اقتصاد ایران پس از پیوستن به FATF به کجا می‌رود؟
چند روز مانده به پایان مهلت ایران برای پیوستن به گروه اقدام مالی جهانی (FATF)، سرانجام نمایندگان مجلس شورای اسلامی لایحه الحاق ایران به کنوانسیون مبارزه با تأمین مالی تروریسم (CFT) را به تصویب رساندند؛ لایحه‌ای که هرچند گامی رو به جلو برای روابط مالی ایران با جهان به شمار می‌رود، اما پیوستن به آن نیز، تنها راهی بود که پیش‌ِروی ایران قرار داشت.
به گزارش بازتاب به نقل از شرق، کارشناسان اقتصادی و مالی بارها تأکید کرده‌اند که پیوستن ایران به این کنوانسیون، پایه و اساس هرگونه روابط مالی ایران با دیگر کشورها محسوب می‌شود. آنها تأکید داشتند که اگر به این لایحه نپیوندیم، سرانجام حتی روابط مالی ایران با کشورهای دوست مانند روسیه و چین نیز به چالش جدی کشیده خواهد شد. کارشناسان بانکی تأکید دارند که هرچند پیوستن به این کنوانسیون، راه‌حل همه مشکلات بانکی ایران آن‌گونه که برخی نمایندگان در جلسه دیروز مجلس بر آن تأکید داشتند، نیست، اما ایران چاره‌ای جز پیوستن به آن ندارد و حالا باید منتظر گام‌‌ها و خواسته‌های بعدی این کنوانسیون باشیم. اینکه ضرورتا از لیست سیاه خارج شویم، اتفاقی است که به احتمال قوی خواهد افتاد، اما با درصد بالایی، احتمال تعلیق مجدد ایران هم تا انجام سایر خواسته‌های این نهاد بین‌المللی وجود دارد.
ایران ضوابط بین‌المللی را رعایت می‌کند
بهاءالدین حسینی‌هاشمی، کارشناس ارشد بانکی در بررسی تأثیر تصویب CFT در مجلس شورای اسلامی بر روابط بین‌المللی بانکی ایران می‌گوید: عضویت در سازمان‌های بین‌المللی ناظر بر عملیات پولی و بانکی یا هر کنوانسیون دیگری که در سطح بین‌المللی جهان‌شمول است، اثر مثبتی در سطح همکاری ایران با بانک‌های بین‌المللی و شرکت‌های بزرگ بیمه، حمل‌ونقل و… دارد.
به گفته او، شفافیت در عملکرد روابط بانکی ایران می‌تواند نمایانگر خط‌کشی ایران با جریان‌های سازمان‌یافته مانند تأمین مالی بین‌المللی و پول‌شویی باشد و نشانگر آن است که ایران قصد دارد ضوابط بین‌المللی را رعایت کند. او با بیان اینکه پیوستن ایران به افایتیاف لزوما به معنای حل همه مشکلات بانکی ایران نیست، ادامه می‌دهد: با این حال پیوستن ایران به این سازمان بین‌المللی به حل مشکلات بانکی ایران کمک خواهد کرد.
این کارشناس بانکی با اشاره به پذیرش کلیات این لایحه ادامه می‌دهد: اجرای این لایحه را در جزئیات می‌توان به دست کارشناسان سپرد. اینکه مجلس جزئیات این لایحه را به تصویب نرسانده، صرفا به علت آن است که بتواند بعدها به بخش‌هایی که می‌تواند مشمول اصلاحاتی شود، اعتراض کند. علاوه بر آنکه فرصت کافی برای تصویب جزئیات هم با درنظرگرفتن سررسید زمان موعود، وجود ندارد.
این کارشناس ارشد بانکی در ادامه به ضرورت پیوستن ایران به این کنوانسیون بار دیگر اشاره کرده و می‌افزاید: اگر ایران عضو این سازمان نمی‌شد و ضوابط و استانداردهای آن را نمی‌پذیرفت، دنیا با ایران بر سر تعامل و همکاری، بحث نمی‌کرد و کاملا ایران از جهان جدا می‌شد. تصویب این لایحه، جزء الزامات اولیه است تا ایران بتواند با کشورهای دیگر مذاکره کند. پس از این مرحله، این سازمان بررسی ساختار مالی ایران و… را هم در دستور کار قرار خواهد داد.
