افزایش آلودگی هوا و سیاست های که نتیجه عکس می دهند/ 30 میلیارد دلار خسارت و 35 هزار قربانی در هرسال بدلیل آلودگی هوا

هوای تهران مدتهاست در شرایط «ناسالم برای همه گروهها یا گروههای حساس» قرار دارد اما مشخص نیست مسئولان دقیقا برای حل این معضل چه تدابیری اندیشیده اند.

به گزارش الف، هر ساله با سرد شدن هوا و ورود به فصل پائیز و زمستان، مشکل آلودگی هوا به خصوص در تهران بطور بی سابقه افزایش پیدا می کند و همزمان روایت‌های مختلفی از دلایل احتمالی آلودگی هوا، تلفات و آسیب‌های انسانی آلودگی هوا و حتی آثار اقتصادی آن مطرح‌ می‌شود.

در این راستا دیروز احد وظیفه مدیرکل پیش‌بینی و هشدار سازمان هواشناسی با اشاره به کاهش نسبی دما و همچنین شرایط پایدار و سکون نسبی هوا در سه روز آتی گفت: طی سه روز آینده شرایط برای افزایش غلظت آلاینده‌های جوی در شهرهای صنعتی و پرجمعیت کشور مهیا خواهد شد.

مدیرکل پیش‌بینی و هشدار سازمان هواشناسی کشور تصریح کرد: این سکون هوا و کاهش نسبی دما باعث آلودگی و کاهش کیفیت هوای کلانشهرها و به‌ویژه تهران در روزهای پنجشنبه و جمعه می‌شود.

براساس گزارش ارائه شده پسماندسوزی در جنوب تهران سهم زیادی در آلودگی دارد و همچنین براساس پژوهشی که در دانشگاه صنعتی شریف انجام شده است، میزان آلایندگی موتورسیکلتها در تهران به اندازه‌ای است که یک موتور سالم کاربراتوری پنج برابر یک خودرو انژکتوری آلودگی ایجاد می‌کند.

اثر معکوس طرح زوج و فرد بر آلودگی هوای تهران

نکته مهم این است که جدیداً مشخص شده برخی از راه حل هایی که در سالیان اخیر برای کاهش آلودگی هوا اتخاذ شده اند نتیجه عکس داشته اند. مثلاً نتایج یک تحقیقات علمی نشان می دهد که اجرای طولانی مدت طرح زوج و فرد باعث افزایش ۲ درصدی ذرات معلق در کل شهر تهران شده است.

قرار بود طرح کاهش (ایجاد محدودیت تردد در بخش هایی از شهر برای خودروهای آلاینده) جایگزین طرح زوج و فرد شود. مدت ها این طرح به دلیل مخالفت پلیس متوقف شد اما سرانجام با تاکید بر معاینه فنی خودروها در حالی که طراحان آن از اجرای بسیاری از بخش های آن کوتاه آمده بودند این طرح اجرایی شد.

اجرای نصفه و نیمه این طرح هم بر کاهش آلاینده های هوا تاثیر داشت و به گفته مسئولان شهری ۲ برابر گذشته خودروهای آلاینده در معاینه فنی مردود شوند. براساس نتایج این تحقیق، اجرایی شدن طرح ترافیکی زوج و فرد به صورت بلند مدت باعث کاهش حجم تردد خودروهای سواری در شهر تهران تا میزان ۱۱ درصد شده اما به دلیل تقاضای سفر موجود در محدوده، کاهش تردد خودروهای سواری سبب افزایش تردد سایر ناوگان ها از جمله تاکسی، مینی بوس و اتوبوس واحد به ترتیب به میزان ۱۶، ۸ و ۸ درصد شده است.

بررسی‌ها نشان می‌دهد، اجرای طرح زوج وفرد در این سال‌ها در بزرگراه چمران ۱۱ درصد، نواب ۱۰درصد، مدرس ۱۷ درصد و رسالت ۱۲درصد سبب تاخیر در ترافیک شده است. به‌طوری که حجم ترافیک از رینگ «زوج و فرد» به یک لایه عقب‌تر و عملا به بزرگراه‌های منتهی به این محدوده، کشیده شده و باعث افزایش آلودگی هوا در خارج از محدوده زوج و فرد شده است. جلوگیری از ورود خودروها در این محدوده هم دچار مشکلاتی بوده است.

