گزینههای احتمالی جانشینی فرزین در بانک مرکزی
همزمان با افزایش شدید نوسانات بازار ارز و جهش کمسابقه نرخ دلار، شایعاتی درباره استعفا یا برکناری محمدرضا فرزین، رئیسکل بانک مرکزی، در فضای رسانهای و شبکههای اجتماعی مطرح شده است؛ گمانهزنیهایی که با وجود تکذیب رسمی بانک مرکزی، همچنان به یکی از محورهای اصلی بحثهای اقتصادی و سیاسی کشور تبدیل شدهاند.
در روزهای اخیر و در سایه فشارهای فزاینده اقتصادی، نام محمدرضا فرزین بار دیگر در کانون توجه رسانهها قرار گرفته است. انتشار اخبار غیررسمی درباره کنارهگیری احتمالی او، فضای ابهام درباره آینده مدیریت بانک مرکزی را تشدید کرده و واکنشهای متعددی را در محافل اقتصادی به دنبال داشته است.
تکذیب رسمی شایعات
در روزهای گذشته برخی منابع غیررسمی از ارائه استعفای رئیسکل بانک مرکزی و حتی تعیین جانشین وی خبر داده بودند، اما بانک مرکزی این ادعاها را بهطور رسمی تکذیب کرده و تاکنون هیچ اطلاعیهای درباره استعفا یا برکناری فرزین منتشر نشده است. طبق روال قانونی نیز حتی در صورت ارائه استعفا، تا زمانی که رئیسجمهور آن را نپذیرد، رئیسکل بانک مرکزی در سمت خود باقی میماند.
در کنار این شایعات، نام چند چهره اقتصادی و مدیران باسابقه بهعنوان گزینههای احتمالی جانشینی فرزین مطرح شده است؛ فهرستی که تاکنون از سوی هیچ نهاد رسمی تأیید نشده و بیشتر بر پایه تحلیلها و شنیدههای غیررسمی شکل گرفته است.
جهش ارز و فشار بر سیاستگذار پولی
بررسی بازار ارز نشان میدهد نرخ دلار طی هفتههای اخیر جهش قابلتوجهی داشته و از محدوده ۱۱۳ هزار تومان به بیش از ۱۳۶ هزار تومان رسیده است. هماکنون دلار در بازار آزاد حدود ۱۳۴ هزار و ۵۰۰ تومان معامله میشود و در مرکز مبادله نیز قیمت ارز با افزایش چشمگیری همراه بوده است.
در حالی که دلار آمریکا در اواخر آذر ۱۴۰۴ حدود ۷۳ هزار تومان قیمت داشت، نرخ آن در مرکز مبادله طی هفتههای اخیر به بیش از ۱۱۴ هزار تومان رسیده؛ موضوعی که تأثیر مستقیمی بر افزایش قیمت کالاها گذاشته است. قیمت دلار در مرکز مبادله امروز (جمعه ۵ دی ۱۴۰۴) بیش از ۱۱۴ هزار و ۶۰۰ تومان ثبت شده است.
در مجموع، هرچند شرایط اقتصادی و جهش نرخ ارز انتقادها از سیاستهای پولی را افزایش داده و احتمال تغییر در مدیریت بانک مرکزی را در گمانهزنیها پررنگ کرده است، اما تاکنون استعفای محمدرضا فرزین بهصورت رسمی تأیید نشده و بانک مرکزی خبر کنارهگیری او را رد کرده است. بنابراین تا زمان اعلام رسمی دولت، فرزین همچنان رئیسکل بانک مرکزی محسوب میشود؛ هرچند تداوم وضعیت فعلی میتواند معادلات مدیریتی را در آینده تحت تأثیر قرار دهد.
