ماجرای مؤسسه «کاسپین»، بدون روتوش
ماجرای مؤسسه کاسپین و اعتراض های گاه و بیگاه برخی از سپرده‌گذاران آن به چه دلیلی است؟ آیا بانک مرکزی سپرده‌گذاران یک مؤسسه مجوز دار را به حال خود رها کرده است؟
طی ماه‌های اخیر سپرده گذاران تعاونی اعتبار منحل شده «فرشتگان» تیتر یک برخی از رسانه‌ها را شکل داده‌اند. سپرده‌گذارانی خشمگین که از بانک مرکزی و دستگاه‌های متولی برای دریافت حق خود کمک می‌خواهند. اما براستی واقعیت چیست.
به گزارش ایران ، پس از اقدام های بانک مرکزی درسال‌های اخیر از مجموع تمام تعاونی‌های اعتبار غیرمجاز بزرگ 10 تعاونی باقی مانده بود که با هدایت بانک مرکزی 8 تعاونی اعتبار «فرشتگان»، «الزهراء مشهد»، «حسنات اصفهان»، «دامداران و کشاورزان کرمانشاه»، «بدرتوس مشهد»، «پیوند»، «امید جلین گرگان» و «عام کشاورزان مازندران» پذیرفتند که تحت یک مؤسسه دارای مجوز به فعالیت بپردازند. شرط بانک مرکزی برای این کار انحلال تمام این تعاونی‌ها بود تا پس از انحلال دارایی‌های آنها ارزیابی و سپس برای ساماندهی به مؤسسه جدید دارای مجوز منتقل شود. لازم به ذکر است تعاونی‌های هشت‌گانه همگی، فعالیت خود را در دوره‌های قبلی شروع کرده بودند و نخستین اقدام بانک مرکزی در دولت یازدهم این بود که فعالیت این تعاونی‌ها را ساماندهی کند.
این موضوعِ فعالیتی بود که مؤسسه کاسپین عهده دار انجام آن شد و ماه‌ها پس از انحلال 8 تعاونی در 27 اسفند 1394 از بانک مرکزی مجوز گرفت. پس از صدور مجوز، اقدام بعدی این بود که تک‌تک تعاونی‌های منحل شده، فهرستی از دارایی‌های خود را به مؤسسه کاسپین ارائه دهند و بعد از ارزیابی دارایی‌ها و انتقال آنها، نسبت به انتقال سپرده‌هایی که از مردم جمع کرده بودند، اقدام کنند.
چه کسانی پس از ساماندهی اعتراض می‌کنند؟
معاون نظارتی بانک مرکزی درباره برخی تجمعات اعتراضی سپرده‌گذاران توضیح داد: بیش از ٩٠ درصد تعداد سپرده‌گذاران تعاونی منحله فرشتگان دارای سپرده زیر بیست میلیون تومان هستند که مایل به دریافت سپرده خود طبق برنامه اعلام شده توسط مؤسسه کاسپین هستند ولی برخی سپرده‌گذاران عمده از مراجعه آنها به شعب مؤسسه ممانعت می‌کنند.
فرشاد حیدری با اشاره به اینکه تعاونی غیرمجاز فرشتگان اول شهریور سال 1394 منحل شده است گفت: مؤسسه کاسپین پس از حدود 7 ماه از انحلال تعاونی فرشتگان تأسیس شد تا طبق قانون پس از ارزیابی دارایی 8 تعاونی منحله نسبت به پذیرش تعهد سپرده سپرده‌گذاران متناسب با دارایی‌های منتقل شده از تعاونی‌های منحله اقدام کند.
به گفته وی براساس ارزیابی‌های صورت گرفته دارایی تعاونی منحله فرشتگان در مجموع 3 هزار و یکصد میلیارد تومان شامل تسهیلات پرداخت شده و املاک و 5 هزار و 600 میلیارد تومان ارزش اصل و سود سپرده‌ها نزد تعاونی منحله فرشتگان است که این دارایی‌ها باید به نسبت بین طلبکاران این تعاونی منحل شده تقسیم شود.
براساس توضیحات معاون نظارتی بانک مرکزی به شرطی می‌توان این دارایی‌ها را بین سپرده‌گذاران تقسیم کرد که تسهیلات پرداخت شده از کیفیت خوب و قابل وصول برخوردارباشد و املاک شناسایی شده هم فاقد مشکلات ثبتی و حقوقی و شهرداری باشد. ولی بانک مرکزی برای تسهیل پرداخت سپرده ها، نقدینگی لازم را متناسب با دارایی‌های قابل انتقال در اختیار مؤسسه قرار خواهد داد تا متعاقبا املاک منتقل شده را مؤسسه به فروش رسانده و فرصت کافی برای وصول مطالبات خود داشته باشد.
