ایمنی خودروهای بازار ایران چقدر است؟

گزارش اخیر مرکز پژوهش‌های مجلس درباره «وضعیت ایمنی خودروهای ساخت داخل یا تولید مشترک در قراردادهای داخلی جدید» نشان می‌دهد که هرچند ایمنی خودروهای تولیدی شرکت‌های خودروساز در سطح پایینی قرار دارد، اما خودروهای خارجی جدیدی که قصد ورود به بازار ایران را دارند از سطح ایمنی قابل‌قبولی برخوردار هستند.
در شرایطی ایمنی خودرو یکی از موضوعاتی است که خودروسازان بزرگ دنیا در بحث فروش و رقابت با همتایان خود آن را مدنظر قرار می‌دهند که بررسی وضعیت ایمنی خودروهای ساخت داخل نشان از آن دارد، خودروسازان داخلی به دلیل عدم رقابت در بازار خودرو کشورمان و همچنین قدیمی بودن محصولات تولیدی، چندان توجهی به بحث ایمنی ندارند؛ چراکه بررسی‌های صورت گرفته توسط مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی نشان‌دهنده آن است که خودروهای تولید داخل از ایمنی بسیار پایینی برخوردارند. به گزارش دنیای اقتصاد، بر این اساس در حالی یکی از علل تصادفات جاده‌ای کشور ایمن نبودن خودروهای تولیدی عنوان می‌شود که بنابر گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی که به مقایسه آمار تصادفات جاده‌ای در جهان و ایران پرداخته است، به ازای هر 10 هزار خودرو در دنیا به‌طور متوسط حدود 9 نفر کشته می‌شوند، اما در ایران به‌ازای هر 10 هزار خودرو 37 نفر کشته می‌شوند. سهم زیاد کشته‌شدگان جاده‌ای موجب شده انتقادات جدی نسبت به تولید برخی محصولات شرکت‌های خودروسازان طی سال‌های گذشته صورت بگیرد که یک پای جدی این موضوع ایمنی خودروهای تولید داخل است.از سوی دیگر در شرایطی بحث ایمنی خودرو برای شرکت‌های خودروساز معتبر جهانی حائز اهمیت است و همین موضوع موجب شده موسسات مختلفی به ارزیابی وضعیت ایمنی خودروها بپردازند که در ایران هیچ موسسه اختصاصی برای رتبه‌بندی و امتیازدهی به وضعیت ایمنی خودروها وجود ندارد. با وجود این مجلس شورای اسلامی با توجه به امتیازات موسسات معتبر تست ایمنی جهان، به بررسی ایمنی خودروهای ساخت داخل فعلی پرداخته است و پس از آن با بررسی خودروهای قراردادهای جدید تلاش داشته وضعیت ایمنی محصولات آینده بازار خودرو کشور را نیز مورد بررسی قرار دهد. همچنین در این گزارش وضعیت ایمنی خودروهای چینی و وارداتی موجود در بازار ایران نیز مورد ارزیابی گرفته است.
بررسی‌های مرکز پژوهش‌های مجلس از وضعیت ایمنی خودروهای تولید داخل نشان می‌دهد، هیچ‌کدام از خودروهای داخلی تولید شده با قیمت زیر 50 میلیون تومان از امنیت بالایی برخوردار نیستند. بر این اساس این مرکز با توجه به گزارش‌های مصرف‌کنندگان و تجربیات صورت گرفته در کشور از یکسو و امتیازات کسب شده خودروها از سوی موسسات معتبر تست ایمنی از سوی دیگر وضعیت ایمنی خودروهای ساخت داخل را مورد بررسی قرار داده است. موسسات مورد استناد مرکز پژوهش‌ها شامل موسسه ایمنی ترافیک بزرگراه‌های ملی آمریکا (NHTSA)، موسسه بیمه ایمنی بزرگراه (IIHS) و موسسه برنامه ارزیابی خودروهای جدید (EURO NCAP) است.بنابراین بررسی وضعیت بسیاری از خودروهای تولیدشده در شرکت‌های خودروساز نشان از آن دارد که هیچ یک از این خودروها نتوانسته‌اند بالاتر از سه ستاره ایمنی دریافت کنند. موضوعی که به نظر می‌رسد به شرایط انحصاری بازار خودرو ایران ارتباط مستقیم دارد؛ چراکه در فضای غیررقابتی بازار خودرو، تولیدکنندگان هیچ‌گاه نیازی به ارتقای ایمنی محصولات خود احساس نکردند. اما در گزارش مرکز پژوهش‌ها 37 خودرو داخلی و وارداتی مورد ارزیابی کیفی قرار گرفته‌اند که در این بین پراید با 2 ستاره، تیبا با 2 ستاره، پژو 206 با 3 ستاره، تندر 90 با 3 ستاره به‌عنوان خودروهایی با ایمنی بسیار پایین شناخته شده‌اند؛ در این بین پژو پارس و سمند نیز به سختی توانسته‌اند 3 ستاره ایمنی را کسب کنند.
در بخش دیگری از این گزارش، تولیدات مشترک قراردادهای جدید خودروسازان داخلی با خارجی مورد بررسی قرار گرفته است؛ براساس این گزارش، خودروهای پژو 2008، پژو 208، پژو 301، سیتروئن C3 که قرار است در قراردادهای جدید با فرانسوی‌ها به تولید برسند ضمن آنکه کیفیت بسیار خوبی دارند از نظر ایمنی نیز توانسته‌اند نمرات بالایی را کسب کنند؛ به‌طوری‌که همه این خودروها 4 تا 5 ستاره ایمنی را به‌دست آورده‌اند. در این گزارش همچنین به سنجش ایمنی خودروهای چینی نیز پرداخته شده است. همسو با انتقادات بسیاری که به کیفیت عملکردی و فنی خودروهای چینی تولید شده در کشور وارد است، گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس نیز نشان می‌دهد این خودروها در بحث ایمنی بسیار ضعیف هستند؛ به‌طوری‌که بسیاری از این خودروها بین یک تا دو ستاره ایمنی دریافت کرده‌اند.در پایان باید ذکر کرد که یافته‌های این گزارش پژوهشی نشان می‌دهد همه خودروهای وارداتی برندهای مختلف 5 ستاره ایمنی موسسات معتبر سنجش ایمنی را دارند.