معلمان آموزش فیگور به زنان ایرانی هم آمدند!
در‌حالي‌كه نهادهاي مسئول در حوزه مد و لباس سرگرم كارهايي با اثرگذاري و فراگيري كم هستند و خود را با طرح‌هايي براي مخاطبان خاص و اندك، گران و غيركاربردي مشغول كرده‌اند، سازمان‌هاي بين‌المللي مد و لباس در حال يارگيري از بين فعالان، متخصصان و دانش‌آموختگان صنعت پوشاك و مد در كشورمان هستند و بعد از صادرات مد به كشورمان آموزش استانداردهاي خود به فعالان صنعت پوشاك ما را در دستور كار خود قرار داده‌اند. مؤسسات HSFF ايتاليا و سيتي ويلگز انگستان از جمله مؤسسات آموزشي هستند كه به شركت‌كنندگان در دوره‌هاي آموزشي مد و لباس كشورمان گواهينامه بين‌المللي ارائه مي‌كنند.
سمينار «آشنايي با طراحي فيگور در فشن» مطلع ساماندهي اين آموزش‌ها است كه از سوي مجتمع آموزشي كه با مجوز وزارت علوم فعاليت مي‌كند، برگزار مي‌شود و بنابر ادعاي دست‌اندركاران آن، اين سمينار براي برگزاري از وزارت ارشاد و بنياد ملي مد و لباس مجوز دارد. گفتني است پوستر سمينار مزبور كمترين نشانه‌اي از مؤلفه‌هاي فرهنگي ايراني و اسلامي ندارد و بيشتر شبيه پوسترهاي غربي ترويج مد است.
حضور در سمينار «آشنايي با طراحي فيگور در فشن» كه هفته جاري و همزمان با ايام دهه فجر برگزار مي‌شود، رايگان است و شركت‌كنندگان مي‌توانند از كارگاه‌هاي حاشيه‌اي آموزش تخصصي فيگور بهره ببرند. شركت‌كنندگان در اين سمينار كه كاربرد آن در فشن‌شوهاي زيرزميني است نيز مي‌توانند از امتيازاتي مانند تخفيف در ثبت‌نام دوره‌هاي آموزش طراحي لباس، طراحي فيگور، مد و استايل كه به صورت دوره‌اي و به تناوب در اين مجتمع برگزار مي‌شوند، استفاده كنند و در نهايت تأييديه شركت‌هاي بين‌المللي فعال در اين زمينه را از ايتاليا و انگلستان دريافت كنند.
شركت‌هاي HSFF ايتاليا و سيتي ويلگز انگلستان از جمله مؤسساتي هستند كه با اين مجتمع آموزشي در جهت تربيت و بازآموزي متخصصان صنعت پوشاك همكاري مي‌كنند و گواهينامه‌هاي بين‌المللي دو‌زبانه براي شركت‌كنندگان در اين دوره‌ها صادر مي‌كنند. مربيان اين دوره‌ها اغلب دوره‌هاي بين‌المللي طراحي مد و لباس را در خارج از كشور ديده‌اند و اين مسئله در كنار رايگان بودن سمينار و امكان برخورداري از تخفيف براي شركت در دوره‌هاي تكميلي از جمله امتيازات آشنايي با فيگور فشن به شمار مي‌رود. فارغ از اينكه مؤسسات آموزشي چرا دست به كار تأمين نيازهاي نرم‌افزاري فعاليت‌هاي فرهنگي زيرزميني و غيرمجاز زنده‌اند، چنين فعاليت‌هايي كه علي‌الاصول تحت نظارت وزارت ارشاد صورت مي‌گيرند، بنابر ادعاي برخي مسئولان در جهت ارتقاي سطح كيفي صنعت پوشاك ملي توجيه مي‌شوند، غافل از اينكه بستر مناسبي براي نفوذ فرهنگي فراهم مي‌آورند. اين نكته نبايد ناديده گرفته شود كه نهادهاي بين‌المللي كه حاضر مي‌شوند گواهي پايان دوره با مهر خود را به شركت‌كنندگان اين دوره‌ها بدهند، دست‌كم بخشي از استانداردهاي خود را به شركت‌كنندگان آموزش داده‌اند.
تقديم بي‌سر و صداي صنعت پوشاك به خارجي‌ها
با اين مثال‌ها مي‌توان ادعا كرد صنعت مد و لباس غرب نه‌تنها كشورمان را به‌عنوان يك بازار تضمين شده و بدون دردسر و رقيب براي توليدات خود در نظر گرفته، بلكه در حال يارگيري از ميان علاقه‌مندان يا متخصصان و آموزش‌ديدگان دانشگاهي در داخل مرزهاي كشور هم هستند.
