راهکار ملک سلمان برای نجات آقازاده
بروس ریدل در المانیتور نوشت: پادشاه عربستان سلمان بن عبدالعزیز و ولیعهدش بن سلمان که تحت هجوم ترکیه متعاقب قتل جمال خاشقجی قرار دارند، به تکاپو افتاده اند تا به موقعیت خود در داخل عربستان را استحکام ببخشند.
به گزارش انتخاب؛ در ادامه این مطلب آمده است: برنامه ای متشکل از سفرهای بی سابقه سلطنتی، عذرخواهی و اعطای پاداش به نیروی کار به عنوان راهکارهای در امان نگه داشتن ولیعهد از پیامدهای جنایتی که در استانبول رقم خورد، در دستور کار قرار گرفته است. ایالات متحده به خصوص کنگره این کشور هنوز موضعی قطعی در این حادثه و حواشی ادامه دارش نشان نداده است. به نظر می رسد رجب طیب اردوغان، رییس جمهوری ترکیه مصمم است که دست های پشت پرده قتل از پیش برنامه ریزی شده خاشقجی در استانبول را رو کند. اردوغان مجوز افشای تدریجی اطلاعات از تیم ترور سعودی را صادر کرده است که با هواپیما وارد استانبول شدند و خاشقجی را به طرز وحشیانه ای در کنسولگری عربستان از پای درآوردند.
معمولا اردوغان در سخنرانی های عمومی خبر از وجود شواهدی مانند نوار صوتی وقایع قتل می دهد. دفاع کردن اردوغان از یک روزنامه نگار نوعی دورویی است اما او انگیزه های دیگری مانند رهبری جهان اسلام را نیز دارد.
اردوغان مستمرا اعلام کرده که پادشاه عربستان در این قضیه گناهکار نیست در نتیجه به طور ضمنی ولیعهد را مغز متفکر پشت این جنایت می داند. آیا او شواهدی برای اثبات این اتهام دارد؟ روزنامه های طرفدار دولت ترکیه ماه پیش اعلام کردند رهبر گروه ترور سعودی در روز قتل خاشقجی، چهار بار با ریاض ارتباط تلفنی برقرار کرده است. طرف مقابل این تماس ها بدر العسکر، مدیر پرسنل ولیعهد بوده است. آیا مقامات ترکیه این مکالمات تلفنی را شنود کرده اند؟ آیا نوار آنها موجود است. آیا این برای اثبات عامل جنایت کافی است. پاسخ این سوالات را اردوغان می داند. او احتمالا چیزهای دیگری مانند مدارک پزشکی قانونی و جرم یابی را نیز در اختیار دارد. رسانه های ترکیه وعده داده اند که به زودی جزییات بیشتری از نحوه نابود کردن جسد منتشر می شود. به نظر می رسد اردوغان شتابی برای آشکار کردن حقیقت ندارد و فعلا از تماشای دست و پا زدن سعودی ها لذت می برد.
سعودی ها نیز از حقیقت امر مطلعند. داستان پوششی مبنی بر انجام یک عملیات خودسرانه چندان قابل باور نیست. این خلاف پیشینه ولیعهد، ناظر بر دخالت در جزییات مدیریتی امور سیاسی است. اکنون سعودی ها قصد دارند کنترل اوضاع را به دست بگیرند. هفته پیش، ملک سلمان نخستین تور بازدید از کشور را آغاز کرد تا حمایت قبایل از خود و ولیعهدش را جذب کند. او سفر خود را از استان قصیم آغاز کرد که به مهد وهابیت شهرت دارد. او فرمان عفو عمومی برای مجرمان اعلام کرد و به برخی حتی کمک های مالی برای جبران خسارت تخصیص داده شد. پروژه های جدید به ارزش چهار میلیارد دلار در این استان افتتاح شد.
همچنین دولت اعلام کرد کارکنان بخش دولتی و نظامیان در ماه ژانویه پاداش دریافت خواهند کرد. سلمان در سال ۲۰۱۵ همزمان با گرفتن قدرت، وعده پاداش های خوبی به کارکنان دولتی داده بود اما پس از مدتی در مسیر اجرای طرح ۲۰۳۰ ولیعهد به منظور تنظیم بودجه عمومی از این پاداش ها کاسته شد. در طرح ۲۰۳۰ اعطای پاداش به ازای افزایش راندمان پیش بینی شده است. اما هفته پیش دولت اعلام کرد پاداش ها صرفنظر از عملکرد و به روال سابق پرداخت خواهند شد.
بی تردید این دست و دل بازی های ملوکانه با هدف حصول اطمینان از حمایت افکار عمومی انجام می یابد. پادشاه قبلی عربستان نیز در سال ۲۰۱۱ با اوج گرفتن بهار عربی برای دور نگه داشتن موج اعتراضات از عربستان، برنامه عظیمی برای اعطای پاداش یا در واقع رشوه به راه انداخته بود. انتخاب استان قصیم نیز می تواند حکایت از نگرانی های خاص از جانب بدنه محافظه کار پادشاهی داشته باشد.
به علاوه سعودی ها اطمینان دارند به علت روابط خوبی که ولیعهد با جرد کوشنر، داماد ترامپ برقرار کرده است، همچنان از حمایت آمریکا برخوردار خواهند بود. ترامپ نیز همچنان حامی سعودی هاست اما اخیرا بر آنها فشار می آورد تا به جنگ یمن خاتمه دهند؛ جنگی که به نوعی امضای ولیعهد پای سیاست خارجی سعودی ها تلقی می شود. این جنگ به فاجعه ای برای مردم یمن تبدیل شده است. نفع آن نیز به ایران می رسد که وجوه ناچیزی صرف حوثی ها می کند و ضررش برای سعودی هاست که مجبورند مبالغ کلانی صرف تدارکات نظامیان گرد آمده در ائتلاف کنند.
هفته قبل پنتاگون تحت فشار شدید کنگره، سوخت رسانی هوایی به جنپنده های ائتلاف را متوقف کرد. این اقدامی نمادین تلقی می شود اما نخستین توقف همکاری در این جنگ طی عمر دو دولت گذشته از جانب آمریکاست. در یازدهم نوامبر وزیر امور خارجه، مایک پومپئو طی یک تماس تلفنی از ولیعهد خواست هر چه زودتر به خصومت ها پایان دهد. احتمال می رود کنگره خواستار اقدامات بیشتری برای روشن شدن پرونده خاشقجی و خاتمه دادن به جنگ یمن شود. اسراییل از حامیانش خواسته فشار را از دوش ولیعهد بردارند، موضعی که در استان قصیم چندان با استقبال همراه نمی شود. این یک بازی سیال است که در آن افشای شواهد جدید می تواند نقشی اساسی ایفا کند. یک قرن پیش سعودی ها در بیرون راندن عثمانی ها از جهان عرب مشارکت اساسی داشتند. اکنون جالب است که سرنوشت ولیعهد سعودی به دست رییس جمهوری ترکیه افتاده که از امپراتوری عثمانی تمجید می کند.
