برداشت بی‌رویه عامل مرگ تالاب‌های یزد است

معاون فنی اداره کل حفاظت محیط زیست استان یزد، با اشاره به این‌که شیوه مدیریت منابع آبی عامل اصلی کاهش سطح زیر آب تالاب‌های کشور و تبدیل این پدیده طبیعی ارزشمند به کانون‌های گرد و غبار شده است، گفت: برداشت بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی، عامل اصلی از بین رفتن تالاب‌های استان یزد است.

به گزارش ایسنا، «حسن اکبری» با اشاره به این‌که هر ساله 13 بهمن مصادف با دوم فوریه به عنوان روز جهانی تالاب‌ها گرامی داشته می‌شود، اظهار کرد: امسال شعار این روز «تالاب‌ها برای آینده شهری پایدار» تعیین شده است .

وی با بیان این‌که در دانش اکولوژی به تالاب‌ها سوپر مارکت طبیعت می‌گویند، افزود: این تالاب‌ها نه تنها مظهر زیبایی طبیعت هستند بلکه با خدمات گسترده‌ای که به طبیعت و موجودات زنده می‌دهند، نقش مهمی در پایداری چرخه‌های زیستی دارند .

معاون فنی اداره کل حفاظت محیط زیست استان یزد، با اشاره به این‌که در مقیاس کلی تالاب‌ها نقش مهمی در تنظیم وضعیت آب و کنترل سیلاب‌ها، پالایش کیفی آب، تثبیت جریان‌های آبی سطحی، ایجاد فضای سبز مفرح، تولیدات کشاورزی و جنگلی، تحقیقات علمی، آموزشی و رونق اکوتوریسم دارند، گفت: در ایران به واسطه برداشت بی‌رویه از منابع آبی تجدیدپذیر، ظهور پدیده گرمایش جهانی و خشکسالی‌های بی سابقه، نوعی آشفتگی کم سابقه در بسیاری از فرآیندهای طبیعی از جمله تالاب‌ها پدید آمده است .

اکبری در ادامه با بیان این‌که در سال گذشته بیش از 80 درصد مساحت کشور با درجاتی از خشکسالی روبه رو بوده است، تصریح کرد: این درحالی است که وضعیت سال آبی جاری،‌ بدتر از سال قبل است به گونه‌ای که خشک‌ترین سال را در 50 سال اخیر تجربه می‌کنیم .

وی با اشاره به این‌که شیوه مدیریت منابع آبی باعث کاهش سطح زیر آب بیشتر تالاب‌های کشور و تبدیل آن به کانون‌های گرد و غبار شده است، گفت: خشکی تالاب‌ها نه تنها موجب از بین رفتن تمام کارکردهای مفید تالاب‌ها می‌شود، بلکه این پدیده طبیعی ارزشمند را به یکی از بزرگترین معظلات محیط زیستی امروز به نام کانون‌های گرد و غبار تبدیل می‌کند .

این مقام مسئول افزود: به طوری که منشأهای گرد و غبار داخلی ناشی از خشکیدن تالاب‌ها و عدم تامین حقابه آن‌ها روز به روز در حال افزایش است و این شیوه مدیریت سرزمین، مصداق عملی توسعه ناپایدار است .

معاون فنی اداره کل حفاظت محیط زیست استان یزد با بیان این‌که در استان یزد تالاب‌های طبیعی مانند تالاب گاوخونی، باتلاق مروست و تالاب آرتزین وجود داشتند، گفت: این تالاب‌ها که پذیرای پرندگان مهاجر بودند، وضعیت خوبی ندارند به گونه‌ای که منطقه آرتزین خاتم به دلیل حفر چاه‌های زیاد، فاقد آب و در حال تبدیل شدن به نمک‌زار است .

اکبری تصریح کرد: متاسفانه مدیریت ناکارآمد منابع آب در نقاط مرزی استان با حفر بی‌رویه چاه‌های کشاورزی موجب کاهش جدی ورودی آب به این تالاب و خشکیدن نی‌زارها شده است .

وی با اشاره به این‌که تنها شانس ما پس از خشکیدن این باتلاق‌ها این بوده که رسوبات نمکی، لایه‌های سختی را در بستر این کویرها تشکیل داده است، گفت: سنگفرش سطحی محکم ایجاد شده فعلا مانع فرسایش بادی جدی در این قسمت‌ها شده است .

معاون فنی محیط زیست استان یزد، در بخش دیگر از سخنان خود با بیان این‌که رودخانه شور بافق تنها منبع آب سطحی باقی مانده استان است که هنوز نیمه جانی برای پذیرایی از پرندگان مهاجر دارد، خاطرنشان کرد: حفر چاه‌های تامین کننده آب پرورش ماهی در ابتدای این رودخانه نیز موجب کاهش آب آن شده است .

وی با اشاره به این‌که براساس تعریف کنوانسیون رامسر، تالاب‌ها شامل منابع آبی مختلفی اعم از جاری و یا ساکن، شیرین یا لب شور، موقت و یا دائمی می‌شوند، تصریح کرد: با این تعریف تالاب‌های کوچک متعددی در استان وجود دارند که از جمله آنها می‌توان تالاب شهیدیه واقع در مرز میبد و اردکان، کاسه رود ابرکوه و مهمتر از همه تالاب تصفیه خانه یزد را نام برد که بسیاری از کارکردهای تالاب از جمله پذیرایی از پرندگان مهاجر را بر عهده دارند .

حسن اکبری، ادامه داد: به گونه‌ای که فقط در تالاب تصفیه خانه یزد بیش از سه هزار قطعه پرنده از گونه‌های آبزی و کنار آبزی نظیر اردک سر سبز، تنجه، حواصیل‌ها، چنگر، انواعی از آبچلیک‌ها، اردک نوک پهن، اگرت، آنقوت، کشیم، ماهی خورک و خروس کولی در آن زمستان گذرانی می‌کنند .

این مقام مسئول در پایان با بیان این‌که استان یزد در مسیرهای اصلی مهاجرت پرندگان قرار دارد و لکه‌های زیستگاهی آبی، نقش مهمی در تامین اطراق‌گاه‌های زمستانی این پرندگان دارند، گفت: امیدواریم با توجه بیشتر به این شاهکار خلقت، زمینه حفاظت پایدار اکوسیستم‌های طبیعی و پیامد آن تضمین پایداری برای سکونت گاه‌های انسانی، فراهم شود .