد؛ البته این پروژه برای بهره‌برداری به اعتبار نیاز دارد.

این در شرایطی است که طبق گفته‌های ساعی – دبیر ستاد احیای دریاچه ارومیه – کل اعتبارات اختصاص‌یافته برای احیای این دریاچه از بدو تأسیس ستاد احیا از سال ۱۳۹۳ زیر ۴۰ درصد است و سال ۱۳۹۷ نیز هیچ اعتباری برای احیای دریاچه ارومیه ابلاغ نشده و این در حالی است که امسال تصویب اعتبار برای انجام پروژه‌های احیا به مبلغ ۵۰۰ میلیارد تومان بوده که هنوز ریالی برای انجام پروژه‌ها اختصاص نیافته است.

به گفته وی، اگر این اعتبار اختصاص یابد پروژه‌های احیا به خوبی اجرا می‌شود.

ساعی معتقد است که مدول دوم تصفیه‌خانه شهر تبریز نیز با پیشرفت قابل ملاحظه‌ای کار می‌شود، اما تحقق آن نیز نیازمند تزریق اعتبار است تا ۱۲۳ میلیون متر مکعب آب مطمئن به دریاچه وارد شود. هم‌چنین با اتمام پروژه‌ تصفیه‌خانه شهر ارومیه نیز ۵۵ میلیون متر مکعب آب به دریاچه وارد می‌شود.

در هر حال، به گفته مسوولان ذی‌ربط، طی پنج سال گذشته هرگونه بارشی که در استان‌ها رخ می‌داد، قطره‌ای آب به دریاچه ارومیه منتقل نمی‌شد، اما اکنون با لایروبی حدود ۱۰۰ کیلومتر از کانال‌های استان، آب قابل توجهی به پیکره‌ی دریاچه وارد می‌شود و بر اساس آخرین خبرها، درجهت کاهش ۴۰ درصدی مصرف آب، با توجه به اقدامات مهم شرکت آب منطقه‌ای و نیز جهاد کشاورزی استان، در راستای اجرای سیستم‌های تحت فشار، تاکنون ۳۲ درصد مصارف کاهش یافته که میزان آب صرفه‌جویی شده و جزو ذخایر آبی قرار گرفته و همین امر موجب امکان رهاسازی آب به سوی دریاچه ارومیه و تاثیرات مطلوب بر وضعیت دریاچه شده است.

اما به تازگی در راستای اجرای مصوبات ستاد احیای دریاچه ارومیه و پیرو ابلاغیه اخیر شرکت مدیریت منابع آب ایران، عملیات رهاسازی آب از سدهای شهرچای و زولا هر کدام با دبی ۱۵ مترمکعب در ثانیه و سد مهاباد نیز با دبی ۲۰ مترمکعب در ثانیه آغاز شده است که با رهاسازی این میزان آب، مناطق پایین دست سدها و رودخانه‌های مذکور تحت تاثیر قرار خواهند گرفت.

فرهاد سرخوش – مدیر دفتر استانی ستاد احیای دریاچه ارومیه در آذربایجان غربی – شهریورماه به ایسنا گفته بود که طرح های انتقال آب به دریاچه ارومیه هنوز به بهره‌برداری نرسیده است و با تامین اعتبار پیش‌بینی می‌شود سال آینده این طرح‌ها به بهره‌برداری برسند.

به گفته وی، بهره‌برداری از طرح‌های انتقال آب به دریاچه ارومیه طی سال‌های آینده، میزان تبخیر در این دریاچه را جبران کرده و از کاهش وسعت آن جلوگیری می‌کند.

در این میان اما حسن روحانی اخیرا با بیان این‌که می‌دانم در حد برنامه تنظیمی دولت یازدهم، پیشرفت نکرده‌ایم، در این باره گفت که همه شما می‌دانید اگر تلاش دولت یازدهم و دوازدهم نبود، طبق روال سال‌های قبل، امروز در دریاچه ارومیه یک قطره آب وجود نداشت و تمام این دریاچه، به یک نمک‌زار خطرناک تبدیل شده بود و زندگی مردم، کشاورزی و باغات را تهدید می‌کرد و یک گرد و غبار می‌توانست فاجعه‌آمیز شود.

وی با بیان این‌که گرد و غبار نمک نه تنها برای آذربایجان غربی و شرقی بلکه برای ایران و چندین استان غرب کشور مشکل‌آفرینی می‌کرد، گفته که درست است که هنوز به احیای دریاچه نرسیدیم، اما به تثبیت دریاچه رسیدیم و این اولین قدم مهم بود و راه‌مان را ادامه می‌دهیم.

