اروپا می تواند با «خرید زمان» از مرگ برجام جلوگیری کند؟
به نظر می رسد پرونده هسته ای ایران و مشخصا برجام وارد مرحله جدیدی شده است؛ مرحله ای که در آن آمریکا مصمم شده تا در ماه های آینده از توافق خارج شده و اروپا نیز تلاش می کند از خروج آمریکا از برجام که می تواند به منزله مرگ آن باشد، جلوگیری کند.
در همین راستا، اروپا تلاش دارد، با در نظر گرفتن ملاحظات آمریکا و توجه به خواسته های دولت ترامپ در برابر ایران، از مرگ برجام جلوگیری کند. آمریکایی ها نیز تلاش مضاعفی برای متقاعد کردن اروپا جهت مقابله با برنامه موشکی ایران آغاز کرده اند.
در این رابطه، روزنامه وال‌استریت‌ژورنال گزارش داده، مقام‌های آمریکایی و اروپایی از همین هفته آینده، گفت‌وگوهای رسمی برای بررسی «نقایص» توافق هسته‌ای ایران و گروه 1+5، (برجام) را آغاز می‌کنند؛ اما بعید است در ضرب‌الاجل «دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهور آمریکا بتوانند آن را اصلاح کنند.
به نوشته وال‌استریت‌ژورنال، روز دوشنبه رکس تیلرسون، وزیر خارجه آمریکا به گروهی از خبرنگاران که با او در حال سفر بودند، گفت: «آمریکا با یک چهارچوب زمانی برای عمل به آن چیزی که رئیس‌جمهور به دنبال آن است، رو به روست، ولی ما نمی‌توانیم برای دیگران چهارچوب زمانی تعیین کنیم.»
به گزارش تابناک،وزیر خارجه آمریکا بدون اشاره به جزئیات بیشتر گفت: دیپلمات‌های وزارت خارجه از هفته آینده برای گفت‌وگو درباره «ترتیبات جانبی» برجام به اروپا سفر کرده و با مقام‌های آلمان، فرانسه و انگلیس دیدار خواهند کرد.
وی گفت: «روی همه این موارد به عنوان یک بسته کار می‌شود، چون در نهایت باید آن را به همین نحو بررسی کنیم.»
بوریس جانسون، وزیر خارجه انگلیس، ساعاتی قبل‌تر گفته بود، او همراه با وزرای خارجه کشورهای فرانسه و آلمان، در یک نشست قبل‌تر با تیلرسون به توافق رسیده‌اند که لازم است اروپا اقدامات ایران در زمینه موشکی را بیشتر بررسی کند.
رویکرد اروپا؛ راضی نگه داشتن آمریکا و خرید زمان
بلومبرگ گزارش داده در پی تهدیدهای «دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهور آمریکا برای خارج کردن کشورش از توافق هسته‌ای ایران و گروه 1+5 (برجام) دولت‌های اروپایی ممکن است راهی برای نجات یا حفظ آن پیدا کرده باشند.
جمعه شب (22 دی‌ماه) ترامپ طبق تعهدات آمریکا در برجام، تحریم‌های هسته‌ای علیه ایران را تمدید کرد، اما گفت ممکن است آخرین بار باشد که این کار را می‌کند. او دولت‌های اروپایی را تهدید کرد چنانچه تا چهار ماه آینده برای «اصلاح نقایص فاجعه‌بار برجام» اقدام نکنند، آمریکا را از آن خارج خواهد کرد.
«بوریس جانسون»، وزیر خارجه انگلیس نیز در یک کنفرانس خبری با «رکس تیلرسون»، وزیر خارجه آمریکا در لندن درباره ضرورت مقابله با برنامه موشکی و فعالیت‌های منطقه‌ای ایران گفت: «ما فکر می‌کنیم می‌توانیم این کار را انجام بدهیم. فکر می‌کنیم می‌توانیم با همدیگر به آن هدف برسیم.»
وی به رغم این تصریح کرد: چنین اقداماتی نباید به اجرای برجام لطمه بزنند. جانسون گفت: «مهم این است که ما این کار را به موازات (اجرای برجام) انجام دهیم و به بنیان‌های توافق هسته‌ای ضربه نزنیم و مطمئن هستیم که می‌توانیم آن را انجام دهیم.»
بلومبرگ نوشته، تمرکز بر موشک‌های بالستیک ایران آسان‌ترین کار برای سران کشورهای اروپایی جهت دست‌نخورده نگاه داشتن برجام است. در برجام اشاره‌ای به ممنوعیت اقدام علیه توسعه موشکی ایران نشده است.
مطابق این گزارش، توافقات آمریکا-اروپا برای تحدید برنامه موشکی ایران، لزوماً نیازمند مذاکره مجدد بر سر برجام، که به شدت با مخالفت آمریکا، ایران، فرانسه، آلمان، انگلیس، روسیه و چین رو به رو شده، نیست.
یک دیپلمات سازمان ملل متحد که نخواسته نامش فاش شود گفت: فرانسه، آلمان و انگلیس همگی به ایران گفته‌اند برای رفع نگرانی‌ها در زمینه برنامه موشکی بایستی پای میز مذاکره حاضر شود.
در همین رابطه روز شنبه اشپیگل افشاگری کرده و از تلاش آلمان به همراه انگلیس و فرانسه برای اعمال تحریم های جدید علیه ایران به بهانه راضی کردن آمریکا و باقی ماندن این کشور در برجام خبر داد؛ بنابراین، می توان گفت اروپایی ها با هر روش و دستاویزی می خواهند صرفا کالبد برجام را حفط کنند؛ حتی به قیمت نقض برجام و تحریم ایران.
بر اساس این گزارش، آلمان در حال رایزنی با متحدان اروپایی‌اش است تا به منظور جلوگیری از خروج آمریکا از «برنامه جامع اقدام مشترک» یا برجام، تحریم های تازه‌ای علیه جمهوری اسلامی ایران وضع کند.
برخی از ناظران نیز بر این باورند که اروپا قصد دارد تا با تحریم های مقطعی و فشار بر ایران در زمینه موشکی و منطقه ای، زمان بخرد تا تغییراتی در هیأت حاکمه آمریکا به وجود آید. در همین زمینه، بلومبرگ نوشته مقام‌های فرانسه، آلمان و انگلیس، در حال همکاری با «رکس تیلرسون»، وزیر خارجه آمریکا بر سر رسیدن به راهکارهایی جهت مهار توسعه موشکی ایران هستند. انجام این کار می‌تواند به خریداری زمان برای حفظ توافق هسته‌ای کمک کند.
نکته مهم این که مشخص نیست استراتژی خرید زمان توسط اروپا بتواند موفق شود و ممکن است هزینه های بیشتری را نیز بر برجام تحمیل کند.
برخی از تحلیلگران بر این باورند که پیگیری استراتژی خرید زمان از سوی اروپا منوط به هماهنگی کامل با تهران است و حتی در صورت لزوم، تهران نیز باید در راستای این استراتژی در زمینه های خاصی از جمله مسائل موشکی بر سر میز مذاکره بنشیند. اما نشستن سر میز مذاکرات نیز برای دادن امتیاز نیست بلکه صرفا برای خرید زمان است.