نکته قابل اشاره در میزان سپرده‌های نزد تعاونی منحله فرشتگان نرخ‌های سود نامتعارف است. بنابراین باید این نرخ‌های سود با توجه به نرخ‌های سود متعارف سال‌های گذشته بر اساس نرخ‌های متعارف محاسبه شود.
حیدری ادامه داد: با توجه به برخی اقدامات به عمل آمده توسط برخی اشخاص برای ممانعت از اجرای برنامه پرداخت سپرده‌های خرد، به کلیه سپرده‌گذاران اطمینان خاطر داده می‌شود ورود بانک مرکزی به موضوع برای صیانت از حقوق سپرده‌گذاران است.
اقدام بانک مرکزی برای تسریع درپرداخت ها
در ادامه معاون بانک مرکزی با اشاره به اینکه برای ساماندهی تعاونی منحله فرشتگان لازم بود ابتدا دارایی‌های آن شناسایی و ارزیابی شود گفت: روند شناسایی و ارزیابی دارایی‌های تعاونی با توجه به نحوه عملکرد مدیران تعاونی و سوء‌استفاده‌های به عمل آمده اقدامی زمانبر است. وی توضیح داد: بانک مرکزی حاضر است تا زمانی که انتقال دارایی‌های تعاونی منحله فرشتگان به اتمام برسد نقدینگی مورد نیاز برای پرداخت به سپرده‌گذاران را تأمین کند که این اقدام باید خبر خوبی برای سپرده‌گذاران محترم باشد. البته سپرده‌گذاران خرد تعاونی منحله فرشتگان که بیش از ٩٠ درصد کل سپرده‌گذاران را تشکیل می‌دهند از این اقدام بانک مرکزی استقبال کردند چرا که می‌توانند پس از مدتی به پول خود برسند.
فاصله 7 ماهه تأسیس کاسپین با انحلال فرشتگان
طبق شرطی که بانک مرکزی برای ساماندهی 8 تعاونی یاد شده قرار داده بود در ابتدا این تعاونی‌ها باید با تصمیم مجمع، خود را منحل می‌کردند تا پس از انحلال توسط هیأت تسویه اداره شوند و مؤسسه‌ای جدید برای ساماندهی و پرداخت مطالبات سپرده‌گذاران آنها تشکیل شود. برهمین اساس پس از انحلال تعاونی فرشتگان در تاریخ اول شهریور سال 1394 مؤسسه کاسپین در تاریخ 27 اسفند ماه 1394 برای ساماندهی 8 تعاونی منحله مجوز می‌گیرد ولی در این زمان کاسپین هنوز مجوز تأسیس شعبه نداشته است.
معاون نظارتی بانک مرکزی دراین باره اظهارکرد: مؤسسه کاسپین از ادغام این 8 تعاونی منحله تأسیس نشده است، بلکه با هدف اولیه ساماندهی این تعاونی‌های منحله و سپس فعالیت مجاز بانکی تأسیس شده است.
مدیران تعاونی‌های منحله پاسخگوی کسری منابع
نکته دیگری که حیدری به آن اشاره می‌کند یک اصل قانونی است که مدیران تعاونی‌های منحله باید پاسخگوی کسری احتمالی دارایی آن تعاونی باشند. برپایه توضیحات وی سرمایه مؤسسه کاسپین 300 میلیارد تومان است و قرار است تا پس از ارزیابی دارایی تعاونی‌های منحله نسبت به ساماندهی و پرداخت مطالبات طلبکاران اقدام کند ولی اگر دارایی یکی از تعاونی‌ها با آنچه باید باشد همخوانی نداشته و درواقع کسری داشته باشد، مدیران آن تعاونی هستند که باید کسری آن را تأمین کرده تا به سپرده‌گذاران پرداخت شود و باید به مقامات قضایی درباره آن پاسخگو باشند.
ماجرای دفترچه‌های کاسپینی
هم‌اکنون سپرده‌گذاران تعاونی منحله فرشتگان دفترچه‌هایی در دست دارند که نام مؤسسه کاسپین درآنها درج شده است. یعنی پیش از اینکه کاسپین از سوی بانک مرکزی مجوز تأسیس شعبه بگیرد و سپرده جذب کند دفترچه‌های آن دست کسانی است که سپرده‌گذار تعاونی فرشتگان بوده‌اند.
