اما و اگرهای استفاده از “صندلی کودک در خودرو”

لایحه الزامی شدن استفاده از صندلی کودک در خودرو که برای افزایش ایمنی کودکان در خودرو و کاهش آمار تلفات کودکان درتصادفات توسط وزارت‌خانه راه و شهرسازی در دولت مطرح شد و به تصویب هیئت وزیران رسید این روزها در انتظار تصویب مجلس است و به نظر می‌رسد با تصویب این لایحه در مجلس حضور کودکان در خودرو با ملزوماتی همراه خواهد شد.

تصویب الزام استفاده از صندلی کودک در خودرو در مجلس و قانونی شدن آن در حقیقت خانواده‌ها را ملزم می‌کند تا طبق دستورالعمل اجرایی این لایحه که بعد از تصویب تهیه می‌شود، شرایطی فراهم کنند تا امنیت کودکان در خودرو حفظ شود که این مهم با تعبیه کردن صندلی‌های مخصوص کودکان براساس سن و جثه آنان ممکن می‌شود تا قد کودک متناسب با کمربند شود؛ ضمن اینکه طبق آمارهای ارائه شده از ۱۶ هزار کشته تصادفات ۸ درصد (حدود ۱۲۰۰ نفر) کودک هستند که قطعا رعایت موارد ایمنی در خوردوها بویژه بستن کمربند ایمنی از سوی تمامی سرنشینان خوردو بویژه کودکان در کاهش این آمار مؤثر خواهد بود.

در این راستا مرضیه حصاری-مدیرکل دفتر حمل و نقل عمومی و ترافیک شهری سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور چندی پیش به ایسنا گفته بود که استفاده از صندلی کودک و ایجاد محدودیت در خودرو برای کودکان به منظور افزایش ایمنی آنها در خودرو از جمله قوانینی است که در بسیاری از کشورها در حال اجرا است و طبق گزارش (WHO سازمان بهداشت جهانی) ایران جزو معدود کشورهایی است که قانون صندلی کودک را ندارد؛ البته وقتی صحبت از صندلی می شود در حقیقت ضوابط حضور کودک در خودرو مطرح است که این ضوابط برای سنین مختلف متفاوت است. یعنی تا سنی کودک باید در “کریر” بنشیند و پس از آن براساس سن و جثه صندلی‌های مخصوصی در نظر گرفته شده تا با نشستن کودکان بر روی آن، قد آنان متناسب با کمربند شود.

وی که معتقد است هنوز آموزش‌هایی در خصوص حضور کودکان در خودرو داده نشده و بعضا دیده می شود که مادر با فرزند خود در صندلی جلو می‌نشینند که اگر اتفاقی بیوفتد ممکن است خسارات جبران ناپذیری را متحمل شوند می‌گوید: تصویب قانون ضوابط حضور کودک در خودرو در واقع مکمل قانون الزام بستن کمربند ایمنی در خودرو است که به دلیل این نقیصه، عملا برای ایمنی کودکان که آسیب پذیرترین گروه بوده و قادر به هیچ دفاعی از خود در بروز حادثه نیستند هیچ گونه تمهیدی تاکنون اندیشیده نشده است و متاسفانه بسیاری از والدین نیز به دلیل نبود قانون و عدم توجه کافی رسانه‌ها به فرهنگ سازی، این موضوع را به شوخی گرفته و به این خطر دامن می‌زنند.

حصاری در بخش دیگری از صحبت‌هایش می گوید: اگر پدر و مادر این موضوع را بپذیرند و برای فرزندانشان فرهنگ سازی کنند و پلیس هم نظارت کافی بر خودروها داشته باشد این طرح موفق خواهد شد. در حقیقت به این طرح امیدوار هستیم زیرا این طرح در کشورهای دیگر انجام و نتیجه خوبی داشته است.

به گزارش ایسنا، با وجود اینکه این مقام مسئول اجباری شدن این لایحه را گامی رو به جلو برای کاهش مرگ و میر کودکان در تصادفات می‌داند و معتقد است که اگر تمامی نهادهای مسئول و شهروندان به اجرای آن متعهد باشند قطعا طرح موفق خواهد بود؛ اما به نظر می‌رسد هنوز نقاط سایه روشنی در این لایحه وجود دارد که بایستی به دقت به آن توجه شود. سوالاتی که دراین میان مطرح می‌شود این است که آیا خودروهای داخلی از استانداردهای کافی برخوردار هستند تا در هنگام تصادف صدمه زیادی به سرنشینان وارد نشود و صندلی کودک بتواند جان کودک را از خطرات احتمالی نجات دهد؟ چقدر آموزش‌های لازم برای آماده سازی خانواده‌ها و کودکان برای این امر در نظر گرفته شده است؟

