خاطره «شب قدر شعر»

نشست صمیمانه شاعران با رهبر انقلاب در نیمه ماه مبارک رمضان که مصادف با ولادت فرخنده حضرت امام حسن مجتبی(ع) است، بی‌تردید یکی از رویدادهای فرهنگی بی نظیر در عرصه جهان است و هیچ نمونه‌ای را در مقایسه با آن نمی توان ذکر کرد. از این رو این شب را « شب قدر شعر» نام نهاده‌اند.

این مراسم غالباً لحظاتی قبل از اذان مغرب و عشاء با حضور رهبر انقلاب حضرت آیت الله خامنه‌ای در جمع شاعران آغاز می‌شود و سپس با نماز جماعت به امامت ایشان و صرف افطاری ادامه می‌یابد تا به لحظات شعر خوانی می رسد. معمولاً در این فاصله برخی شاعران از فرصت موجود استفاده کرده و تازه‌ترین کتابهای خود تقدیم کرده، و از نزدیک و بدون واسطه با رهبر انقلاب سخن می‌گویند.

علاقه‌ی رهبر انقلاب به شعر و ادبیات دارای سابقه ای بسیار طولانی و شنیدنی است و پیشینه‌ی چنین دیدارهای ادیبانه‌ای به سالهای قبل از پیروزی انقلاب اسلامی و مجالست با نامدارترین شاعران شعر و ادب معاصر باز می‌گردد.

احاطه و اشراف ادبی رهبر انقلاب در سرایش شعر و همچنین در نقد ادبی نیز بر کسی پوشیده نیست و همین نکته نیز یکی دیگر از جذابیتهای این نشست‌هاست که چه بسا بیان نکته‌ای از سوی ایشان تا مدتها موضوع جالب و خاطره انگیز محافل ادبی می‌باشد.

در شب قدر شعر؛ شاعرانی از تمام گوشه و کنار کشور فارغ از سن و جنس و قومیت و سایر مشخصه‌های فرهنگی و اجتماعی گرد می‌آیند تا سروده‌های خویش را عرضه کنند و همین ترکیب متنوع نیز از دیگر ویژگی‌های این نشست شاعرانه است.

نکته دیگر در خصوص این نشست ادبی توجه وافر رهبر انقلاب به شعرهایی است که قرائت می‌شود. هرچندگاهی اوقات زمان شعر خوانی بیشتر از حدّ مقرر به درازا می‌کشد اما هیچگونه آثار خستگی در رفتار و گفتار ایشان ملاحظه نمی‌شود و آنان که حضور در چنین مراسمی را تجربه کرده‌اند به این نکته واقفند که این جلسه می‌تواند الگویی آموزنده برای حضور در مجالس ادبی و اشتیاق برای شنیدن شعر باشد.

شعرهایی که عمدتاً خوانده می‌شود دارای مضامین مذهبی، انقلابی و دفاع مقدس است و انتخاب شاعران و شعرهایی که باید بخوانند به عهده گروهی از شاعران است که این مسأله چندان با مذاق بعضی از شاعران سازگار نبوده و اعتراض آنها به این روش با تأیید و تصدیق رهبر انقلاب همراه بوده است. در واقع یکی از نکات مورد تقاضاهای شاعران تغییر و تجدید نظر در امر هیئت انتخاب شعر و شاعران برای این نشست است که این مسأله چندان تازگی ندارد و البته تاکنون تغییراتی در ترکیب گردانندگان این جلسه صورت پذیرفته که شاید بازهم به انجام برسد.

این نشست جنبه تشریفاتی و تصنعی ندارد و لزومی هم ندارد این گونه باشد، دلیلش هم روشن است. در جهانی که انبوه شخصیت‌های برجسته و صاحب نفوذ و قدرت و یا همین خیل مسئولین خودمان از هرگونه ملاقات و نشستن با اهل ادب و هنر طفره می روند، اختصاص چنین زمان قابل ملاحظه ای با توجه به انبوه مشغله‌های ریز و درشت، هیچ توجهی جز اهمیت به شعر و علاقه به شاعران که وارثان خرد و روشنایی هستند، ندارد.

و اما این نکته نیز گفتنی است که شعر پارسی از دیر باز همواره ملهم از آیات قرآن کریم، احادیث و روایات و عالیترین جلوه‌های اخلاقی بوده و در شمار مقدس ترین جلوه‌ی ادبیات جهان مورد تعظیم و تکریم قرار گرفته است. لذا چنین گوهری را تنها گوهرشناسان خبره به ارزشش واقفند و آنان که بهره‌ای از هوش و فراست نبرده‌اند بدیهی است که با شعر زاویه داشته باشند.

البته جای دریغ دارد که علیرغم عنایت و رهنمودهای رهبر انقلاب پیرامون اهمیت شعر به عنوان سرمایه ملی، هنوز مدیریت فرهنگی فشل و خواب آلود ما خود را نسبت به این مهم ملزم و متعهد نکرده اند و اوضاع نابسامان فرهنگی  دلیل روشنی بر ناکارآمدی انبوه سازمانها و دستگاههای مدعی متولی فرهنگ است که جز حیف و میل بودجه ها و فرصت ها، و کارمند سالاری آشفته حرفی برای گفتن ندارند.

نشست ادبی نیمه ماه رمضان از دیگر مجالس برای ارتباط مستقیم چهره به چهره و فارغ از گزارش عملکردهای مرسوم است که امکان ارزیابی بسیاری از واقعیتها را میسر می‌سازد. در اهمیت این امر همین بس که بسیاری از رهبران جهان از تماس رو در رو با نخبگان جامعه واهمه دارند و ملاک معیار تصمیم گیری های خود را بر مبنای داده هایی قرار می دهند که مأموران دولتی تنظیم کرده اند و پیش از آنکه جنبه‌ی واقعی و حقیقی داشته باشد، جنبه ی تصمیم سازی دارد.

از نگاه من یکی از جلوه‌های قابل تأمل این نشست ادبی فضای ساده و بی آلایش و پرهیز از هرگونه تجمل و ولنگاری است. در این مراسم، سفره افطاری بسیار ساده و معمولی تدارک دیده شده. حتی شاید باور کردنی نباشد که تنها نوشیدنی همراه غذا «آب» باشد و در حین اجرای مراسم تنها وسیله پذیرایی استکانی چای. در پایان این مراسم هم برای آنکه هدیه نقدی و غیر نقدی دیگری نیست و در واقع حضور همه به خاطر شعر و برای شعر است.

ضبط و پخش این نشست هم به نوبه‌ی خود اقدام ارزنده ای جهت آگاهی و اطلاع عموم است که البته بسیار نیز مورد توجه اقشار مختلف جامعه قرار گرفته است. بخش چشمگیر و استقبال گسترده و بی سابقه امروز جامعه ما نسبت به شعر حکایت از قابلیت ها و گفتنی های بسیاری دارد که می بایست مورد کاوش اهل قلم قرار گرفته و بستر لازم برای توسعه ی هرچه افزونتر فرهنگی در این زمینه مهیا گردد.