چهره جدید در بهشت ؛ آیا محسن هاشمی برای شهردار شدن آماده می شود؟
مصاحبه با محسن هاشمی رفسنجانی، رئیس شورای شهر تهران در شرایطی انجام می‌شود که بیش از یک سال از شروع به کار شورای پنجم می‌گذرد و او به عملکرد شورا نمره 15 می‌دهد، از طرفی، نگرانی‌ها، گمانه زنی‌ها و رایزنی‌ها برای ماندن سیزدهمین شهردار پایتخت همچنان اداره پایتخت را بر موج بلاتکلیفی سوار کرده است.
او، اما به سؤالات ما پاسخ صریح می‌دهد. شفاف‌تر از آن چیزی که چهره محافظه کارانه‌ای از او در سال اول شورا ساخته بود. قرار است از سال دوم، با محسن هاشمی متفاوتی در شورا مواجه باشیم. کسی که حالا همچنان هم به‌عنوان یکی از گزینه‌های پررنگ «کرسی بهشت» معرفی می‌شود. مصاحبه مفصل ایران با رئیس شورای شهر تهران را در زیر بخوانید؛
چشم‌انداز مدیریت شهری را در سال آینده چگونه می‌بینید با توجه به برخی محدودیت‌های مالی و بی‌ثباتی که در مدیریت‌ها به وجود آمده است؟
امروز که حدوداً یک سال از آغاز فعالیت شورای شهر تهران می‌گذرد باید به سوی تقویت موضع نظارتی شورا حرکت کنیم، در این یک سال با توجه به وقت مناسبی که اعضای شورا صرف بازدید از مناطق شهر و سازمان‌های مختلف مدیریت شهری کردند با مسائل و معضلات و قابلیت‌های مدیریت شهری آشنایی خوبی پیدا کرده‌اند، البته بی‌ثباتی ناخواسته به وجود آمده در شهرداری تا حدی به عملکرد مدیریت شهری در این دوره آسیب زد اما می‌توان با تلاش و انسجام این نقیصه را تا حدی جبران کرد.
در این روزهایی که رفتن یا ماندن شهردار تهران به یکی از موضوع‌های چالش برانگیز مدیریت شهری تبدیل شده، فکر می‌کنید تمایل شورا به کدام سمت است، آیا می‌خواهد افشانی بماند یا برود؟
شورا نمی‌خواهد که مجدداً بی‌ثباتی در شهرداری ایجاد شود و آقای افشانی از شهرداری تهران برود.
یعنی شورا از ایشان راضی است؟
رضایتمندی نمی‌تواند صد درصدی باشد. وقتی اهم و فی الاهم می‌شود، مجموعه نظر شورا بر ادامه کار ایشان است، شورا همه تلاشش را می‌کند تا این ثبات مدیریت حفظ شود، چون شهر تهران دیگر کشش تغییر مدیریت جدید را ندارد و باید به کارهای اساسی و طولانی مدت بپردازیم. اما اینکه براساس این قانون چه اتفاقی خواهد افتاد. بارها گفته‌ام که قانون منع به‌کارگیری بازنشستگان، قانون مفیدی است که موجب می‌شود انسداد مدیریتی در کشور از بین برود. شورا هم موافق این قانون است و فکر می‌کنم مردم هم از این قانون رضایت دارند. براساس داده‌های ما، مطالعات حقوقی و آیین نامه انتخاب شهردار، شهردار در شورا انتخاب شده ، هیأت تطبیق هم شهردار را تأیید کرده و بعد به وزارت کشور فرستادیم و آنجا هم صلاحیت ایشان تأیید شده است. در قانون هم آمده که شورا، شهردار را برای مدت 4 سال انتخاب می‌کند. یعنی مدت زمان قید شده است. با این توصیف ما انتخابمان را برای 4 سال انجام داده‌ایم و نباید عطف به ما سبق بشود. حالا این وزارت کشور است که باید موضوع را تطبیق بدهد.
در زمان انتخاب افشانی یکسری اختلاف نظر بین احزاب داخل شورا وجود داشت و ازهمان ابتدا خیلی‌ها معتقد بودند که اگر فرصت دوباره داده شود، ایشان تغییر خواهد کرد، شما با این حرف موافقید؟
اختلاف نظری وجود نداشت. ایشان با 19 رأی شهردار تهران شد. حتی آقای الویری که رأی ندادند هم بعداً اعلام کردند که من از ایشان حمایت می‌کنم. صراحتاً می‌گویم که داخل شورا چنین نظری وجود نداشت و ممکن است صداهایی از بیرون باشد که به اعضای شورا ارتباطی ندارد.
این تغییرات پی در پی شهرداران و نگرانی از بابت اینکه ممکن است دوره مدیریت افشانی هم به یک سال نرسد، چه تبعات منفی برای پایتخت دارد؟
ثبات مدیریتی برای هر تشکیلاتی مهم است، بویژه آنکه وقتی می‌خواهد روش و تفکر دیگری جایگزین شود، این تغییرات، مدت زمان زیادی می‌طلبد. مثلاً آقای نجفی، 7 ماه طول کشید تا تفکر، نوع نگاه و نیروهایشان را برای اداره شهر تهران، تثبیت کنند، اما خب، ایشان از شهرداری تهران رفتند.درباره آقای افشانی هم بگوییم ایشان اصلاح‌طلب است و با همان تفکر شهردار قبلی روی کار آمده است، (که معمولاً روش‌ها و تفکرات دقیقاً شبیه هم نیست) خب تا ایشان بخواهد مسلط و فعال شود، حداقل باید یک سال زمان صرف شود تا مدیریت، منش و روش ایشان تثبیت شود. درحالی که این هدر دادن وقت است و به صلاح شهر نیست!
