واقف باشیم

روز ۲۷ صفر روز وقف است. کامل ترین تعریف وقف، تعمیم ثروت است که عملی نیک و مصداق روشنی از تعاون، انفاقی بدون منت و احسانی به دور از تحقیر دیگران است. پرونده اعمال بشر، معمولاً با مرگ آنان پایان می پذیرد، ولی پرونده واقفان مؤمن، همیشه باز است و از ثواب وقف برخوردار می شوند. دوام و بقای چیزی که افتخار وقف یافته و جاری شدن فواید آن در اجتماع، موجب می شود نام واقف نیز جاودان بماند.

خداوند رحمان در قرآن کریم بر این اصل تاکید داشته و فرمودند «کارهای شایسته ماندنی نزد پروردگارت از نظر پاداش، بهتر و امید آن بیشتر است» (سوره کهف؛ آیه ۴۶) یا «هرگز به مقام نیکوکاران و خاصان خدا نخواهید رسید، مگر آنکه از آنچه دوست دارید در راه خدا انفاق کنید» (سوره آل عمران؛ آیه ۹۲)

شیوه رفتار رسول_خدا (ص) نیز به عنوان یکی از منابع مهم در احکام دینی و معارف اسلامی در گفتار و کردار اهمیت عمل والای وقف را نشان دادند. گفته می شود که مردی از یهودیان که در جنگ احد #مسلمان شده بود، همراه سپاه اسلام در جنگ با مشرکان شرکت داشت. هنگامی که به سوی احد حرکت کرد، گفت: «اگر من کشته شدم، هفت قطعه از باغ های من از آن رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم باشد». او در این جنگ به شهادت رسید و آن باغ ها از همان تاریخ، یعنی سال سوم هجری به ملک پیامبر (ص) درآمد. تا سال هفتم هجری کارگران رسول خدا (ص) آن باغ ها را اداره می کردند تا اینکه در همان سال، حضرت آن باغ ها را بر اولاد خود و بنی هاشم وقف کردند.( ابن کثیر، سیره نبویه، ج۲، ص ۳۴۴) همچنین نقل شده است که پیامبر (ص) در خیبر موقوفه هایی داشته که از منافع آنها به مهمانان خود انفاق می نمود. ( بحارالانوار، ج۱۳، ص ۱۸۳؛ شیخ حر عاملی، وسائل الشیعه، تهران، مکتبه الاسلامیه، ج۱۳، ص ۳۱۱) در صحیح بخاری هم آمده است: «نوشته یا نوشته هایی در دست علی (ع) بود که فهرست وقف های پیامبر (ص) را در آن نوشته بودند».(صحیح بخاری، ج۴، ص ۱۲)

عمل وقف در بین ائمه معصومین نیز بسیار رواج داشته تا آنجا که #امام_حسین (ع) زمین ها و چیزهای دیگری را که ارث برده بود، وقف کرد. (میرزا حسین نوری الطبرسی، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، بیروت، مؤسسه آل البیت، ج ۱۴، ص ۶۱) و مکان قبرمطهر خود و اطراف آن را نیز از اهل نینوا و غاضریه به شصت هزار درهم خرید و وقف آنان کرد؛ بدین شرط که زائرانش را به سوی قبرش راهنمایی کنند و از آنان به مدت سه روز به عنوان میهمان پذیرایی کنند.( شیخ صدوق، «من لا یحضره الفقیه»، بیروت، دارالاضواء، ج۴، ص ۱۸۲.)

وقف و کسی که وقف را انجام می دهد یعنی واقف نزد خداوند اجر بالایی دارند اما علاوه بر آن، تاثیرات اجتماعی بسیار زیادی نیز در عمل وقف وجود دارد که از آن جمله اند:

1– عدالت اجتماعی: وقف باعث می شود که اموال اغنیا و گروه های دیگر در دسترس آحاد #جامعه قرار گیرد و اموال شخصی به مالکیت عمومی دربیاید که جامعه را به عدالت نزدیک می کند.

2- گسترش وفاق اجتماعی: واقف با این عمل همزیستی گروهی و #همبستگی_اجتماعی را افزایش داده و به نوعی ایثارگری اقتصادی و فرهنگی می کند.

3- مبارزه با خود محوری: شخصی سازی و خودبزرگ بینی و همه چیز را برای خودخواستن که متاسفانه جامعه ی کنونی در برخی موارد به این سمت حرکت کرده است، تا حدود زیادی از بین می رود.

4- ایجاد فرصت های شغلی: خارج شدن اموال و مالکیت های شخصی از دست افراد و در اختیار عموم قرار گرفتن، باعث ایجاد #شغل و افزایش درآمدهای عمومی می گردد.

5- جلوگیری از تجمع و تمرکز ثروت: تمرکز ثروت یکی از آفات هر اجتماعی است که می تواند به #مفاسد دیگر نیز کشیده شود. وقف از این اتفاق جلوگیری می کند.

6- جبران خلأ خدمات دولتی: یکی از راه های خدمت #عمومی وقف است که خلا مراکز دولتی در بحث هایی مثل مسجدسازی، مدرسه، بیمارستان، جاده، درمانگاه و… می تواند حل کند.

7- کاهش آسیب های اجتماعی: تمرکز بر افزایش خدمات عمومی و توجه به اقشار آسیب پذیر می تواند به کاهش آسیب های اجتماعی بینجامد.