آغاز مجدد «جنگ جاسوس ها»؛ چه کسی سرگئی اسکریپال را کشته است؟
روند جدید بین مسکو و لندن می تواند به تیرگی روابطی بینجامد که در چند دهه اخیر مثال آن وجود نداشته است.
کار لندن و مسکو بالا گرفت. مرگ مشکوک یک جاسوس سابق روس خیلی زود باعث شد روابط دو کشور به تیرگی گراید و موضوع از احضار سفیر نیز گذشته و اکنون اخراج ۲۳ دیپلمات روسی از سوی لندن مطرح شده است.
ترزا می در مجلس عوام گفت: پس از تحقیقات به طور قطع به این نتیجه رسیدیم که روسیه با استفاده از ماده سمی مسئول سوءقصد به جان جاسوس سابق روس بوده است. در واکنش به این اقدام لندن ظرف هفته آینده ۲۳ دیپلمات روس را اخراج کرده و تمامی روابط خود در سطوح عالی را با مسکو به حالت تعلیق درمی آورد.
با بالا گرفتن مناقشه بر سر حمله به یک جاسوس سابق روسیه و دخترش با عامل اعصاب در انگلیس و متهم شدن مسکو به دست داشتن در سوء قصد، لندن خواستار برگزاری نشست فوق العاده شورای امنیت سازمان ملل در این خصوص شد.
اسپوتنیک در این باره نوشت: انگلیس با درخواست تشکیل جلسه شورای امنیت، خواهان بررسی نقش احتمالی روسیه در این موضوع شده است. وزارت خارجه انگلیس اعلام کرده که هدف از این نشست ارائه یافته‌های کمیته تحقیقات به اعضای شورای امنیت درباره سوء قصد به جان جاسوس روس است.
همه این اقدامات در شرایطی صورت می‌گیرد که دولت روسیه هرگونه دخالت در سوءقصد احتمالی به سرگئی اسکریپال و دخترش در شهر سالزبری را رد کرده است. سرگئی لاورف، وزیر خارجه روسیه روز سه‌شنبه تاکید کرده بود که بریتانیا هیچ مدرکی در مورد اتهام‌های وارد شده به روسیه نداده است و روسیه هیچ راهی برای بررسی و پاسخگویی به اتهام‌های وارد شده در مورد دخالت در سوءقصد به جان جاسوس پیشین روس و دخترش در اختیار ندارد.
در همین حال دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین به خبرنگاران گفت، روسیه هیچ ارتباطی با حادثه مسموم شدن این جاسوس سابق روس با ماده اعصاب در انگلیس نداشته و ادبیات اعلام اولتیماتوم از سوی بریتانیا علیه روسیه را نمی‌پذیرد.
پسکوف با اشاره به اینکه موضع مسکو کاملا شناخته شده است و این موضع از طریق مجاری دیپلماتیک به لندن ابلاغ شده است. تاکید کرد: مسکو هیچ ارتباطی با این حادثه که در انگلیس رخ داد ندارد و مطلقا اتهامات بی پایه و اساس علیه خود را که هیچگونه سند و مدرکی برای پشتیبانی از آنها ارائه نشده نمی‌پذیرد و ادبیات اعلام اولتیماتوم را نیز نخواهد پذیرفت. ما امیدوار هستیم که عقل سلیم غلبه پیدا کرده و دیگر کشورها دست‌کم فکر نکنند مدرکی در این ارتباط وجود دارد یا وجود ندارد و اینکه این سرزنش‌ها علیه مسکو پایه و اساسی در پشت خود دارند.
ترزا می، روز چهارشنبه در مجلس عوام با اعلام اینکه به عنوان بخشی از اقدام‌های انتقام‌جویانه علیه روسیه، ۲۳ دیپلمات روس را از خاک بریتانیا اخراج خواهد کرد، تاکید کرد دیپلماتهای اخراجی، عوامل اطلاعاتی مخفی هستند که فعالیت‌های آنها رسما به دولت بریتانیا اعلام نشده‌بود.
