چرا گلزار معاف از مالیات بر حقوق است؟!
با افزایش درآمدهای شماری از بازیگران سینما و همچنین درآمد کلان برخی سالن‌های سینما، این پرسش پیش آمده که آیا دستمزدهای کلان این شمار محدود بدون پرداخت مالیات منصفانه است؟
چگونه می‌توان از کارگران و کارمندان پیش از واریز حقوق مالیات بر حقوق وضع و کسر کرد؛ اما درآمدهای میلیاردی شماری از ستاره‌های سینما مشمول مالیات نشود؟ چالشی که با در نظر گرفتن یک تبصره برای سقف معافیت مالیاتی هنرمندان قابل رفع است.
فرهنگ ایران هیچ‌گاه رونق اقتصادی فوق‌العاده‌ای نداشته، ولی پس از سال 1362 ـ که یک گروه مخرب در بخش‌هایی از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی فرهنگ قدرت گرفتند ـ شرایط اقتصاد فرهنگ مستمراً بدتر شد. با این حال با توجه به آنکه فضای بسته‌ای در حوزه فرهنگ توسط مدیران وقت شکل گرفته بود، مخاطب، انتخابی جز تولیدات مورد تأیید وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نداشت.
با ظهور دیش‌های ماهواره بر پشت‌بام و آزادسازیِ اجتناب ناپذیر ویدیو، یکباره ریزش مخاطبی که انتخاب‌های تازه‌ای داشت آغاز شد و این ریزش به شدت سریع بود.
تا پیش از آن، تنها نمودهای کوچک شدنِ اقتصاد فرهنگ، مصادیقی نظیر کاهش قابل توجه شمار سالن‌های سینما و نیمه تعطیل شدنِ بسیاری از سالن‌های قدیمی بود و مسئولان وقت در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ترجیح می‌دادند این آمارها را نیز اعلام نکنند تا سوءمدیریت‌شان مشخص نشود.
این تاکتیک تا وقتی که هنوز تکنولوژی در مدل عرضه محصولات سمعی و بصری تغییرات چشمگیری ایجاد نکرده بود، جواب داد و نزدیک به یک دهه اوضاع به همین منوال پیش رفت و سبد اقتصاد فرهنگ با وجود رشد جمعیت، رشد چشمگیری نداشت.
وقتی ماهواره و ویدیو به صحنه آمد و در ادامه ظهور فرم دیجیتال، عرضه محتوا را دگرگون کرد، بنیادهای سست اقتصاد فرهنگ ایران نمایان شد. طیف قابل توجهی که هنوز از محصولات سنتی فرهنگی نظیر نوار کاست، تماشای فیلم در سالن سینما، استفاده از کنسرت و… می‌رفتند و گزینه دلخواهشان را از مواردی که مجوز دریافت کرده بودند، می‌جستند، سراغ گزینه‌های تازه و بدون مجوز رفتند.
اینجا بود که بحران اقتصاد فرهنگ آشکار شد و بسیاری از ناظران دریافتند که باید برای حفظ حوزه فرهنگ تسهیلات در نظر گرفت.
یکی از این تسهیلات، معافیت‌های مالیاتی بود که تقریباً برای همه اهالی فرهنگ در نظر گرفته شد و مطابق با دستورالعمل موضوع ماده 12 آیین نامه اجرایی تبصره 3 ماده 139 اصلاحی قانون مالیات های مستقیم مصوب 27 بهمن 1380 (معافیت موضوع بند(ل) ماده 139 اصلاحی قانون)، حوزه فرهنگ و بخش‌های مرتبط با آن نظیر تبلیغات در این حوزه با معافیت مالیاتی همراه شد.
این اقدام ضروری یکی از اتفاقات مثبتی بود که انتظار می‌روند همچنان پابرجا باشد، چرا که در کلیت اقتصاد فرهنگ، اتفاق مهمی رخ نداده و فرهنگ ایران در حوزه اقتصادی به شدت آسیب پذیر است. اکنون بسیاری از رسانه‌ها و به ویژه مطبوعات بدون پرداخت مالیات نیز به سختی دوام آورده‌اند.
در موسیقی، سینما، تئاتر، کتاب و… نیز وضعیت مشابهی حاکم است و اغلب فعالان این حوزه‌ها از محل فعالیت‌های تخصصی‌شان درآمد کلانی ندارند؛ اما در پنج سال اخیر، گروهی در این حوزه‌ها توانسته‌اند اندکی شرایط را تغییر دهند.
با افزایش دستمزدهای سینماگران در چند سال اخیر، برخی سینماگران از جمله شماری از تهیه کنندگان و برخی بازیگران دستمزدهای بسیار کلانی دریافت می‌کنند. این وضعیت قاعدتاً باید مشمول پرداخت مالیات شود اما با توجه به قوانین مورد اشاره، برخی سینماگران که درآمد میلیاردی دارند، از این قانون به شرط ارائه اظهارنامه مالیاتی معاف هستند!
این رویکرد قطعاً منصفانه نیست و معافیت مالیاتی برای درآمدهای میلیاردی برخی هنرمندان در قانون در نظر گرفته نشده و در کشورهای صاحب سینما، معافیت مالیاتیِ بدون سقف برای سینماگران در نظر گرفته نشده است. چرا کارگر چاه نفت، مالیات بر حقوق می‌دهد؛ اما بازیگری با دستمزد میلیاردی چون محمدرضا گلزار یا برخی تهیه کنندگان سینما که درآمد نجومی از فروش فیلم‌هایشان دارند، معاف از مالیات هستند؟
این تبعیض به سادگی قابل رفع است و می‌توان با در نظر گرفتنِ یک سقف مشخص و معقول برای معافیت از مالیات، درآمد هر چهره هنری را که از این سقف عبور کرده بود، مشمول مالیات کرد.
این اصلاحیه به انصاف نزدیک‌تر است. آیا مسئولان وزارت اقتصاد به سمت ارائه چنین اصلاحیه‌ای می‌روند یا همچنان برخی چهره‌ها با درآمد میلیاردی از پرداخت یک ریال مالیات بر درآمد متکی بر قوانین معاف خواهند بود؟
