ارزشمندترین منبع دنیا چیست؟

ارزشمندترین منبع دنیا چیست؟ برای ایرانی‌ها حتما نفت است، اما برای برخی از کشورهای دنیا «دیتا» است.
پنج شرکت گوگل، آمازون، اپل، فیسبوک و مایکروسافت روی‌هم‌رفته ۲۵میلیارد دلار سود خالص در فصل اول سال‌۲۰۱۷ جمع کرده‌اند؛ یعنی درآمد یک فصل‌شان از درآمد سالانه کل نفت ما بیشتر است. ‌

داستان به‌ظاهر طنزی در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده که نشان می‌دهد ما چطور تحت پایش شرکت‌های اینترنتی هستیم. داستان از تماس با یک پیتزا فروشی شروع می‌شود:

الو، پیتزا گوردون؟
– خیر آقا، پیتزا گوگل
– آه، ببخشید؛ اشتباه گرفتم.
– خیر آقا؛ گوگل اونو خریده.
– بسیار خوب؛ لطفاً سفارش مرا یادداشت کنید.
– بله آقا؛ مثل معمول باشه؟
– معمول؟ مگر شما منو می‌شناسین؟
– طبق برگ داده‌های سفارش‌دهندگان ما، در ۱۲مرتبه قبل شما پیتزا با سوسیس سفارش داده‌اید.

در ادامه این گفت‌وگوی خیالی، خریدار هر درخواستی از فروشنده دارد متوجه می‌شود او این درخواست را می‌داند و حتی اطلاعاتی بیشتر از آن را هم در اختیار دارد. مثلا فروشنده می‌داند که خریدار کلسترول پایینی دارد و در یک هفته گذشته داروهایش را هم مصرف نکرده چون نامش در فهرست خریداران دارو ثبت نشده است. دست آخر وقتی خریدار می‌بیند که یک قدم از فروشنده عقب‌تر است، آرزو می‌کند کاش هیچ وقت اینترنتی وجود نداشت:« از گوگل و فیسبوک و توییتر و واتساپ حالم به هم می‌خوره. می‌روم به جزیره‌ای بدون اینترنت.» داستان با پاسخ جالب فروشنده تمام می‌شود که به او یادآوری می‌کند تاریخ اعتبار گذرنامه‌اش ۵ماهی می‌شود که تمام‌شده است.

این نوشته طنز هرچند به واقعیت تلخ نقض حریم خصوصی در بازار اطلاعات اشاره می‌کند اما بیشتر از آن اشاره‌ای است کاملا منطبق بر واقعیت که نشان می‌دهد که در عصر ارتباطات ما چطور تحت پایش شرکت‌های اینترنتی قرارداریم و آنها از این اطلاعات چگونه بهره‌می‌برند. وقتی در یک سایت جدید ثبت‌نام می‌کنید و آنجا از شما درباره رنگ و موسیقی و فیلم و کشور و غذای مورد علاقه شما پرسیده می‌شود، شما اطلاعاتی به آنها می‌دهید که شاید برای خودتان هرگز اهمیت نداشته باشد اما وقتی در کنار همین اطلاعات دیگر کاربران قرار می‌گیرد تبدیل به یک «بیگ دیتا» می‌شود. مثلا به شرکت‌های تولید لباس ورزشی می‌گوید که جوانان این شهر بیشتر طرفدار چه رنگی و کدام تیم هستند تا آنها همان محصول را بیشتر به آن منطقه بفرستند. آیا دور از ذهن است که از این اطلاعات استفاده‌های سیاسی و امنیتی بشود؟در روزگار «نفت و طلای دیجیتال» هر کسی اطلاعات بیشتر دارد، قدرت بیشتری هم خواهد داشت.