“آیپک” چگونه تاسیس شد؟

«این فهم که آیپک نماینده یک اجماع میان یهودیان آمریکا است، همیشه برای نفوذ سیاسی آن کلیدی بوده است… . ‘لابی طرفدار اسرائیلِ آمریکا’ (آیپک)، در یک شرایط ناخوشایند متولد شد و همیشه برای دلپذیر کردن واقعیت‌ها و اولویت‌های اسرائیل برای آمریکایی‌ها موجود بوده است.»
آیپک در پی کشتار یک روستای فلسطینی و برای بهبودی وجهه اسرائیل تاسیس شد.

به گزارش فرارو، گروه لابی آیپک یا «کمیته امور عمومی اسرائیل آمریکا» (AIPAC) یکی از گروه‌های متنفذ طرفدار اسرائیل در واشینگتن است. این گروه از چهارم تا ششم مارس جاری کنفرانسی برگزار می‌کند که در آن شخصیت‌های سیاسی برجسته‌ای عموما به نفع اسرائیل سخنرانی می‌کنند. به همین مناسبت، روزنامه واشینگتن‌پُست طی یادداشتی به قلم دوگ راسینو، استاد تاریخ دانشگاه اوسلو و پژوهشگر صهیونیسم آمریکایی، به بررسی تاریخچه و نقش آیپک پرداخت و نوشت: «آیپک، کمیته متنفذ و متکبر امور عمومی اسرائیل آمریکا که خود را ‘لابی طرفدار اسرائیلِ آمریکا’ معرفی می‌کند، در حال برگزاری کنفرانس سیاستی سالانه‌اش می‌باشد. سیاستمداران برجسته از دو حزب برای سخنرانی در مراسم پرهیاهوی این گروه رقابت می‌کنند. همه به آیپک برای دلایل موجه، توجه می‌کنند. از اواخر دهه ۱۹۷۰، آیپک به طور غیر رسمی، مساهمت‌های کارزاری مهمی برای نامزد‌های انتخاب‌شده برای کنگره انجام داده است. پیام‌های آن درباره خاورمیانه، در مکالمات سیاست خارجی واشینگتن، اساسی است.»

راسینو ادامه داد: «برخی آیپک را دوست دارند و برخی از آن متنفرند. برخی از آن می‌ترسند. با این حال، آیپک، در سیاست آمریکا، در سیاست‌ورزی آمریکا و در زندگی یهودیان آمریکا، عامل مهمی است.»

آیپک در دهه ۱۹۵۰ کار خود را آغاز کرد و همزمان با رشد جایگاه و اندازه آن، مسیر طولانی طی کرد. زمانی به صورت مبهم عمل می‌کرد، اما اکنون نفوذ آن در عمومی بودن آن نهفته است. اما یک چیز تغییر نکرد: آیپک همیشه به اقدامات اسرائیل پاسخ می‌دهد و برای تسهیل اثر آن‌ اقدامات در آمریکا، کار می‌کند. به طور همزمان، آیپک، یک جبهه متحد از یهودیان آمریکا را در حمایت از اسرائیل ساماندهی کرد. جبهه‌ای که سیاستمداران مجبور بودند، به آن احترام بگذارند.

حامیان اسرائیل قبل از اینکه آیپک تاسیس شود، روزنامه‌نگار و وکیلی به نام سی کنن (Si Kenen) داشته‌اند. فردی که راسینو او را به معنای واقعی مظهر آیپک می‌داند. بین دهه‌های ۱۹۴۰ و ۱۹۵۰ کنن گاهی اوقات برای سازمان‌های صهیونیستی آمریکا و گاهی اوقات برای اسرائیل کار می‌کرد.

در دوره ریاست جمهوری هنری ترومن، کنن به تخصیص کمک آمریکا به رژیم تازه تاسیس اسرائیل کمک کرد. روابطی با اعضای کنگره و کارمندان‌شان برقرار کرد و به کسانی که مایل به حمایت از اسرائیل بودند، نکاتی برای بحث فراهم آورد. در کنگره، قوی‌ترین حامیان کنن، لیبرال دموکرات‌ها و سرسخت‌ترین مخالفان او جمهوری‌خواهان محافظه‌کار ایالیت‌های غرب‌میانه آمریکا و دموکرات‌های جنوبی بودند. روش‌های کنن، برخلاف جانشینان بی‌پروایش در آیپک، «محتاطانه و ملایم» بود.

به گفته راسینو، کنن و حامیان آمریکایی اسرائیل، در دوره ریاست جمهوری دوایت آیزنهاور در سال ۱۹۵۳، با چالش‌هایی مواجه شدند. زیرا جان فاستر دولز، وزیر خارجه وقت آمریکا گفته بود او به دنبال یک سیاست متوازن و بی‌طرف در قبال نزاع عربی – اسرائیلی است و این چیزی بود که حامیان اسرائیل آرزوی شنیدن آن را نداشتند.