مدیرکل دفتر حمل و نقل عمومی و ترافیک شهری سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور در پاسخ به این سوال که آیا خودروهای ایرانی از استاندادهای لازم برای نصب صندلی کودکی برخوردارند، اظهار می‌کند: خودروهای ایرانی از استانداردهای لازم برخوردارند زیرا سازمان استاندارد و وزارت صنعت کیفیت آنها را تایید کرده و پلیس هم براساس آن تایید،خودروها را شماره گذاری کرده است و هر ماشین به تبع شماره گذاری مجوز تردد دارد.البته اظهار نظر در خصوص کیفیت خودروها در تخصص بنده نیست.

وی اذعان می‌کند: اگر احساس می کنیم که خودرویی از ایمنی کمتری برخوردار است اتفاقا باید بیشتر به امنیت کودکان در خودرو توجه کنیم.به عبارت دیگر پدرو مادری که فرزندشان را سوار خودرویی با ایمنی کم می‌کنند نباید این تصور را داشته باشند که چون ماشین ایمن نیست باید فرزند در خودرو رها شود در حقیقت آنها باید شرایط سخت‌تری را برای این موضوع در نظر بگیرند.

در پاسخ به این سوالات مهدی بیاتی-روانشناس کودک نیز به اظهار نظر در این رابطه می‌پردازد و با بیان اینکه برقراری امنیت برای کودک امری لازم است و هر حکومت و کشوری که بخواهد در حوزه امنیت کودکان اقدامی انجام دهد کار خوبی است به ایسنا می‌گوید: هنگام طرح یک موضوع تنها به یک بعد آن توجه می‌شود که عمدتا فشار آوردن به مردم مطرح است. به عبارت دیگر وقتی قرار است چنین لایحه ای به تصویب برسد باید بررسی شود که آیا خودروهای موجود و خودروهایی که امروزه تولید می‌شوند استانداردهای لازم را دارند یا خیر و این سوال نیز مطرح شود که آیا در خودروهایی که هر روز استانداردهای لازم آن کمتر می‌شود، تنها صندلی کودک می‌تواند امنیت کودک را تامین کند؟

وی می افزاید: طبیعتا وقتی صفرتاصد یک خودرو استاندارد نیست و مشکلات زیادی دارد پرداختن به این موضوع غیرمنطقی است و صرفا والدین را مجبور به استفاده از صندلی کودک می کند.در حقیقت این موضوع زمانی می‌تواند تکمیل کننده و کمک کننده باشد که استاندارد خودرو رعایت شود و کمربندهای آن نیز استاندارد باشد تا کودکان دچار مشکلات تنفسی نشوند. بعد از رعایت این موارد استفاده از صندلی کودک می تواند در حوزه امنیت کودکان مثمر ثمر باشد.

این روانشناس کودک با اشاره به اینکه امروز پرداختن به این موضوع بسیار زود و نیازمند پیش نیازهایی است اذعان می کند: جامعه باید از لحاظ روانی آماده شود. همچنین باید موضوعاتی که در حوزه امنیت روانی کودکان است مورد توجه قرارگیرند و بعد از آن، موضوعی اجباری شود؛ زیرا تصوری که از این مصوبه در ذهن مردم ایجاد می‌شود این است که طبیعتا دولت می‌خواهد جریمه کند تا اقتصاد خود را تامین کند.

وی تصریح می‌کند: اگر در موضوع اجباری شدن صندلی کودک در خودرو فرهنگ سازی شود و فشاری نیز نباشد موثر خواهد بود. زیرا مردم می‌دانند که فشارهایی که در حوزه جریمه لحاظ شد نتوانست جلوی تصادفات و تخطی رانندگان را در حوزه رانندگی بگیرد. یعنی مباحث و موضوعاتی که می‌تواند در رساندن فرهنگ عمومی جامعه کمک کند معمولا فشار و اجبار نیست. یعنی هیچ جای دنیا فشار در رعایت موارد قانونی کمک نمی‌کند و اگر قرار است این موضوع مصوبه شود باید حداقل تا پنج سال کار روانی و فرهنگی انجام شود. همچنین مردم ما فهیم هستند و بخشی از آنها نیز از صندلی کودک در خودرو استفاده می کنند که با کار فرهنگی نیز این تعداد بیشتر خواهد شد اما باقی افرادی که این قانون را رعایت نمی کنند را می توان با فشار به این سمت هدایت کرد.

