چرا روند کاهش قیمت نفت ادامه دارد؟
آمریکا با اعضای اوپک شاخ به شاخ شد. حالا در شرایطی که کشورهای عضو اوپک تلاش می‌کنند با سیاست کاهش تولید، از شر نفت ارزان رها شوند، آمریکایی‌ها با بکارگیری پیشرفته‌ترین فناوری‌ها تلاش می‌کنند تولید نفت گران‌قیمت خود را بالا ببرند.
حالا آنها با این تکنیک موفق شده‌اند در شرایطی که قیمت نفت به زیر ٥٠ دلار سقوط کرده است باز هم به تولید نفت پرهزینه خود ادامه دهند. این موضوع توانست تصمیم اعضای اوپک برای افزایش قیمت نفت را بی‌اثر کند و حالا ریزش قیمت‌های جهانی تا آن‌جا ادامه پیدا کرده است که دیروز قیمت نفت به کمترین رقم ۷ ماه اخیر خود رسید. در این شرایط یک پرسش اساسی مطرح می‌شود که برنده نهایی بازار جهانی نفت کدام است: سیاست یا تکنولوژی؟ محمدعلی خطیبی، نماینده سابق ایران در اوپک می‌گوید: سیاست‌گذاری اوپک برای تمدید توافق اشتباه بود اما محمود خاقانی، دیگر تحلیلگر انرژی توضیح می‌دهد که دوران رویایی نفت به پایان رسیده است و ایران هم برای نجات درآمدهای ملی خود ناچار است کاهش وابستگی اقتصاد به نفت را جدی بگیرد و بیشتر بر صادرات گاز متمرکز شود.
به گزارش بازتاب به نقل از شهروند ، این موضوع درحالی رخ می‌دهد که دولت تلاش می‌کند با گشایش‌های سیاسی انجام شده و مذاکره با غول‌های نفتی جهان تکنولوژی‌های برتر استخراج و تولید نفت را به ایران بیاورد تا عقب‌ماندگی از سایر رقبای بزرگ خود را جبران کند. در همین راستا، شرکت ملی نفت ایران دیروز با انی ایتالیا تفاهمنامه‌ای امضا کرده است و توتال نیز گفته است بدون توجه به تحریم‌های آمریکا حضور جدی‌تری در ایران خواهد داشت.
اوپک جا ماند
تلاش‌های اوپک برای برقراری توازن، بی‌نتیجه ماند و قیمت جهانی نفت در بازار معاملات، کمترین رقم از ماه نوامبر سال ۲۰۱۶ میلادی به بعد را تجربه کرد. دیروز، هر بشکه نفت برنت ۴۶ دلار و ۹۵ سنت معامله شد و قیمت نفت وست تگزاس اینترمیدیت آمریکا هم با یک سنت کاهش به ۴۴ دلار و ۱۹ سنت در هر بشکه رسید. بر همین اساس، هر دو شاخص جهانی نفت در حدود ۱۵درصد ارزش خود را از اواخر ماه گذشته میلادی به بعد از دست داده‌اند؛ این درحالی است که روسیه و دیگر تولیدکنندگان نفت، توافق کاهش تولید را به میزان ۱.۸میلیون بشکه در روز تا سه ماه نخست سال ۲۰۱۸ میلادی تمدید کرده‌اند. کارشناسان نفتی معتقدند که پیشی گرفتن عرضه از تقاضا مهمترین عامل کاهش قابل توجه قیمت نفت است و ایران با توجه به اتکا به درآمدهای نفتی باید تصمیمی جدی برای مدیریت بازارهای نفتی خود بگیرد. این درحالی است که هر روز به تعداد دکل‌های فعال حفاری تولیدکنندگان نفت شیل آمریکا افزوده می‌شود و آمریکایی‌ها مدعی‌اند که با تحول در تکنولوژی در آینده‌ا‌ی نزدیک از واردات نفتی بی‌نیاز می‌شوند. از طرفی در شرایطی که افزایش عرضه، قیمت جهانی نفت را به‌طرز قابل توجهی افزایش داده است، این بی‌نیازی آمریکا از واردات و ادامه تولید نفت مازاد بر تقاضا، به کاهش قیمت نفت جهانی باز هم دامن خواهد زد. اما آیا به کار بستن این تکنولوژی هزینه‌بر در ازای نفت ٤٦ دلاری هم صرفه اقتصادی خواهد داشت؟
گلدمن ساکس روز جمعه اعلام کرد: شمار دکل‌های حفاری نفت آمریکا هفته گذشته ٦ حلقه افزایش یافته و روند رشد آن ادامه پیدا کرده است. همین موضوع موجب ایجاد عدم توازن بین بازار عرضه و تقاضا شده و عرضه مازاد مصرف به وجود آورده است.
