اندروید ۱۰ ساله شد؛ یک دهه از تولد محبوب‌ترین سیستم‌عامل موبایلی دنیا گذشت
سیستم عامل اندروید در حالی وارد دهمین سال فعالیت خود شد که اکنون لقب محبوب‌ترین سیستم‌عامل موبایلی را با خود به یدک می‌کشد.
۱۰ سال پیش سیستم عامل موبایلی جدیدی پا به عرصه‌ی بازار گذاشت که اکنون آن را با نام اندروید می‌شناسیم. این سیستم‌عامل که اکنون از آن به‌عنوان محبوب‌ترین سیستم‌عامل موبایلی یاد می‌شود، ابتدا با دستگاه T-Mobile G1 رونمایی شد. این گوشی که توسط شرکت تایوانی اچ‌تی‌سی ساخته شده بود، از صفحه‌کلید اسلایدی با چینش QWRTY بهره می‌برد و به دکمه‌ای کروی برای مدیریت کارها مجهز بود.
در آن دوره، اوپراتور موبایل T-Mobile به‌مانند امروز شناخته‌شده نبود؛ بنابراین آن‌ها با عرضه‌ی این گوشی قصد داستند تا علاوه‌بر آزمایش اندروید، موقعیت خوبی را نیز برای خود فراهم کنند.
نخستین نسخه‌ی اندروید که با شماره‌ی ۱.۱ نام‌گذاری شد، از برخی از قابلیت‌های ابتدایی نظیر پخش‌کننده‌ی ویدیویی پیش‌فرض و صفحه‌کلید مجازی QWERTY بی‌بهره بود. سپس تیم توسعه‌دهنده‌ی این سیستم‌عامل تصمیم به انتشار نسخه‌ی ۱.۵ با نام کاپ‌کیک گرفتند که فروشگاه نرم‌افزاری اندروید مارکت را در دسترس کاربران قرار می‌داد؛ از این رو، برنامه‌های شخص‌ثالثی که از این طریق منتشر می‌شدند، در جهت رفع کاستی‌های اندروید گام‌های مهمی بر می‌داشتند.
با این اوصاف، نقطه‌ی قوت سیستم‌عامل اندروید نسبت به iOS، امکان شخصی‌سازی بود که تا همین امروز نیز ادامه داشته است.
خیزش اندروید و ورود این سیستم‌عامل به صدر جدولِ سیستم‌عامل‌های موبایل به‌سادگی رخ نداده است و آن‌ها تا قبل از انتشار نسخه‌ی دوم اندروید با دستگاه موتورلا دروید در سال ۲۰۰۹، شرایط عادی‌ای در بازار داشتند.
گوگل برای نمایش توانایی‌های اندروید با همکاری ورایزون کمپین تبلیغاتی را راه‌اندازی کرد که آیفون را هدف قرار می‌داد. آن‌ها در این کمپین، به قابلیت‌های می‌پرداختند که هنوز در سیستم عامل iOS وجود نداشتند. اهالی مانتین‌ویو در نسخه‌ی ۲.۲ پشتیبانی از ادوبی فلش را اضافه کردند؛ با این امید که این موضوع باعث مهاجرت کاربران iOS به اندروید شود؛ اما نتیجه آن چیزی نبود که گوگل پیش‌بینی می‌کرد. آسیب‌پذیری‌های متعدد ادوبی فلش استفاده‌ی بیشتری از منابع سخت‌افزاری را به‌همراه داشت؛ همین امر باعث می‌شد تا عملکرد کلی دستگاه‌های اندرویدی فاصله‌ی بسیاری با ساخته‌های اپل داشته باشند.
در ادامه آن‌ها از گوشی نکسوس وان رونمایی کردند که نه‌تنها آغازگر نسل جدیدِ گوشی‌های اندرویدی با نام نکسوس بود؛ بلکه لقب قدرتمند‌ترین گوشی اندرویدی تا آن زمان را با خود به یدک می‌کشید. گوشی‌های نکسوس از نسخه‌ی خالص اندروید بهره می‌برند؛ از این رو، این دستگاه‌ها جزو نخستین گوشی‌هایی بودند که به‌روزرسانی‌های سیستم‌عامل را دریافت می‌کردند. از آن جهت که اندروید توسط تولیدکنندگان مختلفی به دست مصرف‌کننده می‌رسد، ارائه‌ی به‌روزرسانی جدید مستلزم آزمایشِ هر یک از این شرکت‌ها بود. حال باتوجه یه شیوه‌ی گوشی‌های نکسوس، گوگل از یک مزیت رقابتی برای ساخته‌ی خود بهره می‌برد.
با این حال، معضل آپدیت‌های دیرهنگام هنوز نیز گریبان‌گیر کاربرانِ اندرویدی است و طبق آخرین آمار‌های منتشرشده، تنها کمتر از یک درصد از کاربران طعم نسخه‌ی جدیدِ اندروید ۹ را چشیده‌اند. با عرضه‌ی نکسوس ۶ پی و نکسوس ۵ ایکس، Google گوشی‌های نکسوس را با برندِ جدیدی تحت نام پیکسل عرضه می‌کند که فعلاً دو نسل از آن‌ها روانه‌ی بازارها شده‌اند.