به‌گفته رئیس جمهور این کار سخت و مشکل است و میلیاردها تومان هزینه برده و می‌برد اما می‌دانیم آب سدهای فراوانی را باید به دریاچه ارومیه روان کنیم؛ اما از آن طرف هم می‌دانیم که خشک شدن این دریاچه فاجعه بزرگی را برای ایران و مخصوصاً شمال غرب کشور ایجاد خواهد کرد. پای این وعده ایستاده‌ایم و در دولت دوازدهم مثل دولت یازدهم با همه توان این مسیر را ادامه خواهیم داد.

در هر حال، بر اساس آخرین آمار، تراز آبی دریاچه ارومیه در آبان‌ماه برابر با ۱۲۷۰.۲۲ بوده که نسبت به زمان مشابه سال گذشته تغییری نکرده و گرچه دولت دوازدهم در این راستا گام‌هایی را برداشته اما بدیهی است که احیای کامل این دریاچه نیازمند اقدامات شتابان و موثر است.

رئیس سازمان حفاظت محیط زیست کشور ضمن بیان اینکه دریاچه ارومیه توان از دست دادن حتی یک قطره آب دیگر را ندارد، در سفری که به همراه هیات دولت به آذربایجان غربی داشته گفته، خشک شدن دریاچه ارومیه زندگی بیش از پنج میلیون نفر را در معرض تهدید قرار می دهد.

عیسی کلانتری امروز در سفر به میاندوآب به عنوان نماینده دولت در سفر هیئت دولت به آذربایجان غربی در سخنانی در جمع اعضای شورای اداری با اشاره به اینکه هر روز در کشور بیش از ۱۰۰ چاه خشک می‌شود، گفت: آذربایجان غربی یکی از پرآب‌ترین استان‌های کشور است که ضریب بهره‌وری از منابع آب تجدیدپذیر ۷۰ درصد است این در حالیست که در سایر مناطق اینگونه نیست.

وی با اشاره به خشکی دریاچه ارومیه با تاکید بر اینکه در گذشته نسبت به خشک شدن دریاچه ارومیه هشدار دادم، اظهارکرد: خشک شدن دریاچه ارومیه بیش از پنج میلیون نفر را در معرض تهدید قرار می دهد، معلوم نیست با خشک شدن دریاچه ارومیه با توجه به تغییرات اقلیم و درجه حرارت از نظر ژنتیکی چه اتفاق می‌افتد.

معاون رئیس جمهوری با بیان اینکه در ۳.۵ سال گذشته ۳۶۰۰ میلیارد تومان در حوضه دریاچه ارومیه هزینه شده است، گفت: متاسفانه امروز از حوضه دریاچه ارومیه برای کارخانجات سایر استانها مانند اصفهان و خراسان چغندر ارسال می‌کنیم و با توجه به آب‌بر بودن چغندر، این در حقیقت به این معنی است که به جای چغندر، آب انتقال می‌دهیم.

وی افزود: برخی به مصوبات دولت عمل نکرده‌اند و شاهد توسعه ۲۳ هزار هکتاری کشت آبی بعد از مصوبه دولت در آذربایجان غربی بوده ایم در حالی که ممنوع بود. در این زمینه گزارشی خدمت رئیس جمهوری فرستادیم و خواستیم که اینها عزل بشوند.

رئیس سازمان حفاظت محیط زیست با بیان اینکه ۱.۵ سال از برنامه عقب هستیم، گفت: افق احیای دریاچه ارومیه و رسیدن به تراز اکولوژیک تعیین شده از سال ۱۴۰۴ به ۱۴۰۶ رسیده است.

کلانتری تصریح کرد: بر خلاف گفته سازمان زمین شناسی مبنی بر عدم احیا دریاچه ارومیه، هم اکنون دریاچه ارومیه بین ۶ تا ۲۸ سانتی‌متر عمیق شده است و این یعنی عمق پیدا کرده و دریاچه هیچ وقت خشک نمی‌شود.

وی با بیان اینکه خط لوله دوم انتقال آب از زرینه رود میاندوآب به تبریز منتفی شده است و این خط از تبریز تا ملکان به صورت پدافند ایجاد می شود، اظهارکرد: دریاچه ارومیه دیگر توان این را ندارد که حتی یک قطره از آب آن کم شود.

معاون رئیس جمهوری با بیان اینکه فشار بر منابع آب در کشور بسیار وحشتناک و متوسط مصرف کشور بالای ۱۷۰ درصد بوده است و به‌طور متوسط روزانه ۰.۶ میلیمتر فرونشست زمین داریم که حتی تاسیسات زیربنایی را نیز تهدید می کند، تصریح کرد: متاسفانه با منابع آبی خود رفتار درستی نداشته‌ایم و بهره‌برداری بی رویه از منابع آبی یکی از این موضوعات است و اکنون طبیعت به ما در مورد اقدام غلط جواب می‌دهد.