به نوشته گوردون کوررا، خبرنگار بی‌بی‌سی، اخراج ۲۳ دیپلمات روس به معنای اخراج نزدیک به ۴۰ درصد از کل کارکنان سفارت روسیه در لندن است. به نوشته این خبرنگار هرچند سال ۱۹۷۱ در اوج دوران جنگ سرد و حکومت اتحاد جماهیر شوروی سابق، اخراج با حجم بزرگ‌تری رخ داده‌بود، اما اخراج اخیر به لحاظ نسبت تعداد دیپلماتهای اخراجی به کل دیپلماتهای روس در لندن بزرگ‌تر به نظر می‌رسد.
این موضوع اما بازتاب های بسیاری داشته و مواضع ایالات متحده و ناتو را هم در بر داشته است. سخنگوی کاخ سفید گفته است دولت آمریکا آماده هرگونه کمکی که بریتانیا برای تحقیقات درخواست کند بوده و دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا با ترزا می، نخست وزیر انگلیس توافق داشته که روسیه باید جواب‌هایی واضح و غیرمبهم ارائه دهد و اینکه این دو رهبر بر لزوم اعمال تبعاتی علیه کسانی که از این سلاح شنیع در این اقدام ناقض هنجارهای بین‌المللی استفاده کردند، تاکید داشتند.
ترزا می نخست وزیر انگلیس پیش‌تر گفته بود سم اعصابی که در حمله به سرگئی اسکریپال، جاسوس سابق روسیه و دخترش در شهر سالزبری استفاده شده، از نوع جنگی بوده و از جمله عوامل اعصاب است که در کشور روسیه تولید می‌شود.
جاسوس سابق روسیه کیست؟
سرگئی اسکریپال، سرهنگ بازنشسته اطلاعات ارتش روسیه است. او در سال ۲۰۰۶ به جرم جاسوسی برای انگلیس به ۱۳ سال زندان محکوم شد. او متهم بود که هویت تعدادی از ماموران مخفی روسیه در اروپا را به سازمان اطلاعات مخفی انگلیس (ام‌آی۶) داده است.
او در سال ۲۰۱۰ بعد از مبادله جاسوس با انگلیس، وارد این کشور شد و از آن زمان در شهر کوچک سالزبری زندگی می‌کرد. اسکریپال یک‌شنبه گذشته بعد از اینکه به همراه دخترش از خانه بیرون رفته و در رستورانی غذا خورده بودند، در حالی که روی نیمکتی در کنار خیابان نشسته بودند، از هوش رفتند.
بنا بر آخرین گزارش‌ها حال پدر و دختر وخیم است. پلیسی که اولین کسی بود که بالای سر آنها رسیده بود، نیز در بیمارستان بستری و وضعیت او ثابت گزارش شده است.
آنچه بدون تردید به عنوان نتیجه این تنش‌ها و اتفاقات می‌توان مورد اشاره قرار داد، اثر منفی این رویداد در روابط دیپلماتیک میان مسکو و لندن است. نباید فراموش کرد که کشورهای اروپایی پیش از این به دلیل بحران اوکراین و ضمیمه شدن شبه‌جزیره کریمه به خاک روسیه، روابط بسیار تنش‌آلود و سرشار از بدبینی با روسیه داشتند و اکنون این پرونده بر حجم پرونده‌های اختلافی میان دو‌طرف اضافه شده است.
به احتمال بسیار مسکو نیز در پاسخ به اخراح دیپلماتهای خود از لندن جواب متقابلی دهد و این جز وخیم تر شدن اوضاع دیپلماسی دو کشور را در بر ندارد.
پیش از این ما در روابط روسیه و بریتانیا، شاهد کشته‌شدن یک جاسوس دیگر به نام الکساندر لیتوینینکو بودیم که بیش از یک دهه پیش از طریق تماس با عنصر رادیواکتیو پلونیوم ضعیف‌شده جان خود را از دست داده بود. اگر این اتهام به روسها ثابت شود باید گفت بازگشت دوباره به جنگ جاسوسان را در پیش داریم.
