مرگ تنباکویی در ایران
براساس آمار رسمی در کشور سالانه ۵۵ هزار نفر به دلیل استعمال دخانیات جان خود را از دست می‌دهند که به گفته مسوولان ۹۰ درصد این محصولات دخانی و توتونی به کشور قاچاق می‌شود. قاچاق مواد دخانی هرساله بیشتر می‌شود و جالب این‌است که با وجود آمارهای دقیقی که مسوولان از واردات قاچاق این محصولات دارند همچنان هم نتوانسته‌اند جلوی آن را بگیرند یا آن را به حداقل برسانند.
براساس پژوهشی که انجام شده مصرف دخانیات کل کشور، 55 میلیارد نخ برآورد شده است. وزارت بهداشت سال 1392 طی یک تحقیق میدانی، رقم برآورد مصرف را بین 5/ 49 تا 55 میلیارد نخ اعلام کرد که هم اکنون احتمالاً به 60 میلیارد نخ رسیده است. البته شرکت دخانیات ایران، در دهه اخیر با بهره گیری از ماشین‌آلات پیشرفته جدید مخصوص این صنعت، در منطقه گیلان، توانسته است خود را به تکنولوژی روز مجهز و رقم تولید در سال‌های اخیر را به رقم مصرف نزدیک کند.
هزینه 20 میلیاردی
مصرف دخانیات آسیب‌های زیادی برای سلامتی افراد مصرف کننده و همچنین در معرض دارد و همه این آسیب‌ها که بعضاً نیاز به درمان‌های فوری و همچنین پیچیده دارند، هزینه‌های زیادی را می‌طلبد. این‌هزینه‌ها سالانه با رشد نرخ مصرف و همچنین کاهش سن مصرف افزایش می‌یابد به نوعی که اگر این هزینه صرف جلوگیری از قاچاق و مبارزه با مصرف دخانیات می‌شد شاید امروز مشکلات کمتری متوجه سلامتی جامعه بود. آقای محمدحسین قربانی، رییس فراکسیون مبارزه با دخانیات مجلس شورای اسلامی گفته است: «روزانه هزینه‌ای بالغ بر ۲۰ میلیارد تومان ناشی از استعمال دخانیات و درمان بیماری‌های ناشی از مصرف آن به حوزه سلامت تحمیل می‌شود.»
او با اشاره به استفساریه مجلس درباره اجرای طرح منع عرضه قلیان، از تحمیل هزینه‌های بسیار درمانی به حوزه سلامت در پی مصرف دخانیات به عنوان مهم‌ترین دغدغه خود بیان و ادامه داد: «بنده از همکارانم در صحن علنی مجلس گلایه دارم که برای بررسی موضوع آزاد کردن عرضه قلیان در کشور با قید فوریت وقت گذاشتند، آن هم در شرایطی که در کشور با معضلات مهم‌تری همچون بیکاری جوانان، رکود‌که بازار سرمایه‌ای را متشنج کرده است و مشکلات معیشتی روبه‌رو هستیم.» رییس فراکسیون مبارزه با دخانیات مجلس شورای اسلامی ادامه داد: ایران یکی از 180کشور عضو کنوانسیون مبارزه با مواد مخدر در دنیا است، ضمن اینکه همین مواد دخانی سالانه 55 هزار کشته در ایران رقم می‌زند، از سوی دیگر روزانه هزینه‌ای بالغ بر 20 میلیارد تومان ناشی از استعمال دخانیات و درمان بیماری‌های ناشی از مصرف آن به حوزه سلامت تحمیل می‌شود، از این رو انتظار بود که همکارانمان با تصویب این استفساریه موافقت نمی‌کردند.
مالیات
مصرف دخانیات در کشور دلایل زیادی دارد و البته در دسترس بودن و قیمت پایین آن در افزایش سرانه مصرف نیز بی‌تأثیر نیست، یکی از بحث‌هایی که مدت زیادی است مورد مباحثه کارشناسان مختلف قرار گرفته و هنوز هم به نتیجه‌ای نرسیده است، بحث مالیات بر مواد دخانی بوده است. خیلی‌ها معتقدند مالیات دخانیات در کشور پایین است و همین موضوع باعث شده تا قیمت‌ها هم پایین باشد.
