نحوه آشنایی هاشمی، مهدوی‌کنی، واعظطبسی و… با امام‌خمینی
یک بار دیگر به نیمه خردادماه رسیدیم. تاریخی که در آن بزرگترین حادثه بعد از انقلاب یعنی درگذشت بنیانگذار آن به وقوع پیوست.
صادق روحانی: سال‌ها از درگذشت امام خمینی(ره) می‌گذرد؛ اما همچنان او حضور پررنگی دسیاست ایران دارد. همواره در همه‌ی این سال‌ها افرادی بوده‌اند که سعی کرده‌اند هویت سیاسیشان را به او گره بزنند و از این منظر وجاهت سیاسی اقدامات خود را توجیه کنند. از سوی دیگر بسیاری از کسانی که در زمان حیات امام، همراه او بوده‌اند، در موارد متعددی سعی کرده‌اند با ذکر نقل قول یا خاطره‌ای از امام جامعه را به مسیری هدایت کنند که از نظر آن‌ها صحیح بوده است. به بیان ساده‌تر کسانی که همراه امام بوده‌اند، بنا به اقتضای زمان و مکان، تفسیری از شخصیت او ارائه کرده‌اند که روشنگر وضعیت کنونی باشد. به همین سبب اصطلاحی هویت بخش در همه‌ی این سال‌ها در جامعه ایجاد شده است، موسوم به «یاران امام». اصطلاحی که روز به روز دایره شمول آن کمتر می‌شود، چرا که خیلی از آن‌هایی که خود را یار امام می‌دانستند، در سال‌های اخیر از دنیا رفته‌اند.
در سال های اخیر تعداد یاران از دنیا رفته امام زیاد‌تر شده است. کسانی که نقل قول‌ها و خاطرات دسته اول از امام داشته‌اند و باید امیدوار بود که پیش از درگذشتان این خاطرات و نقل قول‌ها را جایی ثبت و ضبط کرده باشند. اما جدای از این خاطرات و نقل قول‌ها، صرف نبودنشان نیز محسوس است.
جدول حاضر به برخی از این اشخاص و ارتباطشان با امام خمینی اختصاص دارد. کسانی که در همین چند سال اخیر از دنیا رفته‌اند و هنوز جای خالی‌شان در سیاست امروز ایران احساس می‌شود:
1. آیت‌الله هاشمی رفسنجانی
| سابقه آشنایی با امام | مسئولیت‌ها در زمان رهبری امام | تاریخ در گذشت | شرح آشنایی |
| قبل از 1340 شمسی | عضو شورای انقلاب
رئیس مجلس شورای اسلامی جانشین امام در دفاع مقدس عضو موسس جامعه روحانیت عضو موسس حزب جمهوری اسلامی نایب رئیسی مجلس خبرگان سرپرستی وزارت کشور |
19 دیماه 1395 | سابقه آشنایی آیت الله هاشمی رفسنجانی با امام خمینی به زمان طلبگی او باز می‌گردد. زمانی که هنوز آیت الله بروجردی زنده بود و امام مبارزه سیاسی علیه رژیم شاه را آغاز نکرده بود. او در خاطراتش در این باره می‌نویسد: در مسیر رفت و آمد، گاهی با امام و آقا مصطفی همراه می‌شدیم و من سلام و احوال‌پرسی سوالی را مطرح می‌کردیم، سوالی اخلاقی، ادبی و فطری و در حوزه طرح سوالات بیشتر و جدی‌تر. شاید اکثر طلبه‌های حوزه برای آشنایی با چهره‌های برجسته از همین شیوه استفاده کردند؛ چون در فرهنگ حوزه جواب دادن به سوال به عنوان یک سوال جدی مطرح است. علما در زمینه تعلیم و ارشاد احساس وظیفه خاصی دارند. اطلاعات خوبی درمورد خانواده امام و زندگی امام برای ما فراهم شد و جاذبه عمیق‌تری پیش آمد. سعی می‌کردم قدری همتم را بیشتر کنم تا بتوانم در مسیر راه سوالاتی مطرح کنم که امام را وادار به جواب جدی کنم. سعی می‌کردم در فرصت‌هایی با ایشان همراه شوم و سوالی را طرح کنم. ایشان همچنان که روش همیشگی‌شان بود پاسخ کوتاهی می‌دادند. |