روسیه و چین را هم از دست می‌دادیم
کامران ندری، کارشناس اقتصادی، نیز می‌گوید: اگر به توصیه‌ها و الزامات افایتیاف عمل نکنیم، روابط مالی با کشورهای حتی دوست مانند روسیه و چین نیز، کار بسیار سختی خواهد بود. روابط بانکی ایران نه‌فقط با اروپا که با کشورهایی که در گذشته نیز با آنها ارتباط مالی داشتیم و در تحریم‌ها با ایران همکاری می‌کردند نیز به‌طور محسوسی با کاهش روبه‌رو می‌شود.
خودتحریمی
ندری با تأکید بر اینکه اگر ایران به این کنوانسیون نپیوندد، به نوعی خود را تحریم کرده است، تصریح می‌کند: کشورهایی مانند روسیه، چین و اتحادیه اروپا (1+4) هم اگر بخواهند با ایران همکاری داشته باشند، اگر به CFT نپیوندیم، از همکاری سر باز می‌زنند و به نوعی خودتحریمی خواهیم کرد.
او با اشاره به اینکه پذیرش کلیت الحاق ایران به این کنوانسیون، همه مشکل را حل نمی‌کند، ادامه می‌دهد: الحاق ایران به کنوانسیون بین‌المللی مقابله با تأمین مالی تروریسم، گام اول است و ممکن است حتی پس از تصویب این قوانین و تأیید آن از سوی شورای نگهبان نیز، ایران را در لیست سیاه نگه دارد.
به گفته او، واقعیت این است که قبل از تصویب این قوانین در مجلس، اقدامات متقابل را برای ایران معلق کرده بودند. اکنون ممکن است ما را از بیانیه خارج نکنند، اما احتمال اینکه این تعلیق اقدامات متقابل ادامه پیدا کند، وجود دارد.
او با بیان اینکه از این مرحله عبور خواهیم کرد، ادامه می‌دهد: البته باید ببینیم که افایتیاف در مقابل از ایران چه خواهد خواست. قطعا FATF به تصویب این قوانین اکتفا نمی‌کند، اما طبق تعهداتی که همه کشورهای عضو این کنوانسیون می‌دهند، ایران باید گزارشگری مالی خود را با کیفیتی که آنها می‌خواهند ارائه دهد.
چاره‌ای نداشتیم
ندری در ادامه با تأکید بر اینکه جز پیوستن به این کنوانسیون چاره‌ای نداشتیم، می‌گوید: در این بازی، در هر حال بازنده هستیم، اما بحث بر سر این است که چهار گل بخوریم ببازیم یا اینکه یک گل بخوریم و ببازیم. به‌هرحال افایتیاف، ایران را به سمتی خواهد کشاند که تأمین مالی گروه‌های جهادی و مقاومت برای ایران را سخت می‌کند. نگرانی مخالفان را هم باید درک کنیم، اما باید به آنها بقبولانیم که چاره‌ای جز این نداریم. اگر قوانین را نمی‌پذیرفتیم، مانند این بود که با چهار گل ببازیم، اما با پذیرفتن این قوانین، با تعداد گل کمتری خواهیم باخت.
او در ادامه با اشاره به دیپلماسی عمومی ایران، می‌افزاید: امیدواریم که دیپلماسی ایران به نوعی حرکت کند که بتواند از حقوق مشروع جمهوری اسلامی ایران در جوامع بین‌المللی دفاع کند. اینکه در جوامع بین‌المللی به دلیل روابط سیاسی حاکم در جهان، گروه‌های مقاومت، گروه‌های تروریستی شناخته شده‌اند، مسئله‌ای است که در آینده باید پیگیری شود تا این گروه‌ها را از لیست تروریسم خارج کنند. اگر چنین شود، مشکل ایران حل خواهد شد، اما کار بسیار سختی است.
به گفته او، تصویب این قوانین به‌ویژه CFT که باقی مانده بود به‌نفع اقتصاد ایران است، هرچند مسئله ایران با جهان، مسئله جدی است و حتی اتحادیه اروپا که با ایران همکاری می‌کنند، رسما اعلام کرده‌اند در اهداف با آمریکا چندان مخالفتی ندارند و معتقد هستند که ایران باید از فعالیت‌های منطقه‌ای خود کم کرده و فعالیت‌های موشکی خود را به کنترل درآورد، اما آنها معتقدند که شیوه برخورد با ایران باید به‌گونه دیگری باشد و اختلاف‌نظر صرفا در این سطح است.
او تأکید می‌کند: چالش ایران با جهان به قوه خود باقی است و حالا از تحریم‌های یک‌طرفه آمریکا که بگذریم به این مفهوم نیست که با بلوک غرب، هیچ چالشی نخواهیم داشت.
