وقتی تئوری های سنتی در حوزه انقلاب های جهان به چالش کشیده می شود

سردرگمی تئوریسنها و نظریه پردازان غربی در قبال انقلاب اسلامی، به درک خاص آنها از مفهوم قدرت باز می گردد.
سعید سبحانی : نظریه پردازان غربی با گذشت 4 دهه از پیروزی اتقلاب اسلامی ایران، همچنان در توصیف این پدیده و تفسیر آن متحیر به نظر می رسند. عدم تطابق انقلاب اسلامی با تئوریهای رایج در حوزه انقلابهای جهان سبب شده است تا اکثریت مطلق نظریه پردازان از آن به عنوان “انقلابی متفاوت” با دیگر انقلابهای جهان یاد کنند. به عبارت بهتر،بدون شک 22 بهمن ماه سال1357، نه تنها نقطه اي تاريخي در کشورمان محسوب مي شود، بلکه نقطه عطفي در تاريخ روابط بين الملل محسوب مي شود. نقطه عطفي که معادلات و محاسبات فکري، انديشه اي و تئوريک در باب مفاهيمي مانند”انقلاب” و ” قدرت ” را متحول نمود. به راستي انقلاب اسلامي ايران پيام آور چه تحول عميقي در نظام بين الملل بود؟ متعاقب وقوع اين انقلاب مفهوم قدرت چه تغييري پيدا کرد؟ چگونه رهبر پير و فرزانه اي به نام حضرت امام خميني (ره) توانست بدون شليک يک گلوله يک امپراطوري 2500 ساله را ساقط کرده و به پيام آور انقلاب و تحولي عميق در کشورمان تبديل شود؟ این تحول عمیق برگرفته از معنویت بنیانگذار انقلاب اسلامی و انقلابیون بوده است….

سردرگمی تئوریسنها و نظریه پردازان غربی در قبال انقلاب اسلامی، به درک خاص آنها از مفهوم قدرت باز می گردد. واقعيت امر اين است که قدرت از ديدگاه انديشمندان غربي و نظريه پردازان کلاسيک بازه کاملا محدود تعريف شده اي دارد.اين انديشمندان همواره سعي کرده اند با ايجاد پيوستگي ميان منابع و ابزارهاي قدرت ،اين پديده پيچيده را در قالب تفاسير کلي به جهان بشريت ارائه نمايند.اين در حالي‌است که تعريف آکادميک موجود در خصوص قدرت توجيه گر پديده هايي مانند انقلاب اسلامي ايران نيستند. انقلاب اسلامي ايران را نمي توان با تکيه بر نظريات قدرت و تئوري‌هاي انقلابي بر خاستهاز مناسبات قدرت در غرب مورد بحث و بررسي قرار داد.آنچه انقلاب اسلامي ايران را از ديگر انقلاب‌هاي جهان متمايز مي کند منطق و فرهنگ شيعي موجود در ماوراي آن است.منطقي که نظريات ماديگرايانه غربي قدرت درک و تحليل آن راندارند.فرهنگ تشيع داراي نوعي پويايي ذاتي است .این پویایی ذاتی تا قبل از وقوع انقلاب اسلامی سال 1357 از سوی اکثری تئوریسنهای غربی مورد توجه و به عبارت بهتر، مورد درک قرار نگرفته بود. این پویایی معنوی در طول سالهای پس از انقلاب اسلامی ایران نیز نقش به سزایی در حفظ آن در برابر توطئه دشمنان داشته است.

مصادیق فرهنگ معنوی نهفته در بطن دین اسلام بسیار است. فرهنگ عاشورا،شهادت طلبي،اعتقاد راسخ به سنت هاي الهي،اعتقاد به قيام در برابر کفرو… جملگي نقش بلا انکاري در پيروزي ملت ايران و سقوط نظام شاهنشاهي داشتند. روحانيت نيز به عنوان مجراي انتقال دهنده پيام پويايي تشيع از حمايت توده هاي مردم ايران برخوردار شد.در اینجا دوباره تاکید می شود که تئوري هاي غربي در هر دو سطح کاربردي و تئوريک قدرت توجيه و تفسير اين انقلاب را ندارند.يکي از اصلي ترين نقاط آسيب غرب در بررسي انقلاب اسلامي ايران اتخاذ نگاهي واحد نسبت به همه انقلاب هاست.در اين خصوص انديشمندان غرب براي همه انقلابهاي جهان ثوابت و متغيراتي را قائل مي شوند که در خصوص انقلاب اسلامي ايران به هيچ عنوان قابل تعميم دهي نيست.آنها روح انقلاب ها را ثابت و شکل وقوع آنها را متفاوت فرض مي کنند.حال آنکه روح انقلاب اسلامي ايران با ديگر انقلاب هاي جهان تفاوتي بنيادين و آشکار دارد.
همان گونه که اشاره شد، یکی از اصلی ترین خطاهایی که نظریه پردازان حوزه انقلابهای جهان در قبال انقلاب اسلامی صورت دادند، تلاش برای انطباق این انقلاب عظیم، معنوی و مردمی با انگاره ها و پیش فرضهای موجود در نظریات رایج در غرب بوده است. نظريه پردازان مختلف سعي نموده اند با تکيه بر عوامل و انگيزه هايي مانند نا بساماني هاي اقتصادي ووقوع انقلاب ايران را مورد تجزيه و تحليل قرار دهند،اما اين نظريات در مراحل انطباق و همسان سازي با واقعيات کارايي خود را از دست داده اند.هم اکنون با گذشت حدود 4 دهه از پيروزي انقلاب اسلامي ايران، قدرت هاي سلطه گر در جهان يک سلاح براي متلاشي کردن اين قدرت ( قدرت انقلاب اسلامي ايران ) پيدا نکردند و هر چه در اين مسير تلاش کرده اند به نتيجه اي نرسيده اند. در مقابل، جمهوري اسلامي ايران توانسته است تهديدات دشمنان خود را به فرصت تبديل کند. يعني نظام و ملت ايران هر تهديدي را درست بر همان نقطه اول بر گردانده و به فرصت تبديل کرده اند. بدون شک این پدیده نه تنها در سالهای نخست پیروزی انقلاب اسلامی ( و متعاقبا در دوران دفاع مقدس) از سوی نظریه پردازان غربی قابل درک نبود، در حال حاضر نیز قابل درک نیست. با این حال اکثر این نظریه پردازان بر روی “متفاوت بودن پدیده انقلاب اسلامی” و متمایز بودن آن از دیگر پدیده هایی که در حوزه انقلاب رخ می دهد متفق القول هستند.