2. آیت‌الله موسوی اردبیلی
| سابقه آشنایی با امام | مسئولیت‌ها در زمان رهبری امام | تاریخ در گذشت | شرح آشنایی |
| سال 1323 | عضو شورای انقلاب
عضو جامعه روحانیت مبارز دادستان کل کشور رئیس دیوان عالی
|
3 آذر 1395 | سابقه آشنایی آیت الله موسوی اردبیلی نیز به زمان طلبگی او باز می‌گردد. او در کتاب «پا به پای آفتاب» در این‌باره می‌نویسد: حوزه های علوم دینی به گونه ای است که بزرگان و شخصیت های حوزه، در بین طلاب مطرح و شناخته شده اند. من پیش از آنکه به قم بیایم، در سال 1323 در حوزه اردبیل با نام ایشان آشنا شدم. انسان وقتی نام و مشخصات کسی را می شنود که او را ندیده است، بر اساس شنیده ها، تصویری از او در ذهنش می سازد. در محل ما به روحانیان غیر سید، «آقا» می گفتند و به سادات «سید» گفته می شد. در محل ما حکیمی متخصص در فلسفه اسلامی بود که وی را آقا شیخ عبدالله می گفتند. از این روی، وقتی به قم آمدم، در جستجوی امام، به دنبال شخصی با عمامه سفید می گشتم. زیرا فکر می کردم که وقتی به ایشان می گویند «آقا روح الله»، باید غیر سید باشند. تا اینکه روزی با یکی از دوستان از خیابانی می گذشتیم. او امام را به من نشان داد و گفت: «حاج آقا روح الله که وصفش را شنیده ای، آن آقایند.» در اینجا بود که پی بردم امام سید است! |
3. آیت‌الله مهدوی کنی
| سابقه آشنایی با امام | مسئولیت‌ها در زمان رهبری امام | تاریخ در گذشت | شرح آشنایی |
| 1327 | عضویت در شورای انقلاب
سرپرستی کمیته انقلاب اسلامی عضو شورای نگهبان قانون اساسی نمایندگی امام در هیأت حل اختلاف مسئولان نظام و وزارت کشور در کابینه شهید رجایی و شهید باهنر نخست وزیری پس از شهادت شهیدان رجایی و باهنر عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی عضو شورای بازنگری قانون اساسی عضو مؤسس جامعه روحانیت مبارز |
29مهرماه 1393
|
اولین آشنایی آیت الله مهدوی کنی با امام نیز در زمان طلبگی ایشان بود. در کتاب خاطرات ایشان آمده است: اولین آشنایی بنده با حضرت امام در سال ۱۳۲۷ در مدرسه فیضیه رخ داد. به هنگام مرجعیت آیت الله بروجردی، من ابتدا از آیت الله حجت تقلید می کردم و به تبعیت از مرحوم برهان که اولین استادم بود آیت الله حجت را بر دیگران ترجیح می دادم. ولی با توجه به گسترش دایره نفوذ آیت الله بروجردی پس از ورود به قم برای ادامه تحصیل، درباره مرجع اعلم تحقیق بیشتری انجام دادم؛ نزدیکی های غروب یک روز، حضرت امام در صف اول نماز در حیاط مدرسه فیضیه نشسته بود. آقای مولایی ایشان را به من نشان داد و گفت سوالت را از ایشان پپرس. خدمت امام رسیده و سوال خود را به این صورت مطرح کردم: به نظر شما مرجع اعلم چه کسی است ؟ ایشان تاملی کرد و اگرچه نفرمود که اعلم چه کسی است اما فرمودند که از آقای بروجردی تقلید کنید. |
