تکلیف سخنگوی دولت روشن شد؛ تقسیم کار بین کارگزاران و اعتدال و توسعه
دو چهره با دو مأموریت متفاوت؛ این محتمل‌ترین برنامه دولت برای حوزه سخنگویی است. اگر تا 9 مردادماه 97، محمدباقر نوبخت به تنهایی عنوان سخنگوی دولت را به دوش می‌کشید، زین پس دو شخصیت نقش سخنگویی دولت را، البته به گونه‌ای متفاوت از گذشته، ایفا خواهند کرد؛ دو چهره از دو جایگاه مختلف و با مأموریت‌های متفاوت.
رسانه‌ها و مردم منتظرند تا یکی از اعضای سابق یا فعلی دولت به عنوان سخنگو معرفی شود. اما ارزیابی‌ها حاکی است دولت دیگر سخنگوی واحد و مشخصاً با مأموریت سخنگویی دولت، نخواهد داشت. این نقش به چیزی شبیه به اطلاع‌رسانی تبدیل و میان دو عضو دولت تقسیم خواهد شد؛ عضوی که اخبار و گزارش‌های مربوط به هیأت دولت را برای رسانه‌ها بازگو کند و عضوی که اخبار و اطلاعات مربوط به دفتر رئیس جمهوری را – البته در وقت مقتضی و به صلاحدید- به خبرنگاران بگوید.
به گزارش نامه نیوز، یک منبع آگاه در دولت جزئیات این برنامه البته احتمالی را این طور تشریح کرده است: «دیگر سخنگویی به معنای گذشته مطرح نخواهد شد؛ درمقابل احتمال دارد دو عضو دولت نه سخنگو مانند گذشته، بلکه عملکرد اطلاع‌رسانی را داشته باشند، به این معنی که آقای حاجی میرزایی، دبیر هیأت دولت، اخبار مصوبات و مباحث دولت را مطرح کند و مباحث مربوط به رئیس جمهوری نیز از سوی آقای واعظی، رئیس دفتر رئیس جمهوری عنوان شود.» وی اضافه کرد که در غیاب سخنگویی دولت، هر وزارتخانه نیز به نوبه خود، مباحث و اخبار خود را مطرح خواهد کرد.
این منبع آگاه، اسامی مختلفی که این روزها در محافل رسانه‌ای برای سخنگویی مطرح می‌شود را رد کرد؛ اسامی چون علی ربیعی، محمد نهاوندیان یا حتی محمدجواد آذری جهرمی که پیش‌تر در یک گفت‌وگوی کوتاه، تلویحاً از این سمت استقبال کرده بود. باوجود این، هنوز معلوم نیست که این برنامه جدید، چه زمانی عملی می‌شود.
همه این گزاره‌ها و گمانه‌ها درحالی است که تا امروز، دولت 4 ماه طوفانی را بدون سخنگو سپری کرده است. در این مدت تحریم‌ها اوج گرفته، نگرانی‌های جامعه افزایش یافته، سیاست خارجی تحولات بسیاری به خود دیده و در کنار همه اینها، خط و نشانهای مقام‌های امریکایی هم گسترش یافته. بیراه نیست اگر بگوییم در این میان، تنها ظریف بوده است که به درشتگویی‌های طرف مقابل پاسخ داده است. روحانی و واعظی به فراخور خود و دیگر اعضای دولت نیز هر یک مطالبی بیان کردند، اما آنچه جای خالی آن احساس می‌شد، سخنگویی دولت جمهوری اسلامی ایران بود.
روزنامه ایران در این مورد نوشته است : امروز درحالی از طرح احتمالی دولت برای سخنگویی رونمایی می‌شود که حتی همین حالا هم معرفی این گزینه‌ها شاید دیر باشد، سخنگویانی که باید با اطلاع‌رسانی‌ها و حضور بموقع در رسانه‌ها، افکار عمومی ایران را آرام و مطمئن ساخته و پاسخی صریح به سایر طرف‌ها ارائه دهد. اما به نظر می‌رسد طرح آتی دولت، اندکی با ایده‌آل‌ها فاصله داشته باشد.
تا اینجای کار، سمتی که زین پس دو نفر در دولت عهده‌دار آن خواهند بود، نوبخت 5 سال برعهده داشت. محمدباقر نوبخت از 20 مردادماه 92 تا امروز معاون رئیس جمهوری و رئیس سازمان برنامه و بودجه است. او همزمان با این سمت، از 6 شهریور 92 تا 9 مرداد امسال، سخنگوی دولت هم بود. جلسه‌های سخنگویی هر سه‌شنبه در ساختمان کوثر نهاد ریاست جمهوری برگزار می‌شد و طی آن، این عضو دولت ساعت‌ها پاسخگوی سؤالات خبرنگاران بود. نوبخت به عنوان دبیرکل حزب اعتدال و توسعه، یک چهره حزبی و سیاسی است، اما در مقام سخنگو، دیپلماتیک و اعتدالی سخن می‌گفت؛ نه چنان صریح که به تندروی متهم شود و نه چنان محافظه کار که به عقب‌نشینی دولت از مواضعش تعبیر شود. ریاست او بر سازمان برنامه و بودجه، نزدیکی به شخص رئیس جمهوری، دبیرکلی حزب اعتدال و توسعه و رابطه با اعضای دولت، این ویژگی را برای او رقم زده بود که بتواند در مقام یک سخنگوی تمام عیار، از جوانب مختلف دولت با رسانه‌ها سخن بگوید، هرچند به صفت ریاستش بر سازمان برنامه و بودجه، رویکرد اقتصادی‌اش پررنگ بود. برخی از رسانه‌ها و جریان‌ها پاسخ‌های دیپلماتیک او را خوش نداشتند، درحالی که نوبخت همواره دولت را از خود و خود را از دولت می‌دانست و همین سبب می‌شد به گونه‌ای مسئولیت پذیر از دولت سخن بگوید. باوجود این، نوسانات دلار مزید بر علت آن نارضایتی‌ها شد و فشارها بر نوبخت برای کناره‌گیری از دست‌کم یک سمتش، اوج گرفت.