وی با بیان اینکه کار فرهنگی در حوزه کودکان موثر خواهد بود می‌گوید: اگر در موضوع استفاده از “صندلی کودک” کار فرهنگی انجام شود، کودک به راحتی در صندلی می‌نشیند و یا حتی هنگام نشستن در خودرو کمربند را می‌بندد. یعنی انجام کار فرهنگی و روانی کودکان را قانع می‌کند. زیرا کودکان امروز کودکان دیروز نیستند که با فشار و دعوا موضوعی را قبول کنند و اگر این کودکان موضوعی را قبول نکنند دیگر آن را قبول نخواهند کرد و همین موضوع باعث ایجاد تنش در خانواده‌ها و درگیری کودک با خانواده می‌شود. زیرا والدین نگران جریمه شدن هستند و کودکان نیز به خاطر اجباری بودن این کار را انجام نمی‌دهند. به همین علت دولتمردان باید قبل از قانونی کردن مصوبه، روی آن فکر کنند و کارشناسانی نیز هستند که می‌توانند در این حوزه به آنها کمک کنند.

به گفته وی، در دنیا برای گروه سنی زیر شش سال صندلی کودک اجباری است و عمدتا نیز خودروهایشان طوری طراحی می‌شوند که کمربند کودک دارند؛ اما اجباری شدن صندلی کودک در خودرو برای کودکان زیر۱۰ سال درافکار عمومی دریافت جریمه و فروش صندلی را متصور می‌کند. زیرا این صندلی ها برای کودکان زیر شش سال مناسب بوده و برای کودکان بالای شش سال که به مرز شناختی رسیده‌ و تفکر آنها شکل گرفته و قدرت تصمیم گیری دارند مناسب نیست؛ زیرا این افراد در مقابل اجبار قرار می‌گیرند. بنابراین اگر می‌خواهیم کودکان در تصادفات در امان بمانند بایستی خودروهایمان را استانداردتر کرده و از کمربندهای مناسب کودک نیز استفاده شود.

بیاتی در ادامه با اشاره به اینکه حوزه کودک حساس‌ترین حوزه است و فشارها، تناقضات و اجبارها می‌تواند بر روی آنان تاثیر بگذارد، می‌افزاید: یادگیری مثبت نتیجه تداعی مثبت است. یعنی کودک زمانی موضوعی را یاد می‌گیرد که با خوشحالی و انگیزه بالا باشد اما اگر یادگیری با فشار و تداعی اجبار باشد موثر نخواهد بود، به طور مثال در خصوص بستن کمربند اگر از کودکی این موضوع با فشارو اجبار باشد فرد در بزرگسالی نسبت به کمربند حس منفی پیدا می‌کند. بنابراین ایجاد یک تداعی مثبت در بستن کمربند باعث ماندگاری می‌شود. در حقیقت فشار و اجبار هیچ وقت در هیچ جای دنیا و در هیچ مرحله رشد نمی‌تواند باعث یادگیری کودکان شود. بنابراین باید به سمتی حرکت کنیم که کودکان را خوشحال کنیم تا به این وسیله آنها را به رعایت قانون هدایت کنیم.

به گزارش ایسنا، استفاده از صندلی کودک در خودرو در کشورهای انگلیس و پرتغال، ایرلند، فرانسه، اسپانیا، آلمان، ایتالیا، هلند، دانمارک کرواسی، آلبانی، اتریش، یونان، ترکیه، کانادا و آمریکا، جامائیکا و کشورهای حوزه کارائیب،استرالیا، نیوزیلند،آفریقای جنوبی،مراکش،ژاپن و امارات متحده عربی و…الزامی بوده و در هرکشور ضوابط سنی و جسمی خاصی برای کودک در نظر گرفته شده و نتایج خوبی نیز حاصل شده است. برای همین به نظر می رسد قانونی شدن این لایحه در کشور نیز می‌تواند تا حدودی از مرگ و میر و صدماتی که ممکن است در تصادفات به کودکان وارد شود جلوگیری کند. اما قطعا اجرای این طرح نیازمند بسترهایی است که بایستی قبل از قانونی شدن آن ایجاد شود تا در درجه اول خانواده‌ها و پس از آن فرزندانشان پذیرای آن باشند. همچنین لازم است کیفیت خودروها نیز بررسی شود تا استفاده از صندلی خودرو کودک مکمل آن باشد.