آغاز مجدد «جنگ جاسوس ها»؛ چه کسی سرگئي اسكريپال را کشته است؟
روند جدید بین مسکو و لندن می تواند به تیرگی روابطی بینجامد که در چند دهه اخیر مثال آن وجود نداشته است.
کار لندن و مسکو بالا گرفت. مرگ مشکوک یک جاسوس سابق روس خیلی زود باعث شد روابط دو کشور به تیرگی گراید و موضوع از احضار سفیر نیز گذشته و اکنون اخراج 23 دیپلمات روسی از سوی لندن مطرح شده است.
ترزا می در مجلس عوام گفت: پس از تحقیقات به طور قطع به این نتیجه رسیدیم که روسیه با استفاده از ماده سمی مسئول سوءقصد به جان جاسوس سابق روس بوده است. در واکنش به این اقدام لندن ظرف هفته آینده 23 دیپلمات روس را اخراج کرده و تمامی روابط خود در سطوح عالی را با مسکو به حالت تعلیق درمی آورد.
با بالا گرفتن مناقشه بر سر حمله به یک جاسوس سابق روسیه و دخترش با عامل اعصاب در انگلیس و متهم شدن مسکو به دست داشتن در سوء قصد، لندن خواستار برگزاری نشست فوق العاده شورای امنیت سازمان ملل در این خصوص شد.
اسپوتنیک در این باره نوشت: انگلیس با درخواست تشکیل جلسه شورای امنیت، خواهان بررسی نقش احتمالی روسیه در این موضوع شده است. وزارت خارجه انگلیس اعلام کرده که هدف از این نشست ارائه یافته‌های کمیته تحقیقات به اعضای شورای امنیت درباره سوء قصد به جان جاسوس روس است.
همه اين اقدامات در شرايطي صورت مي‌گيرد كه دولت روسيه هرگونه دخالت در سوءقصد احتمالي به سرگئي اسكريپال و دخترش در شهر سالزبري را رد كرده است. سرگئي لاورف، وزير خارجه روسيه روز سه‌شنبه تاكيد كرده بود كه بريتانيا هيچ مدركي در مورد اتهام‌هاي وارد شده به روسيه نداده است و روسيه هيچ راهي براي بررسي و پاسخگويي به اتهام‌هاي وارد شده در مورد دخالت در سوءقصد به جان جاسوس پيشين روس و دخترش در اختيار ندارد.
در همین حال دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین به خبرنگاران گفت، روسیه هیچ ارتباطی با حادثه مسموم شدن این جاسوس سابق روس با ماده اعصاب در انگلیس نداشته و ادبیات اعلام اولتیماتوم از سوی بریتانیا علیه روسیه را نمی‌پذیرد.
پسکوف با اشاره به اینکه موضع مسکو کاملا شناخته شده است و این موضع از طریق مجاری دیپلماتیک به لندن ابلاغ شده است. تاکید کرد: مسکو هیچ ارتباطی با این حادثه که در انگلیس رخ داد ندارد و مطلقا اتهامات بی پایه و اساس علیه خود را که هیچگونه سند و مدرکی برای پشتیبانی از آنها ارائه نشده نمی‌پذیرد و ادبیات اعلام اولتیماتوم را نیز نخواهد پذیرفت. ما امیدوار هستیم که عقل سلیم غلبه پیدا کرده و دیگر کشورها دست‌کم فکر نکنند مدرکی در این ارتباط وجود دارد یا وجود ندارد و اینکه این سرزنش‌ها علیه مسکو پایه و اساسی در پشت خود دارند.
ترزا مي، روز چهارشنبه در مجلس عوام با اعلام اینکه به عنوان بخشي از اقدام‌هاي انتقام‌جويانه عليه روسيه، ٢٣ ديپلمات روس را از خاك بريتانيا اخراج خواهد كرد، تاكيد كرد ديپلمات‌هاي اخراجي، عوامل اطلاعاتي مخفي هستند كه فعاليت‌هاي آنها رسما به دولت بريتانيا اعلام نشده‌بود.