4. صادق طباطبایی
| سابقه آشنایی با امام | مسئولیت‌ها در زمان رهبری امام | تاریخ در گذشت | شرح آشنایی |
| در حدود سال 1347 | معاون وزیر کشور هنگام برگزاری همه‌پرسی جمهوری اسلامی
سخنگوی دولت موقت سرپرست نخست وزیری از زمان استعفای دولت موقت تا نخست وزیری شهید رجایی مسئول نخستین مذاکرات ایران و آمریکا به دنبال تسخیر سفارت آمریکا در تهران از جانب امام |
2 اسفندماه 1393 | صادق طباطبایی برادر عروس امام خمینی بود و بنابر این زمان نخستین برخوردها و آشنایی او نیز باید در حدود سال 47 یعنی زمان ازدواج مرحوم سید احمد خمینی باشد. او از دانشجویان مخالف شاه بود که در اروپا علیه رژیم شاه مبارزه می‌کرد و با حضور امام در پاریس به حلقه‌ی یاران نزدیک امام پیوست و از جمله همراهان امام در پرواز تاریخی بازگشت امام به کشور بود. او رابطه‌ای صمیمی با امام داشت و خاطرات زیادی از این رابطه صمیمی نقل می‌کرد از جمله: من در جریان تدارک رفراندوم در روزهای آخر اسفند مرتب به قم رفت و آمد می‌کردم. در روز اول عید سال 58 در بیت امام در قم بودم که هیأت دولت خدمت ایشان رسیدند. یادم است یک کیسه پلاستیکی کنار امام بود که در آن سکه‌های کوچک یک ریالی بود. مهندس بازرگان خطاب به امام گفتند یک عیدی در شأن انقلاب به ما بدهید. امام به هر کدام از وزرا از این سکّه‌ها دادند. من گفتم جداگانه خدمتتان می‌رسم این فایده ندارد. وقتی همه رفتند و امام هم رفتند داخل، به آقای صانعی گفتم ببینید اگرآقا اجازه می‌دهند بروم خدمتشان. ایشان از سر لطف گفت شما از ما به امام نزدیکتر هستید ما باید از طریق شما اجازه بگیریم. رفتم نزد امام، داشتند بین دو اتاق قدم می‌زدند. سلام کردم و با حالت خنده و تبسّم پر از مهر و عطوفت گفتند هان چیه؟ گفتم عیدی می‌خواهم. کیسه را برداشتند، گفتم نه اگر همه‌اش را هم بدهید فایده‌ای ندارد. ایشان 5-6 تا از همان سکه‌ها دادند و یک شوخی هم کردند و گفتند: تو باید از پدرت برای ما عیدی بگیری. |
5. آیت‌الله واعظ طبسی
| سابقه آشنایی با امام | مسئولیت‌ها در زمان رهبری امام | تاریخ در گذشت | شرح آشنایی |
| 1339 | تولیت آستان قدس رضوی
نماینده ولی فقیه در استان خراسان(رضوی، جنوبی و شمالی) عضو مجلس خبرگان عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام |
14 اسفند 1394 | آیت الله واعظ طبسی به همراه آیت الله خامنه‌ای و شهید هاشمی نژاد حلقه مبارزه با شاه در مشهد را پایه‌گذاری کرد. او درباره‌ی نحوه‌ِی آشنایی‌اش با امام خمینی می‌گوید: با حضرت امام از سال ۱۳۳۹ آشنا شدم و عامل این آشنایی خصوصیاتی بود که در امام به عنوان یک رهبر و به عنوان فردی که شایستگی رهبری امتی را دارد وجود داشت. در سال های ۳۹ طبیعی بود که شناخت و ارادت و دلبستگی براساس ارزش‌ها و خصوصیاتی که در امام احساس می‌کردم بیشتر می‌شد و در سال‌های 40 و 41 در رابطه با