با وجود اثبات علمی بی اثر بودن طرح زوج و فرد مشخص نیست چرا همچنان اجرایی شدن فازهای بعدی طرح کاهش دنبال نمی شود.

افزایش آلودگی هوا تهران نسبت به سال گذشته

نکته جالب این است هوای تهران در نیمه نخست پاییز امسال دوبرابر آلوده‌تر از مدت مشابه سال گذشته شده است. سولماز احدی کارشناس شرکت کنترل کیفیت هوای تهران در این باره گفت: مقایسه وضعیت آلودگی هوای تهران در دوره اول مهر تا ۱۵ آبان ۲ سال اخیر نشان می‌دهد کیفیت هوا سیر نزولی پیدا کرده است.

به گفته وی، در ۴۵ روز نخست پاییز سال ۹۵، هوا ۸۴ درصد سالم و ۱۶ درصد ناسالم برای گروه‌های حساس بوده و روزی به عنوان ناسالم برای همه نداشت اما در مدت مشابه سال ۹۶ هوا ۲ درصد پاک، ۶۷ درصد سالم، ۲۹ درصد ناسالم برای گروه‌های حساس و ۲ درصد ناسالم برای همه بوده است.

بر اساس گزارش شرکت کنترل کیفیت هوای تهران، احدی تصریح کرد: افت کیفیت هوای امسال نسبت به سال گذشته در شرایطی رخ داده که هوا در کل مهر ماه پاک و سالم بود اما سکه آلودگی هوا در آبان ۹۶، روی آلوده خود را به مردم تهران نشان داد تا ۱۴ روز متوالی هوا آلوده باشد. پیش از این در سال ۹۴، هوای تهران در طولانی‌ترین دوره آلودگی هوا ۲۰ روز آلوده بود و اگر ناپایداری‌های جوی به داد تهران نرسد، رکورد آلودگی هوای سال ۹۴ شکسته خواهد شد.

گزارش‌ها درباره ادامه وضعیت آلودگی هوا در تهران و نیز سایر استان‌ها در شرایطی اعلام شده که چندی قبل مجید فراهانی، عضو شورای شهر تهران گفته بود: «در شهری زندگی می‌کنیم که قربانیان آلودگی هوا معادل سقوط یک هواپیمای ایرباس ۵۰۰ نفره در هر هفته است».

این عضو شورای شهر تهران با انتقاد از سازمان حفاظت محیط زیست، افزوده بود که برابر قانون این سازمان موظف بود ظرف مدت ۱۰ سال شرایط هوا را به کیفیت سالم برساند که موفق نشد.

شهریورماه نیز محمد درویش، مدیرکل دفتر آموزش و مشارکت‌های مردمی سازمان حفاظت محیط زیست گفت که سالانه ۳۵ هزار نفر در ایران بر اثر آلودگی هوا قربانی می‌شوند.

درویش همچنین افزوده بود که آلودگی هوا در سال موجب مرگ پنج هزار نفر در تهران می‌شود.

بر اساس مطالعات صورت‌گرفته در سال ۸۹ مردم حدود ۹ میلیارد دلار به خاطر مسائل محیط‌زیستی خسارت دیدند و میزان این خسارت امروز به حدود ۳۰ میلیارد دلار در سال رسیده است. همچنین هزینه آلودگی هوا در تهران، چیزی حدود کل بودجه شهرداری می‌شود. وحید حسینی، مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران چند روز پیش گفته بود: «هزینه اقتصادی آلودگی هوای تهران بین ۱۲ تا ۱۵ هزار میلیارد تومان است ومی توان گفت پایتخت معادل بودجه شهرداری هزینه اقتصادی آلودگی هوا را می‌دهد.»