تاثیر تغییر رنگ زاینده رود بر محصولات کشاورزی اصفهان

یک روز پیش‌ازاین اینکه خروجی سد زاینده‌رود کاهش پیدا کند تغییر رنگ آب در این رودخانه اضطراب را در کشاورزان بیشتر کرد. کشاورزانی که پس از بازشدن آب زاینده‌رود تصور می‌کردند دیگر مشکلی برای کشت بهار و تابستان ندارند حالا با ورود سولفات آهن به آب و زمین‌های کشاورزی ممکن است تمامی محصولات امسال خود را از دست بدهند.

به‌دنبال قرمز شدن آب زاینده‌رود، این روزها شاهد اثرات سوء سولفات آهن روی زمین و محصولات کشاورزی هستیم که البته سلامت این محصولات هنوز از سوی دانشگاه علوم پزشکی رد نشده است.

9 خرداد بود که قرمزشدن رنگ زاینده‌رود در محدوده لنجان مبارکه سروصدای زیادی را به پا کرد و علی‌رغم حرف‌های ضد و نقیض مسئولان، رئیس اداره منابع آب مبارکه و فرماندار لنجان پرده از حقیقت برداشتند و عامل این تغییر رنگ را شست‌وشوی فیلترهای تصفیه‌خانه یزد در آب زاینده‌رود اعلام کردند که در همان زمان این سؤال پیش آمد که با توجه به اینکه زمین‌های کشاورزی زیادی در حاشیه زاینده‌رود وجود دارد و با آب زاینده‌رود آبیاری می‌شود اکنون وجود سولفات آهن زیاد در آب که سبب تغییر رنگ شده است، اثر سوء در سلامتی محصولات کشاورزی یا حتی زمین‌های کشاورزی ندارد. گزارش‌های مردمی حاکی از این است که ویروس جدیدی شیوع پیدا کرده که با سردرد، دل درد و استفراغ همراه است و هنگام مراجعه به پزشک، این ویروس را ناشی از تغییر رنگ زاینده‌رود می‌دانند.

تغییر رنگ آب با شیوع بیماری همراه است

بسیاری از افرادی که در معرض استفاده از این آب قرار داشته‌اند تا پس از مشاهده برخی علائم به پزشک مراجعه کرده‌اند. پزشکان می‌گویند ویروسی که بسیاری از اهالی این منطقه را درگیر کرده ناشی از تغییر رنگ آب در زاینده‌رود است. این ویروس بین سه تا چهار روز فرد را درگیر می‌کند و در این فاصله زمانی آب بدن را به‌شدت کاهش داده و عموما پزشکان بیماران را از خوردن میوه و سبزیجات تا چند روز منع می‌کنند. با توجه به اینکه در همان زمان این سؤال از مسئولان مربوطه در این خصوص که چه تضمینی روی سلامتی محصولات کشاورزی خواهد بود که به‌زودی وارد بازار مصرف می‌شود و سلامتی مصرف‌کنندگان را رقم می‌زند، وجود دارد اما در آن زمان تنها سکوت پاسخ ما بود.

مهدی رفیعی، مدیر گروه بهداشت محیط دانشگاه علوم پزشکی اصفهان با اشاره به اینکه تاکنون هیچ‌گونه گزارشی از بیمارستان‌ها مبنی‌بر اینکه ویروس جدیدی ناشی از ناسالمی آب به ما گزارش نشده است، گفت: می‌تواند قرمزی رنگ زاینده‌رود و واردشدن مقدار زیادی از سولفات آهن که سبب تغییر رنگ زاینده‌رود شد روی محصولات اثر گذاشته باشد اما این تأثیر در درازمدت خود را نشان می‌دهد. او بیان داشت: اینکه در چه زمانی از رویش محصولات کشاورزی سولفات آهن به آن رسیده است یا اینکه چه نوع محصولی بوده است و البته پارامترهای مختلف نقش دارد که بتوانیم روی سلامتی بهداشتی محصولات کشاورزی سخن بر اثر این حادثه سخن گفت.

مدیر گروه بهداشت محیط دانشگاه علوم پزشکی اصفهان اعلام کرد: در این خصوص تنها باید جهاد کشاورزی پاسخگو باشد. او گفت: باقی‌مانده مواد شیمیایی و از جمله نیترات در میوه و سبزی‌ها اثرات درازمدتی دارد و نمی‌توان گفت که این ویروس جدید ناشی از قرمزی رنگ آب و اثر سولفات آهن باشد.