برخلاف گوشی‌های آیفون که در آن زمان تنها از صفحه‌نمایش ۳.۵ اینچی استفاده می‌کردند، تولیدکنندگان اندرویدی این امکان را داشتند تا ساخته‌های خود را در اندازه‌های متفاوتی به بازار عرضه کنند. صفحه‌نمایش ۴.۳ اینچی موتورولا دروید ایکس یکی از گوشی‌های درشت‌اندامِ آن زمان محسوب می‌شد. تنوع و حق انتخاب بیشتر کاربران برای خرید گوشی‌های اندرویدی باعث شد تا این سیستم‌عامل در سه‌ماهه‌ی سوم سال ۲۰۱۰ میلادی به جایگاه دوم محبوب‌ترین سیستم‌های عامل موبایلی جهان صعود کند.
در این رده‌بندی، سیستم‌عامل سیمبیان، اندروید و iOS به ترتیب با سهم ۳۶.۶، ۲۵.۵ و ۱۶.۷ درصدی جایگاه‌های اول تا سوم را به خود اختصاص داده بودند؛ یک سال قبل‌تر، این سهم برای سیمبیان و اندروید به‌ترتیب ۴۴.۶ و ۳.۵ درصد بود.
اما شرایط خیلی زود دگرگون شد. با ورود به سه‌ماهه‌ی چهارم سال ۲۰۱۰ این اندروید بود که جایگاه نخست را به تصاحب در آورده بود. پس از اندروید نیز سیمبیان و iOS قرار داشتند که به ترتیب سهمی ۳۰.۶ و ۱۶ درصدی داشتند. ورود اندروید به جایگاهِ نخستِ محبوب‌ترین سیستم‌عامل‌ِ موبایل باعث شد تا تولیدکنندگان از محصولات هیجان‌انگیز بیشتری رونمایی کنند. سامسونگ پس از رونمایی از نسل اول گوشی گلکسی اس، از نسل دوم این سری رونمایی کرد که بهبودهای بسیاری را به خود دیده بود؛ در آن سو موتورولایی قرار داشت که برای نخستین بار در گوشی موتورولا آتریکس 4G از حسگر اثر انگشت برای احراز هویت کاربران استفاده کرد که بسیار پیشگامانه بود.
یک سال بعد، یعنی در سال ۲۰۱۱، اهالی گوگل از نسخه‌ی ۳.۱ موسوم به هانی‌کامب برای تبلت‌ها و اندروید ۴ با نام بستنی ساندویچی برای گوشی‌های هوشمند رونمایی کرد. باری دیگر موتورولا یکی از بازیگران اصلی در حوزه‌ی اندروید بود و برای اولین‌بار در تبلت موتورولا XOOM از نسخه‌ی اختصاصی اندروید برای صفحه‌نمایش‌های بزرگ استفاده کرد؛ با این حال، باتوجه به اینکه انتشار دو نسخه‌ی متفاوت از اندروید هیچ‌گونه توجیهی برای گوگل نداشت، آن‌ها ادامه‌ی توسعه‌ی نسخه ۳.۱ اندروید را متوقف کردند.
با گذشت تمامی این سال‌ها، اندروید به‌لطف دریافت قابلیت‌های جدید و هوشمندی بیشتر، به محبوبیت بیشتری دست یافت. اندروید آب‌نبات پاستیلی، کیت‌کت، لالی‌پاپ، مارشمالو، نوگت و اوریو همگی از نسخه‌های مطرح اندروید برشمرده می‌شوند. حال با گذشت ده سال از انتشار نخستین نسخه‌ی این سیستم‌عامل دوست‌داشتنی، اندروید ۹ با نام پای به‌تازگی عرضه شده که هوشمندی بیشتری را به دستگاه‌ها تزریق می‌کند.
حال با گذشت یک دهه از آن دوران خاطره‌انگیز، اکنون اندروید بر تخت پادشاهی دنیای موبایل با فاصله‌ی بیشتری نسبت به رقبا تکیه زده است. طبق آمار منتشرشده طی فصل دوم سال ۲۰۱۸ میلادی، ۸۸ درصد از فروش جهانی گوشی‌های هوشمند به دستگاه‌های اندرویدی اختصاص داشته است و پس از آن iOS با ۱۱.۹ درصد در جایگاه دوم قرار دارد.
شاید ده سال پیش که تیم سازنده‌ی اندروید در حال معرفی این سیستم‌عامل بود، خودشان نیز به مؤفقیت کنونی باور نداشتند. امروزه اندروید افزون بر گوشی‌های هوشمند، روی دستگاه‌های دیگری نظیر تلویزیون‌های هوشمند، ساعت‌های هوشمند و خودروها نیز استفاده می‌شود.
