روزانه ۱۵ درصد برق تولیدی در شبکه‌های انتقال هدر می‌رود/ تسویه حساب‌های شخصی اجازه نوسازی نمی‌دهد
دوباره تابستان داغ با گرمای سوزان همیشگی فرا رسید تا میزان مصرف انرژی کشورمان به ویژه در حوزه برق به اوج برسد و مشکلاتی نظیر قطعی برق پیش آید؛ شرایط اجتناب ناپذیری که با تصمیم‌هایی جنجالی مثل تغییر ساعت کاری اداره‌های دولتی و نیز قطعی برق در حال مدیریت است، اما کمتر کسی در مورد ریشه‌های اصلی آن سخن می‌گوید.
با اینکه فصل تابستان و به ویژه ماه‌های تیر و مرداد همه ساله با افزایش حجم مصرف برق کشور و مشکلاتی در حوزه تولید انرژی همراه است، اما سئول مهم این است که آیا مدیران اجرایی کشور نمی‌توانستند در سال‌های قبل با تغییر رویه‌های مدیریتی خود این تهدید را از بین ببرند و میان میزان تولید و مصرف انرژی برق کشور تعادل ایجاد کنند؟
مهندس آرش نجفی یکی از کارشناسان حوزه انرژی و رئیس انجمن بهینه سازی مصرف انرژی در رابطه با مشکلات موجود در حوزه انرژی برق کشور به «تابناک»، گفت: واقعیت این است که همه ساله مصرف انرژی و به ویژه مصرف برق کشورمان در ماه‌های تیر و مرداد به اوج می‌رسد و این در حالی است که در دیگر ماه‌های سال، میزان تولید و مصرف برق ایران با یکدیگر تناسب دارد و مشکل چندانی در این حوزه وجود ندارد.
نجفی در رابطه با چرایی وقوع مشکل در فصل تابستان ادامه داد: با توجه به اینکه تولید انرژی برق به گونه‌ای نیست که بتوان آن را ذخیره کرد تا در زمان‌های پر مصرف اقدام به صادرات و یا جبران کمبود شود، لذا مدیریت میزان تولید و مصرف برق در کشور‌های مختلف همواره بسیار حساس و با مشکلات فراوانی روبرو بوده است و این مسئله در ایران نیز به لحاظ گستردگی جغرافیایی و فاصله میان مناطق تولید و مناطق مصرف بیشتر است.
وی افزود: به بیان دیگر باید تولید انرژی برق دقیقاً بر اساس میزان مصرف و یا بیشتر صورت بگیرد و با جهت گیری‌های دقیق از بروز هر گونه کمبود تولید در بازه‌های مختلف جلوگیری شود.
رئیس انجمن بهینه سازی مصرف انرژی با اشاره به وجود مشکلات فراوان در بحث مدیریت انرژی برق اضافه کرد: مشکلات فراوانی در نحوه مدیریت و مصرف برق کشورمان وجود دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به این مهم اشاره کرد که نیروگاه‌های برق را نمی‌توان به گونه‌ای طراحی کرد که در مواقع کاهش میزان مصرف خاموش و در بازه‌های پر مصرفی روشن شوند، چون به هر حال این نیروگاه‌ها بر اساس میزان کارکرد، سود اقتصادی و درآمدزایی راه اندازی شده اند و روشن و خاموش کردن آن‌ها در مواقع مختلف مصرف به این آسانی‌ها نیست.
این کارشناس مسائل انرژی تأکید کرد: با این حال یکی از ایرادات بزرگ موجود در رابطه با مدیریت منابع برق کشورمان، این است که در شرایط کنونی شبکه انتقال استاندارد و به روزی در کشور وجود ندارد و شبکه‌های انتقال ایران بسیار قدیمی و فرسوده است. به جرأت می‌توان گفت که با وجود شبکه‌های انتقال برق فرسوده و قدیمی کنونی چیزی حدود ۱۵ درصد از میزان تولید انرژی برق به صورت روزانه در اثر فرسودگی‌ها هدر می‌رود.
وی تأکید کرد: نیاز داریم در کشور به صورت جدی نوسازی و بهسازی شبکه‌های انتقال برق را دنبال کنیم و از این طریق به دنبال حل مشکل برق کشور به میزان قابل توجهی باشیم.
نجفی با اشاره به هدر رفت قابل توجه انرژی برق در مسیر انتقال از محل تولید به محل مصرف تصریح کرد: به نظر من دو اشکال بزرگی که می‌توان به نوع مدیریت منابع برق کشور در ایران گرفت، یکی همین هدر رفت قابل توجه انرژی در مسیر انتقال و از طریق شبکه‌های انتقال است و دیگری نیز عدم توجه به بخش خصوصی و راه‌اندازی نیروگاه‌های کوچک با بازدهی محلی و نوسازی نیروگاه های قدیمی است که در دهه‌های گذشته چندان مورد توجه قرار نگرفته است؛ اتفاقی که می‌تواند علت اصلی آن را تسویه حساب‌های شخصی و مدیریتی میان نیرو‌های مستقر در وزارت نفت و وزارت نیرو عنوان کرد که هیچ گاه نتوانسته اند، تعامل سازنده‌ای با یکدیگر داشته باشند.
از دیگر اشکالات موجود در رابطه با مدیریت منابع انرژی برق می‌توان به این موضوع اشاره کرد که در ایران و در سال‌های گذشته برای نوسازی و جایگزینی نیروگاه‌های قدیمی و افزایش بازدهی اقدام قابل قبولی صورت نگرفته است.
وی با تأکید بر اینکه ما در زمینه ساخت نیروگاه‌های تولید برق از استاندارد‌های جهانی بسیار عقب هستیم و این امر مشکلات فراوانی را در آینده برای بخش انرژی برق کشورمان به وجود خواهد آورد، اضافه کرد: اینکه در کشورمان تمرکز بسیار زیادی روی تولید انرژی برق آبی شده و در این راستا سد‌های فراوانی احداث شده است، یکی از مشکلات و نقص‌های بزرگی است که مشخص نیست علت این تمرکز و این علاقه به تولید برق از طریق آب از کجا نشأت می‌گیرد.
وی افزود: به عنوان یک کارشناس مسائل انرژی برق خدمت شما عرض می‌کنم که سرمایه گذاری فراوان در بحث سد سازی و تکیه بر انرژی برق آبی به هیچ وجه نمی‌تواند صحیح و پایدار باشد، چرا که در دنیا سد سازی و مسیر تولید انرژی تغییر یافته و آنچه در ایران در رابطه با تولید برقابی شاهد هستیم، مدت‌ها است که منسوخ شده است، ولی به نظر می‌رسد دست‌های پشت پرده‌ای وجود دارد که امکان تغییر رویکرد‌ها را از مدیران ارشد وزارت نیرو گرفته است.
نجفی با اشاره به لزوم توجه به انرژی‌های نو مثل انرژی خورشیدی گفت: در مورد نیروگاه‌های خورشیدی و اصولاً انرژی‌های نو واقعیت این است که در کشور ما انرژی‌ها نو چندان مورد توجه قرار نگرفته است و این انرژی‌ها توجیه اقتصادی چندانی ندارد.
این کارشناس انرژی اضافه کرد: معتقدم که باید روی انرژی‌های نو انرژی‌های خورشیدی و انرژی بادی سرمایه‌گذاری کنیم، اما واقعیت این است که با توجه به وجود منابع غنی گاز در کشور ما و بازدهی بالای این انرژی در تولید برق بهتر است که برای حل مشکلات انرژی به این مسیر حرکت کنیم.
