نکات کلیدی دیدار ترامپ با ولیعهد عربستان در کاخ سفید: آیا اف-۳۵ ها راهی ریاض می شوند؟
بازتاب– دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری آمریکا در فضایی صمیمی و همراه با شوخی و خنده، در کاخ سفید با محمد بن سلمان ولیعهد عربستان دیدار کرد؛ دیداری که با دست‌دادن‌های مکرر و ضربه‌های دوستانه بر پشت همراه بود. او پرسش‌ها درباره وضعیت حقوق بشر در عربستان را کنار زد، ولیعهد را به‌خاطر «رهبری دولتمندانه» ستود و از سرمایه‌گذاری «صدها میلیارد دلاری» جدید سعودی‌ها در آمریکا خبر داد.
کاخ سفید نیز با تشریفات فراوان از ولیعهد سعودی استقبال کرد؛ از رژهٔ گارد تشریفات سوار بر اسب گرفته تا نمایش جنگنده‌هایی که ترامپ و بن‌سلمان از روی فرش قرمز تماشا کردند و ضیافت شام مفصل در تالار شرقی.
به نوشته آسوشیتد پرس؛ این دیدار در اتاق بیضی درست هفت سال پس از زمانی انجام شد که نهادهای اطلاعاتی آمریکا محمد بن سلمان را در قتل جمال خاشقجی روزنامه‌نگار منتقد سعودی دخیل دانستند. ترامپ و ولیعهد در برابر خبرنگاران به پرسش‌هایی درباره مسائل تجاری، فروش جنگنده‌های اف-۳۵ به ریاض و… پاسخ دادند؛ هرچند یکی از خبرنگاران چندین بار از سوی ترامپ مورد توهین قرار گرفت.
پیشرفت‌های نظامی
ترامپ که از روز یکشنبه از تصمیم خود برای فروش جنگنده‌های اف-۳۵ به عربستان خبر داده بود، در حضور ولیعهد اعلام کرد که روند تأیید این فروش تکمیل شده است و نگرانی‌های اسرائیل درباره حفظ «برتری کیفی نظامی» خود در خاورمیانه در نظر گرفته شده است.
جزئیات معامله مشخص نبود، اما پنتاگون و برخی نهادهای دولتی با فروش این جنگنده‌ها مخالفت کرده‌اند، زیرا بیم دارند که فناوری پیشرفته آن به دست چین برسد؛ کشوری که روابط نزدیکی با عربستان دارد.
ترامپ گفت: «به نظر من عربستان و اسرائیل هر دو باید تجهیزات درجه‌یک داشته باشند.» اسرائیل پیش‌تر اعلام کرده بود در صورتی که عربستان روابط خود با تل‌آویو را در چارچوب توافق ابراهیم عادی‌سازی کند، با دریافت اف-۳۵ مخالفتی ندارد.
ولیعهد بار دیگر تأکید کرد که پیوستن عربستان به توافق ابراهیم تنها در صورتی انجام می‌شود که مسیر قابل اتکا و تضمین‌شده‌ای برای تشکیل کشور فلسطین وجود داشته باشد.
ترامپ همچنین خبر داد که آمریکا و عربستان در جریان این سفر یک توافق گسترده امنیتی و دفاعی را نهایی می‌کنند و واشنگتن نیز توافق هسته‌ای غیرنظامی با ریاض را پیش خواهد برد؛ توافقی که اسرائیل نسبت به آن نگرانی‌هایی دارد. دو کشور همچنین قرارداد خرید نزدیک به ۳۰۰ تانک آمریکایی را امضا کردند.
ترامپ در ضیافت شام اعلام کرد که آمریکا عربستان را به عنوان «متحد غیرناتو» معرفی می‌کند؛ عنوانی نمادین که دسترسی به برخی همکاری‌های دفاعی و تجاری را فراهم می‌کند.
پرونده خاشقجی
این نخستین سفر رسمی ولیعهد به کاخ سفید پس از قتل جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار مقیم آمریکا و ستون‌نویس واشنگتن‌پست بود؛ کسی که در سال ۲۰۱۸ در کنسولگری عربستان در استانبول کشته و بدنش تکه‌تکه شد.
در صحنه‌ای کم‌سابقه، ولیعهد — که معمولاً در کشورش پاسخ‌گویی به رسانه‌ها رایج نیست — به پرسش‌های خبرنگاران پاسخ داد. او درباره قتل خاشقجی و نیز نقش اتباع سعودی در حملات ۱۱ سپتامبر سؤال شد، اما ترامپ با حمله به خبرنگار از ادامهٔ این خط پرسش‌گری جلوگیری کرد.
ترامپ گفت: «خاشقجی فردی بسیار بحث‌برانگیز بود… چه دوستش داشته باشید چه نه، اتفاقاتی می‌افتد؛ اما او (ولیعهد) هیچ اطلاعی از آن نداشت.»
ولیعهد نیز گفت که کشورش اصلاحات لازم را انجام داده است: «این موضوع برای ما دردناک بود… تحقیقات کامل انجام شد و سیستم خود را اصلاح کردیم تا هرگز چنین اتفاقی تکرار نشود.»
ترامپ همچنین بدون ذکر جزئیات ولیعهد را به‌خاطر «پیشرفت‌های بزرگ در حوزه حقوق بشر» ستود.
تشریفات گسترده
ترامپ در ورودی چمن جنوبی کاخ سفید از ولیعهد استقبال کرد؛ با دست‌دادنی صمیمی و انداختن بازویش روی شانهٔ او. سپس رژهٔ نظامی، فرش قرمز، پرواز نمایشی جنگنده‌ها و معرفی بخش‌هایی از کاخ را ترتیب داد.
ترامپ گفت: «امروز مردی بسیار محترم در دفتر بیضی حضور دارد… دوست دیرینهٔ من.» او همچنین از بایدن انتقاد کرد که در سفر ۲۰۲۲ به عربستان با ولیعهد «مشت‌به‌مشت» احوالپرسی کرد: «شما با ولیعهد — که یکی از محترم‌ترین چهره‌ها در جهان است — مشت نمی‌زنید. دستش را می‌فشارید.»
در شام رسمی نیز علاوه بر مقامات آمریکایی، چهره‌هایی مانند جنسن هوانگ مدیرعامل انویدیا، ایلان ماسک، تیم کوک، بایرسون دیشامبو و کریستیانو رونالدو حضور داشتند. مهمانان گوشت بره با روکش پسته و دسر گلابی با موس شکلاتی سرو کردند.
توافق‌های مبهم اقتصادی
ولیعهد اعلام کرد سرمایه‌گذاری‌های عربستان در آمریکا از ۶۰۰ میلیارد دلار به یک تریلیون دلار افزایش خواهد یافت. جزئیات روشن نبود، اما قرار است در حوزه‌های هوش مصنوعی، خرید موتورهای جت و دیگر تجهیزات سرمایه‌گذاری شود.