بیانیه ها و اطلاعیه‌های بسیار محکم که امام صادر می‌کردند، باز پیوندی محکم‌تر را ایجاب می‌کرد و می‌توانم این تعبیر را بکنم که ما نسبت به امام عشق می‌ورزیدیم، چون احساس می‌کردیم تنها کسی که می‌تواند به انتظار ما و به انتظار نسل جوان در دانشگاه و در حوزه‌های علمیه و در بین توده مردم جواب بدهند، امام است. البته من متأسفم که در قم نبودم تا از محضر امام تحت عنوان تعلیم و تعلم در رابطه با مسائل حوزه‌ای، بهره گرفته و استفاده کنم. در سال 42 بود که برای سومین بار بازداشت شدم و عامل بازداشتم این چنین بود. پس از آنکه امام از زندان شاه به منزلشان منتقل شدند، بنده به عنوان نماینده حوزه علمیه مشهد همراه با عده‌ای از اساتید خدمت امام رفتیم که عرض ارادت کنیم. در آنجا به من پیشنهاد شد که صحبت بکنم و البته مشخص است که آن روزها در قم چه غوغایی بود و منزل امام هم پر از جمعیت بود. ۳۵ دقیقه در خدمت امام صحبت کردم. حادثه ۱۵ خرداد را برای امام توضیح دادم و امام حدود ۲۰ دقیقه اشک می ریختند. |
6. حبیبالله عسکراولادی
| سابقه آشنایی با امام | مسئولیت‌ها در زمان رهبری امام | تاریخ در گذشت | شرح آشنایی |
| 1341 | نماینده دوره اول مجلس شورای اسلامی
وزیر بازرگانی عضو شورای کمیته امداد امام خمینی از سال 57 عضو موسس حزب موتلفه اسلامی |
14 آبان 1392 | بنابر آنچه که او در خاطراتش نقل کرده است، نخستین دیدار او با امام همزمان می‌شود با دیداری اتفاقی با آیت‌الله مهدوی‌کنی: مرحوم حضرت آیت‌الله شیخ عبدالکریم حق‌شناس که در مسجد امین‌الدوله، بعد از مرحوم حاج شیخ حسین زاهد آمده بودند، از شاگران امام بودند و کمتر جلسه‌ای بود که ایشان صحبت بکنند و دو یا سه بار نام استادشان «حاج آقا روح‌الله» را به زبان جاری نکنند. ایشان ما را تشویق می‌کردند که به زیارت حاج آقا روح‌الله برویم. من خودم را برای رسیدن به خدمت امام در قم موظف می‌‌دانستم. در آن موقع گاراژی در میدان مولوی بود به نام گاراژ «ترانسپورت». معمولاً تماس می‌گرفتم تا ببینم اتوبوس جا دارد یا نه. یک روز وقتی رفتم سوار بشوم، مدیر گاراژ با همان لهجه‌ی شیرین قمی به من گفت: «یک نفر در صندلی عقب جا داریم، اگر هم پهلوی این شیخه می‌‌شینی، همین صندلی دوم بشین، کسی نمی‌شینه پهلوش!» من نگاه کردم دیدم آقای مهدوی‌کنی هستند. گفتم: «افتخار می‌‌کنم». رفتم خدمتشان و سلام کردم. از آنجا که خداوند روزی فراهم کرده بودند که من شناخت بسیار دقیقی از امام پیدا کنم، از تهران تا قم که در آن زمان با اتوبوس نزدیک دوساعت راه بود، از حضرت آیت‌الله مهدوی کنی درباره‌ی امام توشه گرفتم. ایشان هم دریغ نکردند و از طلبگی و دوران تدریس و تحقیق و دورانی که امام از فقهای بنام شدند، صحبت کردند و من در این فرصت نزدیک به دو ساعت از خداوند روزی دریافت کردم و اطلاعاتی به دست آوردم که تا آن روز آن اطلاعات را از حضرت امام نداشتم. اطلاعاتی که بعدها خیلی به دردم خورد. |
