آرایش جدید مشتریان نفت ایرانی

به‌دنبال خروج ترامپ از برجام، نگرانی کاهش عرضه موجب افزایش ۳ درصدی قیمت نفت برنت در معاملات دیروز شد. در پسابرجام صادرات نفت ایران رشد چشمگیری داشت که حدود سه‌چهارم آن مربوط به آسیا است. در این میان، چین و هند به‌عنوان اصلی‌ترین خریداران با وجود برخی مشکلات، احتمالا مشتری نفت کشورمان می‌مانند. کره‌جنوبی و ژاپن اما به‌دلیل وابستگی امنیتی به آمریکا ممکن است رفتار محتاط‌تری در واردات نفت از ایران داشته باشند. بنابراین آنها همزمان با آنکه دنبال نفت جایگزین هستند برای مستثنا شدن از تحریم‌های آمریکا تلاش می‌کنند.

پیش‌بینی‌ها از خروج آمریکا از توافق بین‌المللی برجام و رشد قیمت نفت در پی آن، روز گذشته محقق شد. قیمت طلای سیاه در معاملات جهانی دیروز با ۳ درصد رشد قیمت (تا لحظه تنظیم این گزارش در ساعت ۱۶:۳۰)، به بالاترین سطح در سه و نیم سال گذشته رسید. با خروج دونالد ترامپ از توافق چندجانبه برجام، ریسک افزایش تنش در خاورمیانه و کاهش عرضه نفت خام از سمت ایران به علت بازگشت تحریم‌‌ها، قیمت هر بشکه نفت خام برنت را با ۲۵/ ۲ دلار رشد به ۱۰/ ۷۷ دلار بر بشکه رساند. هر بشکه نفت خام آمریکا نیز با ۹۴/ ۱ دلار رشد قیمت، به ۷۱ دلار بر بشکه رسید. براساس پیش‌بینی‌های موجود، با آغاز اثرگذاری تحریم‌های ثانویه آمریکا که در سال ۲۰۱۹ رقم خواهد خورد، صادرات نفت ایران با روندی کاهشی مواجه خواهد شد. آنطور که پلاتس گزارش می‌دهد، بازگشت دوباره تحریم‌ها علیه ایران تاثیر فوری نیز خواهد داشت و در گام نخست (در بخش نفت) به‌شکل کاهش حدودا ۲۰۰ هزار بشکه‌ای صادرات نفت خام آشکار خواهد شد. این روند بعد از ۶ ماه احتمالا حدود ۵۰۰ هزار بشکه از صادرات روزانه نفت خام ایران را تحت‌تاثیر قرار خواهد داد. به گزارش رویترز، ظرف چند ماه آینده قیمت نفت حداقل ۱۰ دلار رشد خواهد کرد و به مرز ۹۰ دلاری نزدیک خواهد شد.

براساس این گزارش، به احتمال قوی متحدان آمریکا از جمله کره‌جنوبی و ژاپن، خرید نفت خام ایران را (باتوجه به مهلت ۱۸۰ روزه قطع همکاری تجاری با ایران ) کاهش خواهند داد. با این حال تحلیلگران پلاتس عقیده دارند «تحریم‌های یکجانبه آمریکا مانند آنچه پیش از سال ۲۰۱۲ و به‌واسطه تحریم‌های چندجانبه علیه ایران جریان داشت، اثرگذار نخواهد بود.» براساس آخرین نظرسنجی‌های انجام شده از سوی پلاتس، تولید نفت ایران در ماه آوریل ۸۳/ ۳ میلیون بشکه در روز بوده است. این میزان، از تولید روزانه ۹۱/ ۲ میلیون بشکه‌ای در ژانویه ۲۰۱۶، یعنی زمانی که تحریم‌های هسته‌ای ایران به واسطه اجرای برجام لغو شد، بسیار بیشتر است. همچنین صادرات نفت خام ایران نیز در ماه آوریل به ۴۵/ ۲ میلیون بشکه در روز رسید که ۸۱/ ۱ میلیون بشکه از آن به آسیا تعلق داشت. ۶۷ درصد از کل این میزان، به صادرات نفت خام به چین اختصاص داشته و پیش‌بینی می‌شود تقاضای چین و هند برای نفت خام ایران همچنان در سطحی بالا باقی بماند. در این میان تنها ضربه‌ای که به پالایشگاه‌های این کشورها وارد خواهد شد، رشد قیمت نفت خام به‌واسطه افزایش اختلاف آمریکا و ایران خواهد بود، هرچند ممکن است ایران با ارائه تخفیف قیمتی، این مشکل را تا حدودی برای مشتریان سنتی خود برطرف کند.

به گزارش رویترز،‌ کره‌جنوبی روز گذشته اعلام کرد به‌دنبال دست یافتن معافیت‌هایی از سمت آمریکا است تا بتواند به خرید نفت و میعانات گازی از ایران ادامه دهد. وزارت بازرگانی، صنعت و انرژی این کشور اعلام کرده است ضمن تلاش برای «به حداقل رساندن آسیب‌‌» به شرکت‌هایش، به‌دنبال معافیت از آثار تحریم‌های آمریکا است. در هر صورت ژاپن و کره‌جنوبی، نگران از دست دادن حمایت آمریکا در مقابل کره‌شمالی نیز هستند. صادرات نفت خام ایران به کره‌جنوبی و ژاپن در ماه مارس، به ۳۰۰ هزار بشکه در روز کاهش یافت. در این میان، کشورهایی که نگران برخوردهای آمریکا در نتیجه تجارت با ایران هستند، به‌دنبال جایگزین کردن نفت ایران با سایر مناطق هستند. به‌عنوان مثال، ژاپن به تازگی نخستین محموله میعانات گازی خود را از موزامبیک وارد کرده است. در هند نیز (باوجود خوش‌بینی کارشناسان نسبت به تداوم ارتباط نفتی این کشور با ایران)، برخی پالایشگاه‌ها به سمت نفت عراق گرایش پیدا کرده‌اند.