بعيد است گزارشي مستندتر از مشاهدات اجتماعي‌مان بتوانيم از وضعيت مد و لباس كشور ارائه كنيم. آن هم در شرايطي كه نه‌تنها انتظار مديريت اوضاع، بلكه اثرگذاري بر آن هم در اين شرايط بزرگ و دست‌نيافتني به نظر مي‌آيد.
با اين وجود اقداماتي كه در سال‌هاي اخير در اين رابطه انجام شده در دو سطح با كاستي‌هايي مواجه هستند؛ يك سطح، نگاه حاكم بر حوزه تصميم‌گيري منتهي به اجرا و ديگري در حوزه اجراست.
از سوي ديگر نزديك به يك دهه از ورود جدي دولت‌ها به موضوع ساماندهي پوشش جامعه مي‌گذرد، اما مشاهدات نشان مي‌دهد كه هنوز در رقابت با الگوها و نمونه‌هاي خارجي دست پايين‌تر را دارند و در شاخصه‌هاي تنوع، عرضه، بازاريابي و اقناع افكار عمومي براي استفاده از الگوي پوشش بومي و اسلامي داراي كاستي‌هايي هستند.
در عين حال مدل‌هاي هنري و انتزاعي به جاي نمونه‌هاي كاربردي و تعريف نادرست از مد باعث شده برنامه‌ريزي‌ها در اين حوزه شكست بخورد كه اين امر در نوع خود به دليل غريبگي مديران صنعت پوشاك است.
سالانه حدود هزار و 300 طراح لباس و پارچه فقط در مقطع كارشناسي وارد دانشگاه‌هاي كشور مي‌شوند و هر چهار‌سال چنانچه از اين تعداد هزار نفر هم فارغ‌التحصيل شوند، بازار طراحي و توليد لباس و مد نبايد به شكل كنوني باشد، مگر اينكه آموزش‌ها با نيازهاي اجتماع ما تفاوت داشته باشند يا آموزش‌ديدگان وارد بازار مرسوم مد و لباس نشوند. علاوه بر اين ذهنيت طراحان لباس در كشور ما با الگوهاي مد غربي پر شده است، بنابراين طرح‌هايي ارائه مي‌كنند كه مدام در رقابت خيالي با نمونه‌هاي غربي هستند و از پوشش ايراني فقط به نشانه‌هايي از بته جقه، يا نمد يا پارچه‌هاي سنتي و تلفيق آن با الگوهاي متداول بسنده مي‌كنند و جالب اينكه همين طرح‌ها از سوي مديران به عنوان طرح ايراني مورد‌توجه و حمايت قرار مي‌گيرند.
اتاق خالي فكر
روزنامه جوان نوشت:به بيان ديگر در غياب اتاق فكري كه الگوي پوشش ايراني و اسلامي را طرح‌ريزي كند، طرح‌هاي مرسوم توسط هنرمندان يا ساير طراحان ارزش‌افزوده‌اي با نشانه‌هايي از پوشش ايراني بازتوليد مي‌شوند.
در مقابل طراحان مد در خارج از كشور با در نظر گرفتن نوسانات گمركي و نظارت‌ها بر بازار، راهكار مطمئن‌تري را براي اشاعه محصولات خود و به تبع آن فرهنگشان برگزيده‌اند. در اين راستا آموزش نرم‌افزاري نيروي انساني فعال در صنعت پوشاك ما مسيري مطمئن و كم نمود به نظر مي‌رسد.
در حال حاضر بسياري از طراحان مد و لباس، ديده شدن روي فرش قرمز جشنواره‌هاي سينمايي و هنري را به فعاليت در زمينه توليد محصولات كاربردي ترجيح مي‌دهند، به‌طوري‌كه در اين ايام كه جشنواره‌هاي هنري فجر در حال برگزاري هستند به شوهال‌هايي براي عرضه توانمندي‌هاي طراحي فيگور، لباس و استايل سلبريتي‌ها بدل مي‌شود. شاخصه‌هاي غيرايراني براي طراحي لباس ايراني از طرفي و چهره‌هاي غريبه با فرهنگ ايراني و اسلامي از طرف ديگر معرفي الگوهاي بومي در اين زمينه را با شكست مواجه مي‌كند.
علاوه بر اين طراحي لباس اجتماعي منحصر به زنان و تفكيك قائل نشدن براي نقش‌هاي مختلف افراد جامعه در خانواده، محل تحصيل، محل كار و تفريح در طراحي پوشش باعث شده صنعت مد و لباس و به تبع آن بازارش براي طراحان، توليدكنندگان و مشتريان داخلي جاذبه‌اي نداشته باشد. با اين حال سمينار طراحي فيگور فشن نشان مي‌دهد، هرگز از زمان مشروطه تاكنون جاذبه‌هاي خود را براي كشورهاي خارجي از دست نداده است.