او از اواخر سال 96 تا 9 مرداد ماه 97 همچنان باوجود فشارها، سخنگوی دولت باقی ماند. اما در این روز در «توئیتر» اعلام کرد که رئیس جمهوری با استعفای او از سخنگویی دولت موافقت کرده است. وی در این باره نوشت: «کم اثرکردن فشارهای اخیر دشمنان و شرایط جدید اداره کشور، کار مضاعف همه مدیران را می‌طلبد. هرچند که تاکنون بر هر دو مسئولیت سازمان برنامه و بودجه و سخنگویی دولت تمرکز داشته‌ام و این دو نیز بایکدیگر همپوشانی بسیاری دارند، اما از رئیس جمهوری درخواست کردم به دلیل شرایط جدید اجازه دهند همه توان خود را صرف کمک به ایشان در حوزه برنامه و بودجه نمایم و مسئولیت سخنگویی دولت را عزیز دیگری برعهده بگیرد که خوشبختانه مورد موافقت ایشان قرار گرفت.» او چند هفته پیش از این خبرداده بود که رئیس جمهوری با استعفای او مخالفت کرده است.
شنیده‌های «ایران» حاکی است که پس از پذیرش استعفای نوبخت، رئیس جمهوری سمت سخنگویی را به عنوان اول پیشنهاد کرد که مورد پذیرش واقع نشد. از آن تاریخ تا امروز، اسامی و گزینه‌های بسیاری برای جایگزینی نوبخت مطرح شده است. برخی از علی ربیعی، وزیر سابق تعاون، کار و رفاه اجتماعی به عنوان سخنگوی آتی دولت نام بردند، برخی دیگر نیز نام محمد نهاوندیان، معاون اقتصادی رئیس جمهوری را مطرح کردند. حتی در دوره‌ای نام محمدجواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات هم به عنوان سخنگوی دولت مطرح شد. وی، 10 روز پس از استعفای نوبخت از سخنگویی در جریان بازدید از «ایرنا» در پاسخ به اینکه برخی نامش را به عنوان سخنگوی دولت مطرح کرده‌اند، گفت «تاکنون درباره این موضوع طرف مذاکره قرار نگرفتم؛ البته نگاه تردیدآمیزی به این موضوع خواهم داشت، اما اگر تکلیف شود باید برخی مسئولیت‌های فعلی را کنار بگذارم.»
این گزاره آذری جهرمی که «اگر تکلیف شود باید برخی مسئولیت‌های فعلی را کنار بگذارم» را می‌توان نشانهای بر اهمیت، فوریت و مسئولیت سخنگویی دولت دانست. به نظر می‌رسد به همین دلیل است که این بار طرح دیگری برای این سمت ریخته شده است. امروز در حالی از واعظی و محسن حاجی میرزایی به عنوان سخنگویان آتی دولت نام برده می‌شود که پیش از این هم نام آنان، البته به صورت مجزا و به عنوان سخنگوی واحد دولت، مطرح شده بود.
رئیس دفتر رئیس جمهوری همین حالا هم هر هفته در پایان نشست هیأت وزیران در میان خبرنگاران حاضر می‌شود. واعظی، چهارشنبه‌ها، هم مباحث دولت را تشریح می‌کند و هم به سؤالات مختلف خبرنگاران پاسخ می‌دهد. جایگاه او در دولت و دفتر رئیس جمهوری سبب شده است که خبرنگاران اصلی‌ترین سؤال خود را از او بپرسند، سؤالاتی که از سیاست داخلی و ارتباط دولت با مجلس و دیگر قوا تا سیاست خارجی در بر می‌گیرد. اما به نظر می‌رسد زین پس، اطلاع‌رسانی از «هیأت دولت» ویژه و خاص محسن حاجی میرزایی خواهد بود.
حاجی میرزایی از نیروها و نزدیکان اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس جمهوری شناخته می‌شود. او در دولت اصلاحات نیز در دولت فعال بوده و طرح‌های مطالعاتی چندی را برای افزایش کارآیی و بهره‌وری دولت و دفتر رئیس جمهوری اجرا کرده است. به این ترتیب حاجی میرزایی را می‌توان انتخاب دقیق جهانگیری برای دولت اعتدال دانست، فردی که زیر و بالای کار دولت به معنای دولت را می‌داند و می‌شناسد.
در کارنامه حاجی میرزایی می‌توان به راه‌اندازی پایگاه اطلاع‌رسانی «دفتر هیأت دولت» اشاره کرد. او توانسته است پل ارتباطی مناسبی میان هیأت دولت و کمیسیون‌های مختلف آن با نخبگان و بخش‌های مختلف جامعه باشد. یک هفته یا یک ماه دیگر، نظام و سازوکار جدید دولت برای حوزه سخنگویی عملیاتی می‌شود. این طرح نویی در جمهوری اسلامی ایران خواهد بود، دو شخصیت برای دو حوزه مجزا. اما باید دید عاقبت این کار چه خواهد شد. افکار عمومی داوری می‌کند.