پیشروی آمریکایی‌ها با غول فناوری
طبق آمار شرکت خدمات میدان نفتی بیکر هیوز، شرکت‌های شیل با افزودن ۴۲۵ دکل جدید برای حفاری نفت از پایان ماه می سال ۲۰۱۶ به این طرف، شمار دکل‌های حفاری نفت فعال را بیش از دو برابر افزایش داده‌اند. بعضی از تولیدکنندگان شیل آمریکا مدعی هستند می‌توانند با قیمت‌های پایین ۵۰ دلار در هر بشکه یا حتی ۴۵ دلار، تولید سودآوری داشته باشند و بازار نفت احتمالا این ادعاها را به آزمایش خواهد گذاشت. تولیدکنندگان با وجود کاهش حدود ۱۰ دلاری قیمت‌های نفت پایه از اواسط فوریه، به اضافه‌کردن دکل‌های جدید ادامه دادند. قیمت‌ها اکنون چهار دلار پایین سطح قیمت مدت مشابه سال گذشته هستند.تولیدکنندگان شیل و اوپک اکنون در روند رویارویی قرار گرفته‌اند زیرا در حالی‌که اوپک در تلاش برای بالا‌بردن قیمت‌ها به محدود‌کردن تولید اقدام کرده است، شرکت‌های حفاری شیل دکل‌های بیشتری را برای افزایش تولید اضافه می‌کنند. قیمت‌های نفت در حال حاضر کاهش قابل توجهی پیدا کرده تا رونق حفاری را محدود کند و تولید را در یک روند پایدارتر قرار دهد.این در حالی است که محمدعلی خطیبی می‌گوید: در گذشته هزینه تولید نفت شیل بالا بود. آمریکا دست به کار شد و با همکاری بخش خصوصی و حمایت‌های بی‌دریغ دولت، هزینه تولید نفت شیل را به طرز قابل توجهی کاهش داد. سیر صعودی پیشروی تکنولوژی هم مزید بر علت شد و در حالی‌که پیش‌بینی می‌شد نفت تولیدی شیل اصلا وارد بازار نشود، نه‌تنها وارد بازار شد بلکه تولید آن با نفت ٥٠ دلاری و حتی ارزان‌تر هم به قوت خود باقی ماند. به گفته نماینده سابق ایران در اوپک، آمریکا سالانه ٢٠میلیون بشکه مصرف می‌کند که حدود ٨ میلیون آن را به‌طور رسمی وارد می‌کند. گفتنی است؛ اگر رشد دکل‌های حفاری ادامه پیدا کند نگرانی‌ها نسبت به تولید بیش از حد افزایش پیدا کرده و باعث می‌شود قیمت‌ها تحت فشار مضاعفی قرار بگیرند.
«تصمیمات ارزیابی نشده اوپک» را محمدعلی خطیبی و «به پایان رسیدن روزهای رویایی نفت» را محمود خاقانی، علت این کاهش قیمت جهانی اعلام می‌کنند. خطیبی می‌گوید: اوپک و کشورهای همکار اوپک باید هوشمندانه‌تر تصمیم می‌گرفتند. تمدید کردن تصمیم یک‌سال گذشته توسط اعضای تصمیم گیرنده اساسا کار اشتباهی بود چرا که آن تصمیم در آن زمان کارآمد بوده است. او تأکید می‌کند: قیمت‌ها علامت بازارند. قیمت ٤٦ دلار به ما می‌گوید که در بازار جهانی نفت امروزه چقدر مازاد عرضه بر تقاضا وجود دارد. تا زمانی که عرضه از تقاضا پیشی گرفته است، روند نزولی قیمت نفت ادامه خواهد داشت. این تحلیلگر بازارهای نفتی توضیح می‌دهد: باید در یک تصمیم جمعی درست، دوباره جلسه‌ای با حضور اوپکی‌ها و غیراوپکی‌ها برگزار شده و برای وضع کنونی چاره‌ای اندیشیده شود. در غیر این صورت نه فقط ایران بلکه همه صادرکنندگان نفتی در سراسر جهان آسیب می‌بینند و درآمدهای ملی کشورهایی مثل ما کاهش می‌یابد. تصمیم‌گیرندگان در اوپک باید بدانند کاهش ١,٧هزار بشکه‌ای دیگر جواب نمی‌دهد. خاقانی اما موضوع را از وجه بدبینانه‌تر بررسی می‌کند. این تحلیلگر بازار نفتی معتقد است رشد اقتصادی در اکثر کشورهای جهان متوقف شده و دوران فروش‌های رویایی نفت تمام شده است. او می‌گوید دولت دوازدهم باید یک سیاست جدید کلان انرژی اتخاذ کند و در این سیاست «گاز» و فروش آن را به نفت ارجح بداند. فکر می‌کنید عربستان بدهی ٤٠٠میلیارد دلاری خود را به آمریکا چگونه پرداخت می‌کند؟ یا قطر، ١٢میلیارد دلار بدهی خود را چگونه تسویه می‌کند؟ با نفت و گاز! امروزه همه تولیدکننده‌اند و بازار عرضه نفت، مقدار مازاد قابل توجهی دارد. در چنین شرایطی آیا نباید اتکای اقتصاد خود را به این بازار کم کنیم؟
