ایران و چالش های پیش رو در بحران قطر

موضوع قطر بحران عربی – عربی نباید تلقی شود نادیده گرفتن چنین بحرانی در دایره ترتیبات امنیتی منطقه ای نوعی سهل انگاری و بی توجهی به موضوعات منطقه می باشد.
عربستان سعودی برای بی ثبات کردن سوریه و عراق تروریستهای تکفیری را بسیج کرده بود و با حملات نظامی به یمن به دنبال آن بود که انصارالله را در حاکمیت یمن ساقط کند اما تمام این پرونده ها با شکست مواجه شد و در یک بن بست بسیار مفتضحانه ای قرار گرفت در نتیجه برای بدست آوردن آبروی از دست رفته خود اجلاس نمایشی ریاض را با هزینه های سنگین و میلیاردها دلار درست کرد تا به آمریکا بفهماند عربستان در منطقه هنوز حرفی برای گفتن دارد و می تواند حرفهایش را در منطقه به کرسی بنشاند.
دولت عربستان پس از شکست های پیاپی برای تشدید بی ثباتی در عراق و سوریه و حملات نظامی نافرجام علیه انصار الله یمن با هزینه های سنگین دست به برگزاری اجلاسی نمایشی در ریاض زد تا شاید آبروی از دست رفته خود در منطقه را باز سازی کند اما این نشست که با محوریت ایران هراسی تشکیل شده بود با اختلاف میان قطر، عمان و کویت با عربستان همراه شد که در نهایت منجر به اقداماتی شتابزده از سوی دولت سعودی گردید، هرچند اختلافات میان عربستان و قطر ریشه ای تاریخی دارد و جدی ترین اختلاف میان دو کشور به سال 1995 باز میگردد که امیر کنونی قطر طی یک کودتایی با خروج قطر از زیر نظر عربستان آن را به یکی از کشورهای مستقل خلیج فارس تبدیل کرد.
با این همه قطری ها که به خوبی واقفند با ارتش 12 هزارنفری و تسلیحات و تجهزات پیشرفته اما اندک خود قادر به رویایی با عربستان نیستند پس از بالاگرفتن تنش ها میان شیوخ عرب منطقه، در تلاش هستند تا با استعانت از کشورهای قوی در صدد جبران کمبودهای خود باشند از همین رو پس از تشدید مناقشات به عقیده برخی صاحبنظران رابطه میان دوحه و تهران وارد فاز جدیدی شد. در این میان برخی بر این باورند که جمهوری اسلامی ایران نباید وارد منازعات میان کشورهای عربی شود و این بحران عربی-عربی است که حضور ایران تنها باعث بالاگرفتن تنش ها میان تهران و ریاض شود از سویی برخی دیگر نظری متفاوت را دارند و از شرایط کنونی به مثابه فرصتی برای جمهوری اسلامی تعبیر می کنند. در همین خصوص اصغر زارعی کارشناس مسائل خاورمیانه در گفتوگو با خبرنگار سیاسی بازتاب به تشریح چرایی نقش آفرینی ایران در بحران قطر می پردازد، او معتقد است نادیده گرفتن بحران قطر نوعی سهل انگاری و بی توجهی به موضوعات منطقه می باشد و تدبیر و هوشمندی در استفاده از فرصت فراهم شده میتواند شرایط ایران را در منطقه ارتقا بدهد.

عربستان دنبال کشاندن جنگ به داخل خاک ایران است
اصغر زارعی کارشناس مسائل خاورمیانه در گفتوگو با خبرنگار سیاسی بازتاب پیرامون بحران قطر گفت: اساسا نمی شود این موضوع را یک بحران عربی- عربی تلقی کرد چراکه دولت قطر به عنوان بخشی از مجموعه غرب آسیا و بخشی از تمدیدات امنیتی منطقه تلقی می شود و نادیده گرفتن چنین بحرانی در دایره ترتیبات امنیتی منطقه ای نوعی سهل انگاری و بی توجهی به موضوعات منطقه می باشد. ضمن اینکه بحث قطر موضوع قدیمی هست و بر اساس یک سناریو و ماجرایی که کاملا برنامه ریزی شده اتفاق افتاده و به دنبال این هستند دولتی مثل قطر را در عرصه منطقه با توجه به رویکردهای مستقل و خاصی که در بعضی از موضوعات جدای از سیاست ها و رویکردی که عربستان اتخاذ کرده به نوعی سعی در تنبیه و همسو و همراه کردن دولت قطر با سیاست های دیکته شده دولت ایالات متحده امریکا و همسو شدن کامل با سیاست های القایی با محوریت عربستان در منطقه دارد دنبال می شود.
وی در ادامه افزور: بحث حمایت از تروریسم و تنبیهاتی که علیه دولت قطر از سوی چهار کشور عمده با محوریت عربستان و همکاری مصر و بحرین و عمارت شروع شد به نوعی اعمال فشار و ایجاد محدودیت های فزاینده علیه کشور قطر حتی احتمال ورود به جنگ سخت و محدود علیه دولت قطر هست که به نوعی نقش پدرخواندگی عربستان را در منطقه همچون گذشته مراعات بکند و جدای از سیاست هایی که از ناحیه دولت عربستان به عنوان جنگ نیابتی و پاسداری از مناطق غرب و تامین امنیت لازم برای رژیم جعلی صهیونیستی را در دستور کار دارند اقدامی را از ناحیه دولت قطر متصور نیستند.
این کارشناس مسائل خاورمیانه باتوجه به مواضع اخیرا امیر قطر در صحبت هایی که در خصوص مقاومت حماس و فلسطین و حمایت از اخوان المسلمین در مصر وهمسویی با دولت ترکیه در جریانات مذهبی و اخوانی در منطقه گفت : موضوع از یک بحث عربی- عربی فراتر رفته و قطعا دولت جمهوری اسلامی ایران نمی تواند نسبت به تحولات و حوادثی که در منطقه اتفاق می افتاد بی نظر باشد و از کنار آنها عبور بکند اما شرط عقل و احتیاط ایجاب می کند دولت ما باتوجه به منافع بلند مدت خود و رویکرد و سیاست هایی که در منطقه غرب آسیا با کشورهای عرب منطقه دنبال می کند بی محابا عمل نکند و با اتخاذ یک سیاست منطقی ضمن اینکه در جهت کاهش فشارها بر دولت قطر و تامین برخی از نیازمندی های این کشور به عنوان یک فرصت بهره برداری بکند نباید شرایط بگونه ای شود که طرف مقابل یا کشورهای مخالف سیاست های قطر از نوع اقدامات جمهوری اسلامی ایران بهره برداری بکنند و ایران را به تقابل با جهان عرب متهم کنند.