آیزنهاور در پاییز ۱۹۵۳، به دلیل نقض آتش‌بس سازمان ملل توسط اسرائیل، برای مدت کوتاهی کمک‌های آمریکا به اسرائیل را تعلیق کرد. این آتش‌بس تحت اشراف سازمان ملل بین سوریه و اسرائیل برقرار شده بود.

در ۱۵ اکتبر ۱۹۵۳ ناگهان غوغا شد. اخباری منتشر شد که ارتش اسرائیل وارد منطقه کرانه باختری شده و در روستای فلسطینی قبیه، قتل عامی انجام داده است. در این قتل عام، ۶۰ غیرنظامی فلسطینی توسط اسرائیل کشته شدند. این اقدام اسرائیل، به طور گسترده محکوم شد.

فعال‌ترین حامیان آمریکایی اسرائیل متوجه ضرر شدید این قتل عام برای اسرائیل شدند. کنن درباره اثرات نامطلوب قبیه بر «پروپاگاندای» اسرائیل مطلب نوشت. دولز، برای اولین بار تعلیق کمک‌های آمریکا اسرائیل را اعلام کرد. اما مدتی بعد، کمک‌های آمریکا مجددا از سر گرفته شد.

حامیان یهودی آمریکایی اسرائیل، که از بدنام شدن اسرائیل آگاه بودند، تلاش کردند در اواخر ۱۹۵۳ و اوایل ۱۹۵۴، آسیب‌های وارده به اسرائیل را کنترل کنند. کنن به طور یکجانبه تلاشش را انجام داد. اما معلوم شد که برای مقابله با چنین چالش‌هایی، وجود یک سازمان محکم‌تر و چابک‌تر برای حمایت از اسرائیل ضروری است.

در مارس ۱۹۵۴، کنن و دستیارانش تاسیس کمیته صیهونیستی آمریکا برای امور عمومی (AZCPA) را اعلام کردند. کمیته‌ای که بعدا در سال ۱۹۵۹ به آیپک تغییر نام داد. به این ترتیب، گروه لابی‌گری مدرن اسرائیل در آمریکا تاسیس شد. روسای سازمان‌های یهودی آمریکا سریعا به AZCPA پیوستند. این مجموعه رهبران برجسته یهودی، منافع اسرائیل را در تعامل با مقامات دولتی از جمله روسای جمهور و وزرای خارجه تامین کردند.

کنن برای تاسیس یک گروه حمایتی جدید در اوایل ۱۹۵۴ دلیل دیگری هم داشت. مقامات آمریکایی در حال تحقیق و تفحص درباره این مسئله بوده‌اند که آیا کارفرمای سابق کنن، یعنی شورای آمریکایی صهیونیست، باید به عنوان عامل یک قدرت خارجی ثبت شود یا خیر. اگر به عنوان عامل قدرت خارجی ثبت می‌شد، ممکن بود فعالیت‌های آن محدود و تامین مالی‌اش پیچیده می‌شد. برای این شورا منطقی بود که تاسیس یک گروه لابی‌گری جدید با پایه مالی بدون شائبه را در نظر بگیرد. البته، این انگیزه برای تاسیس AZCPA اگر چه مهم بود، اما در این ماه‌های بحرانی به اندازه مدیریت نزاع سیاسی ناشی از قبیه و آمادگی برای هر گونه غافلگیری‌های اسرائیل، بر طرز تفکر صهیونیست‌های آمریکایی تسلط نداشت.

حتی قبل از ظهور AZCPA، کنن و دیگران برای تاسیس یک جبهه متحد میان گروه‌های یهودی آمریکا برای حمایت از اسرائیل، تلاش کردند. AZCPA آن جبهه متحد یهودی را تقویت کرد.

راسینو در توصیف میزان حمایت گروه‌های یهودی از اسرائیل نوشت: «این نشان داد که هر چه اسرائیل انجام دهد، حمایت یهودیان آمریکا (از آن) را به خطر نخواهد انداخت. در حقیقت، از دیدگاه برخی از جامعه یهودیان، هر چه رفتار اسرائیل آزاردهنده‌تر باشد، اسرائیل به حمایت مشتاقانه آن‌ها بیشتر نیاز دارد. اینگونه بود که یک دوره سه دهه‌ای شروع شد و در هنگام حمله اسرائیل به لبنان در ۱۹۸۲ تمام شد. دوره‌ای که در آن، یهودیان آمریکا برای حمایت از اسرائیل بدون توجه به شرایط متحد شدند.»

در پایان یادداشت آمده: «این فهم که آیپک نماینده یک اجماع میان یهودیان آمریکا است، همیشه برای نفوذ سیاسی آن کلیدی بوده است… . ‘لابی طرفدار اسرائیلِ آمریکا’ (آیپک)، در یک شرایط ناخوشایند متولد شد و همیشه برای دلپذیر کردن واقعیت‌ها و اولویت‌های اسرائیل برای آمریکایی‌ها موجود بوده است.»