به نوشته گوردون كوررا، خبرنگار بي‌بي‌سي، اخراج ٢٣ ديپلمات روس به معناي اخراج نزديك به ٤٠ درصد از كل كاركنان سفارت روسيه در لندن است. به نوشته اين خبرنگار هرچند سال ١٩٧١ در اوج دوران جنگ سرد و حكومت اتحاد جماهير شوروي سابق، اخراج با حجم بزرگ‌تري رخ داده‌بود، اما اخراج اخير به لحاظ نسبت تعداد ديپلمات‌هاي اخراجي به كل ديپلمات‌هاي روس در لندن بزرگ‌تر به نظر مي‌رسد.
این موضوع اما بازتاب های بسیاری داشته و مواضع ایالات متحده و ناتو را هم در بر داشته است. سخنگوی کاخ سفید گفته است دولت آمریکا آماده هرگونه کمکی که بریتانیا برای تحقیقات درخواست کند بوده و دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا با ترزا می، نخست وزیر انگلیس توافق داشته که روسیه باید جواب‌هایی واضح و غیرمبهم ارائه دهد و اینکه این دو رهبر بر لزوم اعمال تبعاتی علیه کسانی که از این سلاح شنیع در این اقدام ناقض هنجارهای بین‌المللی استفاده کردند، تاکید داشتند.
ترزا می نخست وزیر انگلیس پیش‌تر گفته بود سم اعصابی که در حمله به سرگئی اسکریپال، جاسوس سابق روسیه و دخترش در شهر سالزبری استفاده شده، از نوع جنگی بوده و از جمله عوامل اعصاب است که در کشور روسیه تولید می‌شود.
جاسوس سابق روسیه کیست؟
سرگئی اسکریپال، سرهنگ بازنشسته اطلاعات ارتش روسیه است. او در سال ۲۰۰۶ به جرم جاسوسی برای انگلیس به ۱۳ سال زندان محکوم شد. او متهم بود که هویت تعدادی از ماموران مخفی روسیه در اروپا را به سازمان اطلاعات مخفی انگلیس (ام‌آی۶) داده است.
او در سال ۲۰۱۰ بعد از مبادله جاسوس با انگلیس، وارد این کشور شد و از آن زمان در شهر کوچک سالزبری زندگی می‌کرد. اسکریپال یک‌شنبه گذشته بعد از اینکه به همراه دخترش از خانه بیرون رفته و در رستورانی غذا خورده بودند، در حالی که روی نیمکتی در کنار خیابان نشسته بودند، از هوش رفتند.
بنا بر آخرین گزارش‌ها حال پدر و دختر وخیم است. پلیسی که اولین کسی بود که بالای سر آنها رسیده بود، نیز در بیمارستان بستری و وضعیت او ثابت گزارش شده است.
آنچه بدون ترديد به عنوان نتيجه اين تنش‌ها و اتفاقات مي‌توان مورد اشاره قرار داد، اثر منفي اين رويداد در روابط ديپلماتيك ميان مسكو و لندن است. نبايد فراموش كرد كه كشورهاي اروپايي پيش از اين به دليل بحران اوكراين و ضميمه شدن شبه‌جزيره كريمه به خاك روسيه، روابط بسيار تنش‌آلود و سرشار از بدبيني با روسيه داشتند و اكنون اين پرونده بر حجم پرونده‌هاي اختلافي ميان دو‌طرف اضافه شده است.
به احتمال بسیار مسکو نیز در پاسخ به اخراح دیپلماتهای خود از لندن جواب متقابلی دهد و این جز وخیم تر شدن اوضاع دیپلماسی دو کشور را در بر ندارد.
پيش از اين ما در روابط روسيه و بريتانيا، شاهد كشته‌شدن يك جاسوس ديگر به نام الكساندر ليتوينينكو بوديم كه بيش از يك دهه پيش از طريق تماس با عنصر راديواكتيو پلونيوم ضعيف‌شده جان خود را از دست داده بود. اگر این اتهام به روسها ثابت شود باید گفت بازگشت دوباره به جنگ جاسوسان را در پیش داریم.