زارعی در ادامه اظهار داشت : بنابراین تدبیر و هوشمندی در استفاده از فرصت فراهم شده می‌تواند شرایط مارا در منطقه ارتقا بدهد و از شرایط ایجاد شده در جهت تثبیت منابع ملی خودمان استفاده کنیم رایزنی هایی که از طریق دیپلماسی سیاست وزارت خارجه جمهوری اسلامی ایران در دستور کار قرار داده سیاست مناسب و درستی است که در بلند مدت می تواند آثار مثبتی را برای دیپلماسی ایران در کشورهای عرب به همراه داشته باشد ضمن اینکه ارسال برخی از اقلام مورد نیاز قطر ویا استفاده از کریدورهای پروازی جمهوری اسلامی ایران بصورت منطقی و بشر دوستانه می تواند یک فرصتی را برای ما فراهم بکند ضمن اینکه هیچ اتهامی را هم متوجه جمهوری اسلامی ایران در همسویی با سیاست های قطر به همراه نخواهد داشت.

وی با اشاره به اینکه داستان قطر در یک پکیج باید دیده شود گفت: این سناریویی بود که آمریکایی ها ومتحدان منطقه ای آن برای یک پارچه سازی سیاست های خود دنبال می کردند و این اتفاق هم زمانی شروع می شود که دقیقا سفر آقای ترامپ به ریاض انجام شد و طرح ایجاد ائتلاف عبری_عربی کلید خورد و آنها بدنبال آن بودند که این ائتلاف با یک یکپارچگی کلی کشورهای دعوت شده در اجلاس ریاض خصوصا کشورهای عرب منطقه وارد یک فاز و مرحله جدیدی از تعاملات منطقه ای بشوند و بحث مبارزه با تروریسم را به سمت جمهوری اسلامی ایران سوق بدهند و هدف اصلی این سناریو هم ایران می باشد که ما شاهد آن بودیم که عربستان و مقامات این کشور صراحتاً از اتهام حمایت از تروریسم را علیه ایران به کرات استفاده کردند و در ادامه این اتهامات موضع گیری هایی که شخص ترامپ و وزیر خارجه آن تیلرسون و سایرین دنبال می‌کنند نشان می دهد این یک سناریو برای یک پارچه سازی است و ایجاد یک جریان همسو برای حمایت از گروه های ترورویستی و انتصاب این جریان به جمهوری اسلامی ایران و سیاست هایی است که در جهت حمایت از مقاوت توسط ایران در منطقه در حال پیگیری است.

زارعی در پایان تصریح کرد : اگر آنها بتوانند قطر را با خودشان همسو بکنند در جهت یکپارچه سازی سیاست های ائتلاف عربی- عبری موفق هستند و دیدیم که بلا فاصله هم اعلام کردند هم وزیر خارجه عربستان سعودی که باید جنگ را به داخل جغرافیای ایران سوق بدهیم و از این شرایط استفاده کنیم پس ما نمی توانیم عقلا در مسیری قرار بگیریم که در چنین حوادثی در منطقه بی تفاوت باشیم و اساساً امنیت و ثبات منطقه و خصوصاً منطقه خلیج فارس یکی از اولویت های سیاست خارجی ما هست و هرگونه تنش و ایجاد نا امنی و بحران در خلیج فارس می تواند تبعات بسیار خطرناکی را برای سیاست های امنیتی جمهوری اسلامی ایران و منافع ملی ما به همراه داشته باشد.
گزارش از: محمد صادق کلبادی