معاون بانک مرکزی درخصوص اینکه چگونه این سپرده‌گذاران دفترچه‌های کاسپین را در دست دارند گفت: در اردیبهشت ماه سال 1395 یک مرجع قضایی در یکی از استان‌ها درباره پرونده تعاونی فرشتگان استنباطی می‌کند که مؤسسه کاسپین از ادغام 8 تعاونی شکل گرفته است و برهمین اساس حکمی برای تغییر تابلوهای تعاونی منحله فرشتگان به کاسپین و صدور دفترچه کاسپین برای سپرده‌گذاران فرشتگان می‌دهد. بدین ترتیب تعاونی منحله فرشتگان با چاپ دفترچه‌های جدیدی که نام کاسپین دارد دفترچه سپرده‌گذاران خود را تغییر می‌دهد و از همین جا برخی تصور می‌کنند که سپرده‌گذاران مؤسسه کاسپین که از بانک مرکزی مجوز دریافت کرده،دچار مشکل شده‌اند درحالی که این‌گونه نیست و کاسپین در آن زمان هیچ سپرده‌گذاری نداشته است. وی خاطرنشان کرد: اما بعد از اینکه مدیران مؤسسه کاسپین به این دستور قضایی اعتراض می‌کنند همان مرجع دردستوری دیگرتأکید می‌نماید که تعویض تابلو و تغییر دفترچه به معنای مسئولیت مؤسسه کاسپین در پرداخت سپرده تعاونی‌های منحله نیست بلکه کسری دارایی به عهده سهامداران و مدیران تعاونی‌های منحله است.
نخستین شعبه‌های کاسپین، امسال مجوز گرفتند
طبق ابلاغیه‌های رسمی بانک مرکزی و معاون نظارتی این بانک نخستین شعبه‌های مؤسسه کاسپین در تاریخ 27 اردیبهشت امسال مجوز تأسیس دریافت کردند که تعداد آنها تنها 20 شعبه در شهرهای مختلف است و مجوز تعداد دیگری نیز در آینده صادر خواهد شد تاکارساماندهی سپرده‌گذاران با آسانی بیشتر انجام شود.
حیدری دراین باره تأکید کرد: با توجه به مجوز رسمی که بانک مرکزی برای تأسیس شعبه به کاسپین داده است کاسپین از 27 اردیبهشت 96 مسئولیت سپرده‌گذاران خود و سپرده‌های منتقل شده از تعاونی‌های منحله را دارد.
درهمین راستا بانک مرکزی با اولویت‌بندی سپرده‌گذاران تعاونی منحله فرشتگان دستور آغاز پرداخت مرحله اول طلب سپرده‌گذاران تا مبلغ 10 میلیون تومان را در 26 اردیبهشت امسال صادر کرد که بدین ترتیب 87 درصد سپرده‌گذاران این تعاونی منحله تعیین تکلیف می‌شوند.با این اقدام از مجموع 458 هزار و 826 نفر سپرده گذار تعاونی منحله فرشتگان وضعیت 397 هزار و 392 نفر (به میزان ۸۷ درصد) تعیین تکلیف خواهد شد. در ادامه برنامه تعیین تکلیف سپرده سپرده گذاران تعاونی اعتبار منحله «فرشتگان» در روز 28 اردیبهشت امسال بانک مرکزی ٩ خردادماه امسال را برای آغاز پرداخت مرحله دوم یعنی سپرده‌گذاران تا 20 میلیون تومان اعلام کرد. طبق این ابلاغیه سپرده‌گذاران می‌توانند مبلغ قابل دریافت را نزد مؤسسه اعتباری کاسپین سپرده‌گذاری کرده و در صورت تمایل نداشتن، نسبت به دریافت آن اقدام کنند. بر این اساس، با پایان مرحله دوم، ٩٠ درصد از سپرده گذاران تعاونی منحله فرشتگان تعیین تکلیف خواهند شد. براساس ابلاغیه نخست بانک مرکزی مؤسسه کاسپین موظف است تا طبق اولویت نسبت به تعیین تکلیف تمام سپرده گذاران اقدام کند.
مکاتبه با استانداری‌ها
وقتی از معاون نظارتی بانک مرکزی درباره نحوه برخورد با این افراد سؤال می‌کنم از مکاتبه بانک مرکزی با وزیر کشور، فرماندهی نیروی انتظامی و استانداران خبر می‌دهد. به گفته وی طبق مکاتباتی که انجام شده از ابتدای این هفته برخورد با اخلالگران آغاز می‌شود تا سپرده‌گذارانی که براساس ابلاغیه قانونی در مرحله اول مجاز به دریافت پول خود هستند بدون مشکل به شعب ٢٠ گانه کاسپین مراجعه کنند
