با قوانین جدید، صرافی‌ها چه کاری باید انجام دهند؟

براساس دستورالعمل جدید ارزی دولت، شیوه کار صرافان تغییر کرده و آنها اجازه خرید و فروش ارز ویا صدور حواله‌های ارزی را ندارند. برخی می‌گویند که صرافان فقط می‌توانند سکه معامله کنند.

ارز چند روزی هست که در اقتصاد ایران تک نرخی شده است. اما این تک نرخی کردن، تنها یک دلار ۴۲۰۰ تومانی نیست، بلکه بسیاری از کارکردهای تجاری و خرید و فروش‌ها در بازار آزاد را تحت الشعاع خود قرار داده است. دولت اکنون می‌گوید به غیر از ۴۲۰۰ تومان، فعلا هیچ نرخی را برای ارز به رسمیت نمی شناسد و اگر قرار باشد که تغییراتی هم در این نرخ صورت گیرد؛ حتما با ضوابط و شرایط خاصی که از سوی بانک مرکزی و دولت در آینده اعلام خواهد شد، تغییر نرخ امکان پذیر است؛ هرچه باشد سیاست دولت، شناور مدیریت‌شده برای نرخ ارز است و دیگر قرار نیست که تثبیت نرخ در بازار صورت گیرد.

در این میان، از روزی که اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس جمهور، ارز را رسما تک نرخی اعلام کرد، تاکنون بخشنامه‌های زیادی صادر شده است و ذی نفعان زیادی را در اقتصاد ایران تحت‌الشعاع قرار داده است. از مردم عادی گرفته تا فعالان اقتصادی و صادرکنندگان و واردکنندگان.

توقف معاملات ارزی و صدور حواله در بانکها

اکنون دولت اما می‌گوید که شیوه کار صرافان را هم با دستورالعمل جدید خود، با تغییراتی مواجه کرده است. آنگونه که ولی‌الله سیف، رئیس کل بانک مرکزی می‌گوید، صرافان از این پس دیگر حق خرید و فروش اسکناس ارزی از مردم و صدور حواله‌های ارزی را ندارند و تنها بانکها مجاز به معامله اسکناس ارزی و صدور حواله هستند.

آنگونه که رئیس کل بانک مرکزی گفته، البته انتقال عملیات خرید و فروش ارز و صدور حواله از صرافی‌ها به بانکها، مقاومت‌هایی را با خود به همراه داشته و دارد؛ ولی به هر حال دولت تصمیم گرفته تا این تصمیم را اجرایی کند؛ این در شرایطی است که به گفته سیف، علیرغم این مقاومت‌ها، شفافیتی که این تصمیم در تجارت خارجی کشور ایجاد می‌کند، به طور قطع مثبت و مفید است.

نکته دیگری که دولت را به صدور این دستورالعمل ترغیب کرده، مبارزه با پولشویی است. ایران چندین و چند ماه است که زیر ذره بین FATF قرار گرفته و به هرحال باید مسیر خود را از مراودات غیررسمی ارزی جدا می کرد و به نوعی قوانین مبارزه با پولشویی را اعمال می‌نمود؛ بنابراین شفافیت هر چه بیشتر در فرآیند نقل و انتقالات ارزی، خود می‌تواند به جلب اعتماد بیشتر این سیستم بین‌المللی، کمک کند.

در واقع، طبق ضوابط جدید، این فقط بانک‌ها هستند که ملزم به خرید اسکناس خرد افراد بوده و صرافی‌ها دیگر نمی توانند خرید و فروش اسکناس انجام دهند و آنگونه که دولت تاکید کرده، از این پس، صدور حواله ارزی خارج از شبکه بانکی، ممنوع خواهد بود.

کارکردهای جدیدها چه خواهد بود؟

در این میان، مقامات بانک مرکزی می‌گویند که با توجه به اینکه بانک مرکزی، نیازهای ارزی همه گروه‌های جامعه را ­غیرمستقیم و از طریق سامانه‌ها یا اخذ مدارک به صورت سیستمی انجام می‌دهد؛ لذا فعلا ارزی به بازار صرافی‌ها تزریق نمی‌شود و بنابراین، فعلا خرید و فروش ارز در بازار منتفی است.

در واقع، کرکره صرافی‌ها هر روز بالا می‌رود و آنها می‌توانند به تناسب شرایط، برخی عملیات ارزی را انجام دهند، اما این کار به ندرت در بازار انجام خواهد شد و به نظر می‌رسد که کار ثابت صرافی‌ها فعلا، تنها خرید و فروش سکه خواهد بود.

البته بانک مرکزی می‌گوید که با توجه به تصمیم دولت برای فروش ارز حاصل از صادرات در سامانه نیما، واردکنندگان می‌توانند این ارزها را از طریق بانکها و یا صرافی‌های مجاز خریداری کنند؛ اما بانکها بار اصلی را به دوش خواهند کشید. نکته حائز اهمیت آن است که ایران هنوز در برخی نقاط جهان، مشکل روابط کارگزاری دارد و نمی‌توان به راحتی کار انتقال ارز و یا حواله‌جات را انجام دهند؛ لذا این جا است که صرافی ها به کمک نظام بانکی آمده و با تعیین حق‌الوکاله به مشتری در جابجایی منابع کمک می‌کنند.

محمدعلی کریمی، سخنگوی بانک مرکزی اما می‌گوید که به طور کلی، کارکرد صرافی‌ها در حال بازتعریف است؛ ولی به هر حال فعلا فروش ارز مستقیم توسط صرافی‌ها ممنوع است.

به هر حال باید منتظر ماند و دید که آیا طی روزهای آینده کارکرد صرافی‌ها از سوی بانک مرکزی در دستورالعمل مشخصی ابلاغ می‌شود تا به هرحال، این کسب و کار نیز رونق قبلی خود را از دست ندهد یا اینکه فعلا صرافان باید همان خرید و فروش سکه را انجام دهند.