نقاط قوت و ضعف افشانی را در چه می‌بینید؟
نقاط قوت که زیاد است، تجربه، پرکاری و تعهد، الان هم زمان انتقاد کردن نیست چون از آمدن آقای افشانی به شهرداری 4 ماه بیشتر نمی‌گذرد و ما این دوران را دوران شناخت روش و نوع اولویت‌ها فرض می‌کنیم. به هرحال ایشان سابقه شهرداری در کارنامه‌اش ندارد. شهرداری تهران هم تشکیلات وسیعی است و به اندازه 3 وزارتخانه است و حدود 70 هزار نیروی سازمانی و 50 هزار نیروی پیمانکاری دارد که در مجموع 120 هزار نیرو را اداره می‌کند که اگر 5 وزارتخانه را هم باهم جمع بزنیم به چنین نیرویی نمی‌رسیم! پس ما فرض می‌کنیم که ایشان در دوره شناخت هستند و به اعتقاد من مثبت عمل کرده‌اند. البته ایده آل نبوده است. به هرحال در این دوران، اختلافاتی مخصوصاً در حوزه انتصابات بین شورا و تیم ایشان به وجود می‌آید، اما در حدی نبوده که با مشکل جدی مواجه شویم.
از آقای نجفی چه خبر؟
گهگاهی باهم تلفنی صحبت می‌کنیم و حالشان را می‌پرسم. به هرحال ایشان از نیروهای قدیمی کارگزاران بودند و هنوز هم جزو کسانی هستند که به ما مشورت می‌دهند.
در حوزه مدیریت شهری چطور؟
بله طبیعی است اگر که سؤالی پیش آید و ایشان در آن مورد تصمیم گیر بوده‌اند، تماس گرفته می‌شود و مشورت می‌کنم. خدا را شکر الان حالشان خوب است و جراحی موفقیت‌آمیز بوده است.
پس الان دیگر بهانه‌ای ندارند که بخواهند از پست دیگری استعفا بدهند؟
الان می‌توانند به راحتی پست بگیرند و حتی رئیس جمهوری هم بشوند! (با خنده) پتانسیل مناسبی دارند.
ظاهراً ارتباط شهرداری تهران با قرارگاه خاتم دوباره از سرگرفته شده، آیا قرار است این ارتباط به دوره آقای قالیباف که بسیار تنگاتنگ بود، برگردد؟
بحث بنیاد تعاون سپاه و قرارگاه سازندگی خاتم الانبیاست. می‌دانید که براساس دستورالعمل همه کشورها، اصولاً ارتش‌ها در زمان صلح می‌توانند برای اینکه از نیروها و امکاناتشان استفاده بشود، درفعالیت‌هایی که دیگران نمی‌توانند به راحتی وارد شوند و لازم است که سازمانی همکاری کند، مشارکت کنند، این هم یک رسم است و درهمه جای دنیا اتفاق می‌افتد. البته درباره قرارگاه خاتم الانبیا، بیش از آن اندازه‌ای بوده که ارتش‌ها مشارکت می‌کنند که رهبر معظم انقلاب هم نظرشان این نبود. درگذشته (زمان ابوی) هم من به خاطر دارم همیشه این بحث بود که بالاخره نیروهای نظامی باید تا چه اندازه در فعالیت‌های اقتصادی کشور حضور پیدا کنند؟ اصولاً باید این‌طور باشد که مثلاً در کنار مرزها یا نقاطی در کشور که ناامنی وجود دارد، مین‌گذاری شده و هیچ پیمانکاری نمی‌تواند فعالیت کند، ارتش یا سپاه، کار را برعهده بگیرند. یا مثلاً به بعضی امکانات نیروهای نظامی که در حال مستهلک شدن است، نیاز است و باید از آنها استفاده بشود. خب در اینجا ورود ارتش و سپاه بلامانع می‌شود. اما در دوره گذشته نه تنها در شهرداری تهران که در کل کشور، یک ارتباط ویژه‌ای بین قرارگاه خاتم و مدیریت شهری برقرار شده بود که البته به خوبی هم عمل کردند. به هرحال دستشان در بوروکراسی‌ها، نظارت‌ها و تأمین منابع مالی بازتر است. خود نظارت‌ها، دست مدیران را در خیلی موارد می‌بندد و باعث می‌شود محافظه کارانه عمل کنند و موفق نباشند. درحالی که بخش نظارتی درباره قرارگاه خاتم در مقایسه با سازمان‌ها و نهادهای دیگر، کمرنگ‌تر است و برهمین اساس توانسته‌اند با جسارت بیشتری کارها را جلو ببرند و موفق‌تر هم ظاهر بشوند. اینکه می‌گویم همه جا، منظورم اغلب پروژه هاست. به هرحال یک ارتباط مالی بین قرارگاه خاتم و شهرداری تهران وجود داشته، آنها مدعی هستند که فعالیت‌های زیادی انجام داده‌اند و هنوز طلبکارند و تا وقتی تسویه نشود نمی‌توانند کار جدی انجام دهند.
