آن روی خزر هم خوش است اگر…

سواحل دریای خزر با طبیعت زیبای خود، سالانه پذیرای میلیون‌ها گردشگر از سراسر ایران بوده و شنا در فصول گرم سال به ویژه در استان‌های گیلان و مازندران یکی از تفریحات سالم و رایج در این پهنه است، اما آنچه که این تفریح هیجان انگیز را به تجربه ای غم انگیز بدل می کند آمار قابل توجه تعداد غریق در دریا است که هر ساله خاطره ای تلخ برای بعضی خانواده ها بوجود آورده و برگی دیگر بر داستان “شنا ممنوع” را رقم می زند.

سواحل دریای خزر با طبیعت زیبای خود، سالانه پذیرای میلیون‌ها گردشگر از سراسر ایران بوده و شنا در فصول گرم سال به ویژه در استان‌های گیلان و مازندران یکی از تفریحات سالم و رایج در این پهنه است؛ اما آنچه که این تفریح هیجان انگیز را به تجربه ای غم انگیز بدل می کند آمار قابل توجه تعداد غریق در دریا است که هر ساله خاطره ای تلخ برای بعضی خانواده ها بوجود آورده و برگی دیگر بر داستان “شنا ممنوع” را رقم می زند.

یکی از علل عمده غریق در دریای خزر، وجود رژیم امواج و جریان های دریایی و ساحلی است که بسیار خطرناک بوده و حتی افراد ماهر و آشنا به فنون شنا نیز با گرفتار شدن در این جریان‌ها احتمال غرق شدنشان وجود دارد.

مازندران با داشتن ۴۰۰ کیلومتر نوار ساحلی دارای 52 دستگاه آمبولانس و خودروی پشتیبانی، 57 دستگاه موتورسیکلت، 13فروند قایق نجات، 14 دستگاه جت اسکی و 10 فروند شناور دریایی برای اجرای عملیات امداد و نجات ساحلی است.

بر طبق آمار به دست آمده از جمعیت هلال احمر استان مازندران در سال جاری تیم‌ های امداد و نجات ساحلی جمعیت هلال احمر استان و ناجیان غریق مستقر در سواحل از آغاز طرح کاهش غریق در خرداد 97 تا کنون موفق به نجات 3077 غریق در دریا شدند؛ تعداد بیش از هزار نجاتگر و ناجی غریق در 376 نقطه پرخطر ساحل مازندران 111مصدوم حوادث دریایی را به مراکز درمانی انتقال داده و 6000 نفر نیز با مراجعه به پایگاه‌ ها و پست‌ های امداد و نجات ساحلی هلال احمر مازندران از خدمات امدادی سرپایی برخوردار شدند.

کریمیان، رئیس هیات نجات غریق و غواصی مازندران در گفت و گو با خبرنگار ایسنا توضیح داده که از آغاز طرح های دریا تاکنون 36 تن در دریای خزر غرق شده اند؛ هرچند این آمار نسبت به مدت مشابه سال گذشته 30درصد کاهش داشته اما به گفته او حتی یک غریق هم اضافی است.

*چالش های پیش روی ناجیان غریق

آیت کشاورزیان، رئیس هیئت نجات غریق شهرستان تنکابن نیز کمبود شدید سخت افزاری را عامل اصلی و مشکل عمده ناجیان غریق دانست و تصریح کرد: متاسفانه بسیاری از حوادثی که در دریا به وجود می‌آید ناشی از نقصان امکانات ناجیان غریق است.

وی با اعلام اینکه اگر تیم ها و هیئت‌های نجات غریق مجهز به امکانات کامل و بروز باشند حتی می‌توان آمار غریق را به صفر رساند، گفت: یکی از موضوعاتی که در بحث نجات غریق حائز اهمیت بوده مسئله زمان است که بتوان در حداقل زمان ممکن به غریق دسترسی پیدا کرد.

کشاورزیان خاطرنشان کرد: با دارا بودن تجهیزاتی نظیر جت اسکی، قایق‌های تندرو و موتورهای چهار چرخ در سواحل می‌توان زمان دسترسی به غریق را کاسته و از فرصت طلایی نجات، به نحو احسن استفاده کرد.