قرمزی‌رنگ زاینده‌رود سبب آفت‌زدگی محصولات کشاورزی شد

مدیر انجمن خبرگان کشاورزی اصفهان در پاسخ به این سؤال که قرمزشدن رنگ زاینده‌رود و مخلوط‌شدن آب زاینده‌رود با سولفات آهن و آبیاری محصولات کشاورزی با این آب در آن مقطع چه اثر سوئی گذاشته است، افزود: دوز بالای سولفات آهن در آب و وارد شدن آن به محصولات کشاورزی سبب آفت‌زدگی این محصولات و همچنین اثر سوء روی زمین کشاورزی شده است.

اسفندیار امینی با اینکه اینکه باید شرکت آب منطقه‌ای پاسخگوی این بی‌انضباطی در سطح زاینده‌رود باشد که نظارت ضعیف آنها باعث شده که امروز سلامتی محصولات کشاورزی به خطر بیفتد، ادامه داد: با وجودی که نزدیک به دوهفته پیش شاهد وقوع این حادثه در بستر زاینده‌رود بودیم، اگر در آن محدوده سبزیجات کشت شده باشد این سبزیجات در همان زمان وارد بازار شده است و اگر پیاز یا سیب‌زمینی کشت شده باشد در همین روزها این محصولات وارد سطح عرضه خواهد شد.

او گفت: اگر هم گندم را کشت داده باشند در تیرماه شاهد گندم‌هایی خواهیم بود که دوز بالایی از سولفات آهن وارد آن شده است.

اگرچه مدیر گروه بهداشت محیط در پاسخ به این سؤال خبرنگار که آیا برای صحت و سلامتی محصولات کشاورزی و سلامتی مصرف‌کنندگان که به دانشگاه علوم پزشکی اصفهان برمی‌گردد جلسه فوریتی با مسئولان مربوط برگزار شده است یا خیر، گفت: فکر نکنم نیاز به برپایی جلسه باشد بلکه با تلفن هم می‌توان موضوع را پیگیری کرد که درهمین‌راستا نیز با جهاد کشاورزی صحبت شده است. اگرچه همواره دانشگاه علوم پزشکی اصفهان سخن از پیشگیری می‌زند و مسئولان در دو، سه سال اخیر بر تقویت امر پیشگیری تأکید می‌کنند اما آنچه جالب توجه است این است که هنوز مسئله پیشگیری در هیچ ارگان و نهاد دولتی در اولویت نخست قرار نگرفته است و حتی تمهیداتی در مواقع بحران ندارند و پیش‌تر به‌دنبال راه‌حل‌های بعد از حادثه هستند. به‌طوری‌که امروز هم تا این محصولات وارد بازار نشود و کسی با مصرف آن دچار بیماری نشود هیچ مقام مسئولی هم به‌دنبال چاره کار نیست.

حجم آب زاینده‌رود در حال کاهش است

بر اساس تصمیم شورای هماهنگی حوضه آبریز زاینده‌رود و کمیته پنج‌نفره آب استان اصفهان، خروجی دریچه‌های سد زاینده‌رود از دهم خرداد کاهش یافت و جریان آب شهر اصفهان و شرق آن به‌تدریج قطع شد، خروجی این سد برای سومین بار در سال زراعی جاری و در فروردین به‌منظور تأمین آب مورد نیاز کشاورزان شرق اصفهان افزایش یافت و آب شهر اصفهان و شرق آن نیز در زاینده‌رود جاری شد.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای اصفهان هفته گذشته خبر از کاهش خروجی سد زاینده‌رود از 19 خرداد خبر داده بود. او با اشاره به اینکه خروجی آب در بستر رودخانه زاینده‌رود برای نوبت دوم کشت پاییزه کشاورزان شرق اصفهان و آبیاری باغ‌های غرب استان از 9 فروردین رهاسازی شده بود، افزود: کاهش میزان خروجی آب از سد زاینده‌رود به‌منظور حفظ ذخیره تأمین آب آشامیدنی شبکه اصفهان بزرگ تا پایان امسال است. معاون حفاظت و بهره‌برداری شرکت آب منطقه‌ای اصفهان با بیان اینکه آب این رودخانه در نوبت اول سوم بهمن سال 95 رهاسازی شده بود، خاطرنشان کرد: آب زاینده‌رود هیچ‌وقت به‌طور کامل بسته نمی‌شود چون نیروگاه باید کار کند اما در مسیر خود دیگر به اصفهان نمی‌رسد.