کاهش چشمگیر جمعیت یوز آسیایی در یزد

معاون اداره کل محیط زیست استان یزد با گلایه از به عدم هر گونه حمایت از محافظت یوز آسیایی در یزد، می‏‏‌گوید: متاسفانه استان یزد اخیرا با کاهش چشمگیر جمعیت یوز روبرو شده به طوری که گونه ماده این گربه ‎‎ سان در یزد دیگر مشاهده نشده و امکان انقراض این جانور را دو چندان کرده است.

«حسن اکبری» در گفت ‎‎ و ‎‎ گو با خبرنگار ایسنا، در مورد اهمیت نجات این گونه در استان بیان می‏‏‌کند: یوز آسیایی که در لبه پرتگاه انقراض قدم برمی‏‏دارد، یکی از گونه‌های خاص محیط زیست است که کشور ایران تنها میزبان آخرین بازمانده‌های این گونه در دنیاست و حفاظت بیشتری جهت بقای آن را می ‎‎ طلبد.

وی با اشاره به امکان پیشامد خطر انقراض یوزپلنگ آسیایی در استان یزد نیز اظهار می‏‏‌کند: براساس آخرین رصد یوزپلنگ در دهه 80، هشت تا 9 قلاده از این گربه‏‏سانان در قالب چهار خانواده یوز در استان مشاهده شد در حالی که در دهه 90 این آمار به نصف و کاهش تمامی گونه‏‏های ماده این جانور در استان منتهی شده است.

اکبری اضافه می‏‏‌کند: متاسفانه به دلیل کمبود تجهیزات لازم مانند دوربین‌های تله، امکان رصد این گونه در استان بسیار دشوارتر شده به طوری که رصد دقیق جمعیت یوز را ناممکن کرده است و علاوه بر آن نیز این آمار دقیقاً گویای تعداد یوز استان نیست چرا که تعدادی از آن‏‏ها در معرض دید نیستند.

این مسئول با اشاره به این که جمعیت یوز در یزد برخلاف استان‏‏‌هایی که یوز در آنها مشاهده شده، رو به بهبود بوده است، تصریح می‏‏‌کند: با این وجود متاسفانه استان یزد اخیراً با کاهش چشمگیر جمعیت یوز روبرو شده به طوری که گونه ماده این گربه‌سان در یزد دیگر مشاهده نشده و امکان انقراض این جانور را دو چندان کرده است.

وی در رابطه با دلایل کاهش چشمگیر این گونه در استان، عنوان می‏‏‌کند: یزد یکی از استان ‎‎ هایی است که نسبت به حفظ این گونه بنا بر دلایلی کم کاری کرده است به طوری که معدن کاری، جاده‌سازی و طرح‏‏هایی که علاوه بر آسیب به طبیعت باعث تجاوز به قلمرو این گونه، تخریب زیستگاه ‎ های طعمه ‎ های این گونه، تهدید سلامت آن و زمینه ‎‎ ساز افزایش دسترسی شکارچیان شده، از عمده دلایل کاهش چشمگیر این کونه است.

وی تاکید می‏‏‌کند: دستگاه‌هایی مانند راه و شهرسازی و سازمان صنعت، معدن و تجارت به اندازه کافی با محیط زیست همکاری ندارند در حالی که لازم است جهت حفظ و تضمین سلامت آخرین بازماندگان یوزپلنگ آسیایی احساس مسئولیت کنند.

این مسئول تکثیر نیمه طبیعی این گونه را یکی از موثرترین اقدامات جهت حفظ این گونه در معرض انقراض می‏‏‌داند و تصریح می‏‏‌کند: این طرح اعتباری حدود 10 میلیارد تومان نیاز دارد در حالی که متولیان امر هیچ حمایتی نمی‌کنند و آخرین اقدامات عملی شدن طرح با وجود تامین محل پرورش یوز، به دلیل عدم تامین اعتبار به تعویق افتاده و خیرین پیشتاز در این حوزه نیز به وعده ‎‎ های خود متعهد نمانده ‎‎ اند.

وی ادامه می‏‏‌دهد: علاوه بر تامین اعتبار طرح مذکور، مخالفت وزیر صنعت با تبدیل منطقه شیرکوه به محدوده حفاظت شده عامل دیگری بود که اولویت حفاظت را زیر پا گذاشت و به بی‏نتیجه ماندن پیگیری‏‏های محیط زیست منجر شد.

اکبری با اشاره به این که میزان مناطق تحت حفاظت محیط زیست در دنیا 10 درصد است، می‏‏‌گوید: برای نجات این گونه این میزان باید به 15 درصد افزایش پیدا کند در حالی که هنوز میزان حفظت از محیط زیست در یزد 8.5 درصد است.

وی با اشاره به این که محیط زیست تنها بر حفاظت از 8 درصد از کل استان نظارت دارد، بیان می‏‏‌کند: این میزان حفاظت که تنها شامل 8 درصد از خاک استان می ‎‎ شود هرگز نمی‏‏تواند در حفاظت از این گونه نایاب موثر باشد و تمام دستگاه ‎‎ ها و مردم باید در مقابل این گونه احساس مسئولیت کنند.

معاون محیط زیست استان در رابطه با تاثیر فرهنگ‏‏‌سازی بر حفاظت از باقی‏‏مانده‏‏‌های یوز آسیایی، عنوان می‏‏‌کند: هرچند فرهنگ‌سازی اقدامی موثر و تدریجی است اما تاکنون تاثیر قابل توجهی در حفاظت از برخی از گونه ‎‎ های محیط زیست و حتی طبیعت نداشته است و فعالیت‏‏‌های نمادین مسئولان و رسانه‏‏‌ها قطعاً تاثیر بیشتری را به دنبال خواهد داشت.

وی در رابطه با تاریخچه گونه یوز آسیایی نیز اظهار می‏‏‌کند: این گونه خاص که در گذشته‌های دور در ایران و کشورهای مجاور مانند عراق، هند، عربستان و افغانستان می‏‏زیسته است، حدود نیم قرن پیش با کاهش جدی روبرو و در معرض انقراض قرار گرفت به طوری که محدود به ایران شد.

این مسئول ادامه می‌دهد: این گونه در ایران نیز محدود به استان‏‏‌های یزد، کرمان، خراسان جنوبی و سمنان است که به دلیل وسعت بیش از 100 کیلومتری قلمرو، جابجایی زیاد، تغذیه از طعمه‌های خاصی مانند آهو و شب ‎ گردی رصد، شناسایی و محاظت از آن را دشوار می‏‏کند هر چند که علاوه بر آن نیز فعالیت‏‌های جاده ‎‎ سازی، معدن‏‏کاری و شکارچیانی مانند حیوانات وحشی و انسان این جمعیت ناچیز را به شدت تهدید می‏‏‌کنند.

اکبری در مورد مناطق پناهگاه یوز آسیایی در یزد هم اعلام می‏‏‌کند: در حال حاضر اردکان، بافق و بهاباد محل رفت و آمد و پناهگاه این گونه در حال انقراض را تشکیل می‌دهند.