رئیس هیئت نجات غریق شهرستان تنکابن از چالش‌های متعدد بر سر راه ناجیان غریق یاد کرد و گفت: اگر یک ناجی دغدغه‌ای جز نجات جان افراد نداشته و تمرکز لازم را داشته باشد درصد اشتباهات وی کاهش یافته و آمار نجات افزایش خواهد یافت.

وی، مشکلات پرداخت حقوق، ساعات کاری ناموزون، کمبود ناجی متناسب با وسعت سواحل، فقدان پوشش بیمه‌ای توانمند و درخور را از دغدغه های ناجیان غریق دانست و افزود: همه این موارد تنها با تخصیص بودجه مناسب به راحتی رفع خواهد شد.

*عدم توجه مسافران به تابلوهای هشداردهنده در سواحل مشکل اصلی ناجیان غریق

کشاورزیان اظهار کرد: بسیاری از مسافران و گردشگران بدون توجه به تابلوهای هشدار دهنده در سواحل و محدوده های ممنوعه شنا وارد دریا می شوند که این خود بزرگترین چالش ناجیان غریق در شمال است.

رئیس هیئت نجات غریق شهرستان تنکابن با اشاره به اینکه بسیاری از افراد بر سر حضور در عمق های بیشتر با ناجیان غریق به مجادله و مرافعه می پردازند، گفت: رفتارهای این گونه چیزی جز فقر فرهنگی نبوده چرا که تذکرات ناجیان به خیر و صلاح شناگران است و آنها آشنایی کامل به وضعیت منطقه دارند.

وی با اعلام اینکه ناجیان منطقه بر اساس اصول، ضوابط و شرایط دریا انتخاب می شوند، یادآور شد: ناجیان هر منطقه آشنا به مشخصات دریا و جریانات دریایی و آگاه به وجود چاله در کف بستر در منطقه استقرار خود بوده و شناگران باید به هشدارهای ناجیان توجه داشته باشند.

*کمبود طرح های سالم‌سازی در سواحل مازندران

کشاورزیان در بخش دیگری از گفت و گو به کمبود طرح های سالم‌سازی در سواحل مازندران اشاره و تصریح کرد: طرح های سالم سازی به جهت تمرکز شناگران و تعدد ناجیان دارای قدرت کنترل بیشتری بوده و می‌تواند آمار غریق را کاهش دهد.

رئیس هیئت نجات غریق شهرستان تنکابن در ادامه افزود: انتخاب یک منطقه برای طرح سالم‌سازی بر اساس اصول کارشناسی و مطالعه بستر و جریانات امواج صورت گرفته و بر این مبنا خطرات غریق کاسته خواهد شد.

وی، تعدد ساختمان های بلندمرتبه در سواحل را یکی از دلایل کمبود طرح های سالم سازی عنوان و تاکید کرد: با هزینه‌های بیشتر و سرمایه گذاری با وجود چنین ساختمان هایی می‌توان تعداد طرح های دریا را با شرایط خاص افزایش داد.

نقش رسانه ها به ویژه صدا و سیما در کاهش غریق در دریا

کشاورزیان در ادامه به گسترش اطلاعات آموزشی و ترویج فرهنگ عمومی توسط رسانه ها پرداخت و اذعان کرد: نقش رسانه ها به خصوص صدا و سیما که دارای مخاطب میلیونی است بدون شک در کاهش تعداد غرق شدگان دریا راهگشا خواهد بود. ساخت برنامه های مناسب و پخش به موقع آن از رسانه ای مانند تلویزیون با هدف آگاهی رسانی و هشدار به مردم در نحوه استفاده از دریا و تفریحات سالم در آن، راهکاری است که باید در دستور کار سازمان صدا و سیما قرار گیرد.

رئیس هیئت نجات غریق شهرستان تنکابن از وجود و تعدد بنرهای هشدار دهنده در ورودی سواحل سخن گفت و اضافه کرد: مردم دیگر توجهی نسبت به این علائم ندارند و بارها شاهد وجود غریق در مناطق ممنوعه شنا بودیم؛ در این مقوله ورود صدا و سیما برای آگاهی رسانی ضروری است.

لزوم آموزش شنا از کودکی

کشاورزیان به رویکرد کشورهای دیگر در مبحث آموزش شنا به کودکان اشاره کرد و افزود: در بسیاری از کشورهای صاحب نام دنیا آموزش شنا از سن 4 سالگی برای کودکان اجباری بوده و حتی واحدی به نام شنا در مدارس آموزش داده می شود.