به گزارش ایسنا، محمدرضا فرزین پیش از تصدی ریاست بانک مرکزی، از سال ۱۴۰۰ مدیرعامل بانک ملی بود و پیشتر نیز سابقه ریاست هیئتمدیره و مدیرعاملی بانک کارآفرین و عضویت در هیئتمدیره سازمان اقتصادی رضوی وابسته به آستان قدس رضوی را در کارنامه خود دارد.
اما پرسش اصلی این است: چه کسانی گزینههای احتمالی جانشینی فرزین هستند؟ در روزهای اخیر، اسامی متعددی در رسانهها و محافل کارشناسی مطرح شده که برخی از آنها، بهواسطه سابقه و تجربه، شانس بیشتری برای حضور در طبقه شانزدهم میرداماد دارند.
عبدالناصر همتی
در صدر این فهرست، نام عبدالناصر همتی دیده میشود؛ وزیر پیشین اقتصاد و رئیس کل اسبق بانک مرکزی. همتی که از مرداد ۱۳۹۷ تا خرداد ۱۴۰۰ سکان بانک مرکزی را در دست داشت، در مقطعی منصوب شد که بازار ارز شرایطی مشابه امروز را تجربه میکرد.
خروج آمریکا از برجام، تشدید تحریمها و جهش انتظارات تورمی، فضایی ملتهب را رقم زده بود. با این حال، در ماه های ابتدایی حضور او، مجموعهای از تغییرات سیاستی باعث شد از شتاب صعودی نرخ ارز کاسته شود و ثباتی نسبی به بازار بازگردد. همین تجربه، بار دیگر نام او را بهعنوان گزینهای محتمل مطرح کرده است.
علی دیواندری
گزینه دوم، علی دیواندری است؛ مدیرعامل اسبق بانکهای ملت و پارسیان و رئیس پیشین پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی. دیواندری که در دولت یازدهم و دوازدهم نیز از گزینههای جدی ریاست بانک مرکزی بود، در نهایت جای خود را به همتی داد، اما همچنان بهعنوان چهرهای آشنا در سیاستگذاری پولی شناخته میشود.
محمدحسین رحمتی
سومین گزینه مطرحشده است. او در حال حاضر معاون سازمان برنامه و بودجه و درگیر فرآیند بودجهریزی سال آینده است. رحمتی، عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی شریف و دارنده دکترای اقتصاد از دانشگاه تگزاس آمریکاست.
نام او پیشتر با گزارشی درباره پیشبینی نرخ ارز در سالهای آینده بر سر زبانها افتاد؛ گزارشی که واکنشهای مختلفی در فضای کارشناسی بههمراه داشت.
در کنار این سه چهره، نامهای دیگری نیز در محافل غیررسمی شنیده میشود.
سید حمید پورمحمدی
رئیس سازمان برنامه و بودجه و معاون رئیسجمهور، از جمله این گزینههاست.
پورمحمدی سابقه حضور در بانک مرکزی را در کارنامه دارد؛ از قائممقامی در دوره محمود بهمنی تا مشاور عالی در دوره طهماسب مظاهری.
او در سال ۱۴۰۰ نیز بهطور غیررسمی بهعنوان گزینه ریاست بانک مرکزی مطرح شد، هرچند آن خبر بعداً تکذیب شد.
فرشاد حیدری
مدیرعامل پیشین بانک منحلشده آینده و معاون سابق نظارتی بانک مرکزی، بهعنوان یکی دیگر از گزینهها یاد میشود.
سید کامل تقوینژاد
نام دیگر دبیر هیئت دولت مطرح شده است، وی پیشتر به عنوان معاون وزیر امور اقتصادی و دارایی و رئیس کل سازمان امور مالیاتی فعالیت می کرد در فهرست گمانهها قرار دارد.
در مجموع، آنچه بیش از نامها اهمیت دارد، شرایطی است که رئیس کل آینده بانک مرکزی در آن مأموریت خود را آغاز خواهد کرد؛ شرایطی که تصمیمگیری پولی و ارزی را بیش از هر زمان دیگری به آزمونی دشوار تبدیل کرده است.
