زیان اقتصاد افغانستان از تحریم‌های آمریکا علیه ایران
تصمیم رئیس‌جمهور آمریکا برای خروج از توافق هسته‌ای و اعمال مجدد تحریم‌ها علیه تهران، سرنوشت پروژه‌ای را که کمک خواهد کرد اقتصاد افغانستان بازسازی شود تهدید می‌کند و به این ترتیب یکی از اهداف کلیدی استراتژی واشنگتن برای پایان دادن به طولانی‌ترین جنگ آمریکا را به خطر می‌اندازد.
بندر چابهار ایران در راستای کریدور حمل‌ونقل جدید برای کشور محصور در خشکی افغانستان در دست توسعه است که می‌تواند راه را برای میلیون‌ها دلار تجارت گشوده و وابستگی این کشور به همسایه خود پاکستان را کاهش دهد. ساخت اقتصاد افغانستان همچنین اتکای کابل به کمک خارجی را کمتر کرده و تجارت غیرقانونی تریاک را که منبع اصلی درآمد طالبان است تضعیف می‌کند.
به گزارش بازتاب، اما تصمیم ترامپ برای وضع مجددا تحریم‌ها علیه ایران و مجازات موسسات مالی که با ایران همکاری می‌کنند سرنوشت فعالیت در چابهار را مبهم کرده، زیرا بانک‌ها از ترس این‌که با مجازات‌های فلج‌کننده آمریکا روبه‌رو شوند از فاینانس پروژه عقب‌نشینی می‌کنند.
یک دیپلمات هندی بلندپایه در این باره گفت: تصمیم دونالد ترامپ ما را به نقطه شروع برمی‌گرداند و ما ناچار خواهیم بود درباره شرایط و وضعیت استفاده از چابهار مجددا مذاکره کنیم. این مسیری است که می‌تواند راه مبادلات میان هند، ایران و افغانستان را تغییر دهد، اما در حال حاضر همه چیز مبهم است.
پروژه چابهار که یک برنامه مشترک میان ایران، هند و افغانستان بوده و در سال ۲۰۱۶ راه‌اندازی شده هنوز شاهد ترافیک قابل توجهی به جز حضور کانتینرهای گندم اهدایی از سوی هند نبوده و نخستین محموله میوه خشک افغانستان به هند نیز پیش از ژوییه از این بندر ارسال نخواهد شد.
دست کم سه قرارداد برای ساخت زیرساخت در این بندر اکنون به تاخیر افتاده‌اند و دو شرکت چینی و یک گروه فنلاندی از پروژه خارج شده‌اند در حالی که بانکداران تلاش می‌کنند پیش از دریافت تضمین‌ها، شفافیت لازم را از واشنگتن دریافت کند.
وانگهی بازرگانان افغانی که امیدوار بودند گزینه دیگری به جای بندر کراچی پاکستان داشته باشند، اکنون از تامین مالی لازم محروم مانده و مجبورند به سیستم سنتی انتقال پول حواله‌ای متکی باشند که برای متحول کردن اقتصاد آنها کافی نیست.
یک وام دهنده بزرگ افغانستانی در این باره اعلام کرد: ما می‌دانیم که بانک‌های طرف همکاری، به ما اجازه نخواهند داد برای وارداتی که از طریق این بندر انجام می‌گیرد پول پرداخت کنیم.
چابهار یکی از پروژه‌های متعدد حمل و نقل و پروژه‌های شبکه‌های انرژی است که برای رونق بخشیدن به تجارت افغانستان و پایه‌ریزی بنیان‌های صنعت معدنکاری این کشور برای بهره‌برداری از میلیاردها دلار ذخایر معدنی بکر طراحی شده است.
چابهار برای افغانستان راهی برای دورزدن مرز با پاکستان است که سال گذشته به مدت ۵۰ روز بر سر اختلافات مختلف بسته بود و به کابل کمک خواهد کرد روابطش با هند و سایر قدرت‌های منطقه‌ای را تحکیم کند.
به گفته بارنت رابین، کارشناس مرکز همکاری بین‌المللی دانشگاه نیویورک و مشاور سابق وزارت خارجه آمریکا و سازمان ملل متحد، تنها راه برای جلب مشارکت بیشتر هند در توسعه اقتصادی افغانستان از طریق چابهار است. سیاست ایران ما به زیان سیاست افغانستان ما خواهد بود.
کمک خارجی
با گذشت بیش از ۱۷ سال پس از تهاجم آمریکا برای براندازی طالبان، افغانستان یکی از فقیرترین کشورهای جهان مانده که به شدت نیازمند کمک خارجی است. جدا از صادرات غیرقانونی تریاک که صندوق بین‌المللی پول ارزش آن را حدود دو میلیارد دلار برآورد کرده محصولات اصلی این کشور میوه‌های خشک و تازه و فرش هستند که ارزش هیچ کدام از آنها به پای تجارت مواد مخدر نمیرسد.
به گفته کارشناسان، افغانستان در ابتدا با استفاده از از جاده‌ای که هند هزینه توسعه آن را متقبل شده است و به مرزهای ایران امتداد پیدا می‌کند، محصولات کشاورزی را از طریق چابهار صادر خواهد کرد. سپس این صادرات می‌تواند به منابع معدنی توسعه پیدا کنند که ترامپ ابراز علاقه کرده که شرکت‌های آمریکایی را متنفع سازد.
توسعه این پروژه برای هند به معنای استفاده از یک مسیر ریلی منتهی به چابهار برای صادرات سنگ آهن از دو بخش در معدن سنگ آهن حاجیگک در افغانستان است که این کشور حقوق بهره‌برداری از آن را در اختیار دارد.
به گفته توماس لینچ، کارشناس دانشگاه دفاع ملی و افسر سابق ارتش آمریکا، هیچ راه قانونی و قابل اطمینان دیگری برای کمک به اقتصاد افغانستان وجود ندارد به علاوه با ممانعت از توسعه چابهار، آمریکا، افغانستان را همچنان وابسته پاکستان نگه خواهد داشت که از نظر تاریخی شریک تجاری اصلی این کشور و راهی به دنیا بوده است.
این مساله هدف ترامپ را برای تحت فشار قراردادن پاکستان به منظور از بین بردن پناهگاه‌های شورشیان افغان در داخل مرزهای خود و وادار کردن آنها به مذاکرات صلح را تضعیف می‌کند. مقامات افغانستان به شدت برای معافیت از تحریم‌ها برای شرکت‌های افغانی که از طریق بندر چابهار فعالیت می‌کنند لابی کردند و منتظر سیگنال شفافی از سوی واشنگتن هستند.
عتیق‌الله نصرت، مدیرعامل اتاق بازرگانی و صنعت افغانستان در این باره اظهار کرد: اکنون ابهام این است که ما نمی‌دانیم چه اتفاقی خواهد افتاد و چیزی نیز نشنیده‌ایم بنابراین ناچاریم صبر کنیم ببینیم چه خواهد شد.
