از وعده اتصال یک میلیونی تا واقعیت ناامید کننده؛ پروژه فیبر نوری در کجا گیر کرده است؟

بازتاب– در حالی که دولت بر توسعه گسترده اینترنت فیبر نوری (FTTH) به عنوان یکی از اولویت‌های زیرساختی تأکید دارد، شهروندان بسیاری از مناطق، از جمله غرب تهران، با تأخیرهای طولانی در اتصال مواجه هستند. یک شهروند ساکن منطقه پونک تهران، که یک سال پیش درخواست اتصال به شبکه فیبر نوری را به مرکز مخابرات مربوطه ارسال کرده، از عدم پیگیری و بی‌توجهی مخابرات گلایه‌مند است. این مورد، نمونه‌ای از چالش‌های اجرایی در اجرای سیاست‌های توسعه‌ای دولت است که می‌تواند دسترسی به اینترنت پرسرعت را برای خانوارها به تأخیر بیندازد.

یک سال انتظار بدون پاسخ

این مخاطب ضمن گلایه از فرایند سخت خدمات اینترنت فیبرنوری بیان کرد: “من ساکن منطقه پونک هستم و بیشتر از یک سال پیش برای اتصال اینترنت فیبر نوری درخواست به مخابرات مرکز مربوطه ارسال کردم. با گذشت بیش از یک سال، حتی یک تلفن یا پیگیری کوچک از طرف مخابرات نداشتم. چند بار هم مراجعه کردم، اما متاسفانه نتیجه نگرفتم. این رویه اشتباه و بی تفاوتی مرکز مخابرات منطقه، برخلاف سیاست توسعه فیبر نوری دولت است.”

طبق اطلاعات رسمی، مخابرات تهران در حال گسترش پوشش FTTH در این منطقه است، اما گزارش‌های متعدد از شهروندان حاکی از تأخیر در اجرای درخواست‌ها و اتصالات نهایی است. این مشکل تنها به پونک محدود نمی‌شود؛ گلایه‌های مشابهی از مناطق دیگر تهران و شهرستان‌ها گزارش شده که نشان‌دهنده ضعف در فرآیندهای اداری و اجرایی مخابرات است.

هدف‌گذاری بلندپروازانه با پیشرفت کند

دولت فیبر نوری را به عنوان زیربنای اصلی تحول دیجیتال کشور معرفی کرده و برنامه‌هایی برای اتصال یک میلیون خانوار و کسب‌وکار به این شبکه در سال جاری تدوین کرده است. مدیرعامل شرکت مخابرات ایران اخیراً اعلام کرد که تا پایان سال ۱۴۰۴، پروژه تغییر تکنولوژی از کابل مسی به فیبر نوری در تمام ۳۱ مرکز استان تکمیل خواهد شد و ۲۷ میلیون مشترک تلفن ثابت با حفظ شماره به این فناوری مهاجرت خواهند کرد.

وزیر ارتباطات نیز تأکید کرده که اولویت دولت، اتصال سریع خانواده‌ها و کسب‌وکارها به شبکه فیبر نوری است و همه اپراتورها باید پوشش‌دهی را در عرض یک ماه به اتصال واقعی تبدیل کنند.

با این حال، پیشرفت پروژه‌ها کندتر از انتظار است. گزارش‌ها نشان می‌دهد که تنها حدود ۵ درصد از ۱۱ میلیون مشترک شبکه ثابت از FTTH استفاده می‌کنند، در حالی که پوشش شبکه در ایران به ۳۵ درصد رسیده است.

چالش‌های اصلی شامل انحصار مخابرات در ارائه خدمات، مشکلات مالی و کندی اجرای پروژه‌ها توسط پیمانکاران است. برای مثال، در سال گذشته، قراردادهایی برای ایجاد ۱۰۰ هزار اتصال فیبر نوری امضا شد، اما اجرای آن‌ها به دلیل موانع اجرایی به تعویق افتاده است.

به گفته کارشناسان، انحصار شرکت مخابرات در ارائه اینترنت فیبر نوری، یکی از اصلی‌ترین موانع توسعه است. کارشناسان معتقدند این انحصار منجر به عدم رقابت و کندی در خدمات‌رسانی شده و شهروندان را درگیر فرآیندهای بوروکراتیک می‌کند.

در تهران، علی‌رغم اینکه کل شهر تحت پوشش قرار گرفته، تأخیر در اتصال درخواست‌ها رایج است. گزارش‌های رسانه‌ای از گلایه شهروندان در مناطق مختلف کشور حکایت دارد که پروژه‌های فیبر نوری پس از اجرا، به دلیل عدم اتصال به مراکز مخابراتی، بی‌فایده مانده‌اند.

اتحادیه جهانی مخابرات (ITU) نیز در گزارش‌های خود، ایران را به دلیل از دست دادن فرصت‌های طلایی در توسعه فیبر نوری، مورد انتقاد قرار داده و تأکید کرده که شبکه‌های فیبر زیربنای توسعه پایدار هستند.

نیاز به هم‌افزایی و نظارت بیشتر

برای حل مشکلات و نارسایی های فعلی، همکاری مخابرات با بخش خصوصی متعهد و افزایش مشوق‌های دولتی ضروری است. مدیرعامل یکی از شرکت های متولی اخیراً از دولت خواسته تا تعادل میان سرمایه‌گذاری بخش خصوصی و حمایت‌های دولتی را برقرار کند.

همچنین، شفافیت در فرآیندهای استعلام و اتصال، مانند استفاده از سایت iranfttx.ir برای بررسی پوشش، می‌تواند به شهروندان کمک کند.

گلایه های شهروندان از عدم دسترسی به اینترنت فیبرنوری پرسرعت، زنگ خطری برای مخابرات است تا از سیاست‌های دولتی عقب نماند. بدون پیگیری جدی، توسعه فیبر نوری که می‌تواند اقتصاد دیجیتال را متحول کند، به یک وعده ناتمام تبدیل خواهد شد. شهروندان مانند قبل می‌توانند با مراجعه به مراکز مخابرات یا استفاده از سامانه‌های آنلاین، پیگیری کنند، اما نیاز به نظارت و کنترل بیشتر بر اجرای تعهدات، بیش از پیش احساس می‌شود.