قربانی گفته است: هم‌اکنون یکی از ایرادات بزرگی که سازمان‌های بین‌المللی در حوزه مبارزه با مواد دخانی به ایران وارد می‌دانند، این است که، مالیات کمی برای دخانیات تعیین شده است، همچنین هیچ برنامه جدی برای مبارزه با آن در اماکن عمومی وجود ندارد. وی اضافه کرد: بر اساس آمارهای ارائه‌شده 90 درصد محصولات دخانی و توتونی که مورد مصرف قرار می‌گیرد، به صورت قاچاق وارد کشور شده و مشخص نیست همراه با چه میزان ضایعات بسته‌بندی شده است.
نقش رسانه‌ها
رسانه‌های کشور در حالی به موضوع قاچاق، مصرف و تولید دخانیات در کشور می‌پردازند که خدایی نکرده به مسوولی برنخورد تا بتوانند به کارشان ادامه دهند، جالب این‌است که آن زمان رسانه مورد توجه نیستند که موضوع ناکارآمدی مسوولان مطرح می‌شود یا زمانی که درباره بروز بحران هشدار می‌دهند اما درست زمانی‌که توانی برای مقابله ندارند پای رسانه‌ها را وسط می‌کشند که باید کمک کنند.
نایب رییس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی، اضافه کرد: رسانه‌ها باید در جهت انجام رسالتی که برعهده دارند به بیان ایجاد ناهنجاری‌های ناشی از استعمال دخانیات و ضایعاتی که در قالب توتون به صورت قاچاق وارد کشور شده و به‌مصرف می‌رسد، بپردازند. وی با انتقاد از عملکرد وزارت کشور در حوزه مبارزه با استعمال دخانیات به ویژه قلیان در اماکن عمومی ادامه داد: این وزارتخانه برای اینکه بار سیاسی و هزینه مبارزه‌های قانونمند با دخانیات را نپردازد، موانعی در مسیر اجرای قانون منع عرضه قلیان در اماکن عمومی ایجاد می‌کند.
با دست پیش می‌کشند با پا پس می‌زنند
همین چند ماه پیش بود که مسوولان از سازمان و نهادی با قبضه کردن تریبون‌ها اعلام کردند تصمیم دارند تا طرح بزرگی برای مبارزه با عرضه قلیان در سفره‌خانه و قهوه خانه‌ها را اجرا کنند. با تحقق اهداف پنهان و رسیدن به مقصود برخی، این طرح به دست فراموشی سپرده شد و بعد هم نمایندگان مجلس برای ادامه عرضه قلیان‌ها سنگ تمام گذاشتند جوری که انگار دینی داشته‌اند. رییس فراکسیون مبارزه با دخانیات مجلس گفته است: استفساریه مصوب در صحن باید بعد از بررسی در کمیسیون‌های تخصصی با تأکید بر الزام پاک کردن آزادی اماکن عمومی برای عرضه مواد دخانی اصلاح شود،
روزنامه صبح نو: ضمن اینکه به این مهم توجه شود که دولت موظف به پرداخت هزینه درمان افرادی که جهت تفریح از قلیان استفاده می‌کنند، نیست و نباید مبالغی از جیب سایر افراد جامعه برای آنها هزینه شود. مرگ ده‌ها هزار نفر در کشور به دلیل مصرف مواد دخانی داخلی یا قاچاق نه اینکه قابل کنترل و کاهش نباشد نه، بلکه اراده محکمی برای این‌کار وجود ندارد. این‌اولین باری نیست که مسوولان از این دست آمارها را بیان می‌کنند و مطمئناً آخرین آنها هم نخواهد بود، اما موضوع مهم این‌است که تا زمانی‌که دست‌های پشت‌پرده از عرضه مواد دخانی و همچنین ناسالم بودن مردم سود می‌برند این وضعیت قابل تغییر نخواهد بود.