رئیس هیئت نجات غریق شهرستان تنکابن، آشنایی به فنون شنا را یک اولویت برای تمام افراد جامعه دانست و خاطرنشان کرد: چنانچه این موضوع به عنوان یک اصل در مباحث آموزشی در دستور کار قرار گیرد نه تنها سبب ارتقای سلامت جامعه بوده بلکه موجب کاهش غریق خواهد بود.

*عمده ‌ترین دلایل افزایش غریق در دریای خزر جریان های دریایی و ساحلی است

علی صفرپور، مربی رسمی فدراسیون شنا، شیرجه و واترپلو ایران از وجود جریانات سطحی و زیر سطحی در سواحل سخن گفت و تاکید کرد: یکی از علل عمده غریق در دریای خزر، وجود رژیم امواج و جریان های دریایی و ساحلی است.

وی به واژه “جریان شکافنده یا جریان‌های مرگبار” که به “Rip Currents” مشهورند اشاره و تصریح کرد: این جریان ها بسیار خطرناک هستند، چرا که حتی افراد ماهر و آشنا به فنون شنا نیز با گرفتار شدن در این جریان ها احتمال غرق شدنشان وجود دارد.

مربی رسمی فدراسیون شنا، شیرجه و واترپلو ایران با تشریح جریان شکافنده که اصولا جریان برگشتی آب به دریا و خلاف حرکت امواج است، اظهار کرد: این اتفاق معمولا در سواحلی به عمق 1.5 تا 2 متر به بالا، شایع‌ترین آمار غریق را به وجود می‌آورد به این صورت که با کشاندن شناگر به عمق بیشتر به اصطلاح زیر پای او را خالی کرده و وی را در مسیر خود به داخل دریا فرو می برد.

صفرپور جریان شکافنده را جزء لاینفک تمام دریاها و اقیانوس‌ها دانست و تصریح کرد: افراد نابلد به فنون شنا به راحتی در این جریان غرق شده و به همین دلیل کار ناجیان برای نجات و رهایی وی از جریان به شدت مشکل است که حتی تا مواردی جان ناجیان نیز به مخاطره خواهد افتاد.

نجاتگر جمعیت هلال احمر ادامه داد: راه حل‌‎های مختلفی برای گریز از جریان وجود داشته و نمونه آن شنا در جهت جریان و سپس در موازات ساحل است تا بتوان از این جریان ها جدا شده و نهایتا به شیب ملایم به سمت ساحل حرکت کرد که تمام این موارد به توان و قدرت بالای شناگر بستگی دارد.

غرور کاذب در مهارت های شنا

صفرپور با تائید و یادآوری مشکلات موجود برای ناجیان دریای مازندران و نیز کمبودهای فرهنگی و آموزشی گفت: برخی از مشکلات پیرامون افرادی است که با شنا در محیط های بسته آگاهی داشته ولی در دریا و آب های آزاد تجربه ای ندارند و به این دلیل دچار نوعی غرور کاذب می شوند.

مربی فدراسیون شنا با اعلام اینکه فنون و مهارت های لازم این رشته در استخر مناسب دریا نبوده و شنای در آبهای آزاد قوانین خاص خود را دارا است، یادآور شد: بسیاری از مسافران و افراد غیر بومی به دلیل آگاهی با فنون شنا با اعتماد به نفس کاذب وارد محیط های پرعمق و پرخطر می شوند که این موضوع یکی دیگر از دلایل بروز غریق است.

صفرپور در پایان با این مطلب که بیش از دو سوم زمین را آب فرا گرفته است با تاکید بر یادگیری شنا خاطر نشان کرد: لزوم یادگیری شنا از دوران کودکی باید در اولویت تربیتی فرزندان از سوی خانواده ها و آموزش و پرورش باشد.

به گزارش ایسنا، با وجود اینکه دریا یک موهبت الهی است و تفرج گاه بسیار مناسبی برای اوقات فراغت محسوب می شود اما پیداست با وجود تعداد بالای غریق در دریای مازندران که هر ساله قربانیان متنوعی را به کام خود می کشد لزوم ساماندهی و آموزش های پایه با یک برنامه‌ریزی دقیق و مدیریت بهینه می تواند آمار غریق دریا را تا حدود زیادی کاهش دهد.