روایت سینایی از چهار فیلم مستند خود
خسرو سینایی معتقد است روایت سینما به زبان سینماست نه ادبیات روی کاغذ و این دو از هم متفاوت هستند.
هنرآنلاین: اولین دوره اکران فیلم‌های هنرمندان تجسمی با نمایش آثار خسرو سینایی در خانه هنرمندان ایران برگزار می‌شود.
در این دوره چهار فیلم از خسرو سینایی با نام‌های “شرح حال” درباره ژازه تباتبایی محصول سال ۴۷،”حاج منصور الملکی” درباره حاج منصور الملکی محصول سال ۵۱،”گیزلا” درباره گیزلا وارکا سینایی محصول سال ۷۲ و”میان سایه و نور” درباره فرح اصولی محصول سال ۸۲ در خانه هنرمندان ایران به نمایش درخواهد آمد.
سینایی درباره این فیلم‌ها گفت: اولین این فیلم‌ها در سال ۴۷ ساخته شد و آخرین آن در سال ۸۲ بوده است. من در قالب این فیلم‌ها می‌خواهم نشان دهم که ساخت فیلم از سوی فیلمساز در ارتباط با یک هنرمند، یک خلاقیت مشترک است و فیلمساز اجراکار هنرمند نیست، بلکه برداشت خودش را از زندگی و آثار آن هنرمند در فیلم خود مطرح می‌کند. درواقع این اصل را بپذیریم که همکاری فیلمساز با یک هنرمند بده بستان فکری مشترک بین این دو است.
وی ادامه داد: فیلم مستند این نیست که فیلمساز حرف‌هایی که در یک کتاب می‌تواند زده شود در فیلم خود مطرح کند، چرا که برخی از موضوعات را می‌توان در یک کتاب هم دید. البته اگر تصاویر خاصی در ارتباط با سینما از زندگی آن هنرمند داشتید و خواستید از آنها در فیلم استفاده کنید آن صحبتش جداست، اما امروز بیشتر آثار مستند تبدیل به یکسری فرم خاص شده است که بیشتر نشات گرفته از نمایش آن در تلویزیون است و آن هم به این شکل که هنرمند در مقابل دوربین از زندگی خود می‌گوید و در خلال آن یکسری از تصاویر و عکس‌ها هم منتشر می‌شود که از نظر من این را دیگر نمی‌توان فیلم مستند نامید، بلکه بیشتر یک گزارش است که از زندگی یک فرد ارائه می‌شود.
کارگردان “عروس آتش” در ادامه بیان کرد: فیلم مستندی که متکی بر تعامل بین هنرمند و فیلمساز نباشد، مستند نیست. سال‌هاست من و برخی از دوستانم سعی کردیم این موضوع را جا بیندازیم که فیلمساز را اجراکار ندانند چرا که هنرمند خلاقی است که تبادل ذهنی مشترک آن با سوژه تبدیل به فیلم می‌شود و این آن چیزی است که من در این چهار فیلم در چهار شکل مختلف با چهار هنرمند مختلف انجام دادم. اتفاقی که در قالب همیشگی نیست و کاملاً متفاوت است و برداشت من به عنوان فیلمساز از زندگی این آدم‌هاست که نشان داده می‌شود.
سینایی درباره اکران این فیلم‌ها نیز اظهار کرد: این فیلم‌ها پیش از این بارها اکران شده‌اند ولی چون فیلم کوتاه هستند، بیشتر در محافل اکران شده‌اند.
وی در پاسخ به این سؤال که آیا فیلم‌هایش مستند پرتره هستند، عنوان کرد: پرتره با گزارش فرق دارد. ممکن است شما حرف خاصی داشته باشید اینکه چطور دیدید و کدام جنبه از زندگی آن هنرمند را زیر ذره بین گذاشته‌اید مهم است. آنچه از مستند پرتره امروز مطرح است، همانطور که گفتم گزارش است و یک فرم ثابت که در همه آثار شبیه به هم هستند. باید دید شما به عنوان فیلمساز فضای زندگی و شخصیت هنرمند را چگونه دیده‌اید و چه برداشتی از او داشته‌اید. فیلم‌های من کاملاً متفاوت هستند و من تمام تلاشم را کردم تا این اتفاق رخ دهد.
کارگردان “تهران امروز” درباره زمان تقریبی هرکدام از فیلم‌ها نیز گفت: طولانی‌ترین فیلم” میان سایه و نور” با ۲۵ دقیقه زمان است که به زندگی فرح اصولی می‌پردازد، بعدی “گیزلا” با ۲۳ دقیقه زمان که به زندگی گیزلا وارگاسینایی پرداخته، فیلم “حاج منصورالملکی”۱۷ دقیقه و آخرین ۱۲ دقیقه است که “شرح حال” نام دارد و راجع به آثار و مجسمه‌های ژازه تباتبایی است.
سینایی همچنین در ادامه درباره اثر “شرح حال” عنوان کرد: من خودم اصلاً به مفهوم متداول مستند نمی‌شناسم چرا که مستند مفهوم درونی‌اش استناد به یک چیز است و این اشتباه مطلق است. هر فیلمی که داستان، بازیگر، انیمیشن و… نداشته باشد و ابزار کارش واقعی باشد مستند می‌گوئیم. در صورتی که این فیلم‌ها در مرز مستند حرکت می‌کنند، ولی شرح حال کاملاً تجربی هستند براساس زندگی و کار آن هنرمند مانند مجسمه‌های ژازه؛ من عنوان سینمای مستقل را برای آنها ترجیح می‌دهم.
این هنرمند در ادامه در پاسخ به این سؤال که تا چه اندازه می‌توان این فیلم‌ها را مستقل دانست، اظهار کرد: انواع و اقسام فیلم‌ها را در طی این سال‌ها ساختم. من کاملاً آزاد بودم آنچه می‌خواهم را کار کنم و ماحصل آن مستقل است، اما وقتی سفارش مطرح است خلق اثر به قابلیت و خلاقیت شما بر می‌گردد که چطور بتوانید آن را با هنر خود درآمیخته کنید و اثری وابسته یا اثری کاملاً مستقل خلق کنید.
سینایی درخاتمه در پاسخ به این سؤال که آیا این فیلم‌ها روایتی نوشته شده دارند یا خیر، نیز گفت: ما نمی‌گوییم سینما روایت ندارد، اما روایت آن به زبان سینماست نه ادبیات روی کاغذ. این دو از هم متفاوت هستند. وظیفه سینما کتاب نوشتن تصویری نیست. سینما حالت روایتش خاص خودش است و نمی‌شود آن را روی کاغذ نوشت و این همان کاری است که من تلاش کردم در این فیلم‌ها داشته باشم.
برنامه نمایش فیلم‌های هنرمندان تجسمی به روایت خسرو سینایی چهارشنبه ۲۷ دی ساعت ۱۸:۳۰ در تالار استاد شهناز خانه هنرمندان ایران برگزار خواهد شد. ورود برای عموم علاقمندان آزاد و رایگان است.
