کنگره آمریکا، بعد از اقدام ترامپ علیه برجام چه سرنوشتی برای این توافق رقم می‌زند؟
قانونگذاران آمریکایی نظرات خود را درباره تصمیم کنگره آمریکا درباره سرنوشت برجام از اقدام احتمالی رئیس‌جمهور این کشور در عدم تأیید پایبندی ایران به این توافق مطرح کرده‌اند.
«دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهور آمریکا بارها گفته که در گزارش جدید به کنگره پایبندی ایران به توافق هسته‌ای با گروه 1+5 (برجام) را تأیید نخواهد کرد.
در صورتی که او این تهدید را عملی کند، سرنوشت توافق هسته‌ای برجام در دستان کنگره‌ای قرار خواهد گرفت که با اکثریت جمهوری‌خواه در حال فعالیت است. عدم تأییدیه ترامپ به معنی خروج آمریکا از برجام نیست و کنگره، 60 روز برای تصمیم‌گیری درباره بازگرداندن تحریم‌ها علیه ایران که به معنی خروج عملی از این توافق است، فرصت خواهد داشت.
در حالی که تصویب اکثر طرح‌ها در مجلس سنای آمریکا به 60 رأی موافق نیاز دارد، یک قانون داخلی آمریکا درباره برجام تصریح می‌کند که مجلس سنا با تنها 51 رأی موافق می‌تواند تحریم‌ها علیه ایران را بازگرداند.
«جک رید»، عضو مجلس سنای آمریکا با اینکه اعضای حزب دموکرات در این مجلس گروه اقلیت را تشکیل می‌دهند در گفت‌وگو با المانیتور تصریح کرد در صورتی که تصمیم حزب رقیب جمهوری‌خواه بر بازگرداندن تحریم‌ها علیه ایران استوار باشد، نمی‌توان امیدی به جلوگیری از این تصمیم‌گیری داشت.
وی که از حامیان ماندن آمریکا در توافق هسته‌ای است، گفت: «[بازگرداندن تحریم‌ها] فقط به 50 رأی نیاز دارد، بنابراین نمی‌توان برای جلوگیری از آن روی رأی یک گروه اقلیت حساب کرد. فکر می‌کنم رأی‌گیری دشواری خواهد بود.»
اعضای حزب جمهوری‌خواه در حال حاضر 52 کرسی از 100 کرسی مجلس سنا را در اختیار داشته و در مجلس نمایندگان هم از اکثریتی قابل‌توجه برخوردار هستند، به نحوی که در صورت اتخاذ یک تصمیم یکپارچه، نیازی به همراهی دموکرات‌ها برای تصویب آن ندرند.
در سال 2015 حتی یک نماینده جمهوری‌خواه در هر دو شاخه قانونگذاری آمریکا به حمایت از توافق هسته‌ای با ایران رأی نداد، ضمن اینکه در سال جاری هم، شکست‌های پی‌در‌پی حزب جمهوری‌خواه در تصویب طرح مراقبت‌های درمانی، رهبران آنها را بیش از هر زمان دیگر تشنه به دست آوردن موفقیت کرده است.
یکی از دستیاران مجلس سنا به شرط عدم افشای نام به المانیتور گفت: «اگر به اکثریت جمهوری‌خواه در مجلس نمایندگان و سنا نگاهی بکنید، هیچ کدام از اعضای جمهوری‌خواه هنگام تصویب قانون بررسی توافق هسته‌ای در حمایت از برجام رأی نداد. بنابراین، فشار عظیمی روی این اعضا وجود خواهد داشت.»
حامیان ماندن آمریکا در برجام، در حال حاضر خودشان را برای وقوع بدترین اتفاقات آماده کرده‌اند.
جان فاینر، رئیس دفتر «جان کری»، وزیر خارجه سابق آمریکا می‌گوید: «فعل و انفعالات می‌توانند به سادگی خط سیر جدیدی مربوط به خودشان را دنبال کنند. ممکن است ما در موقعیتی قرار بگیریم که دولت [پایبندی ایران را تأیید نکند] و کنگره هم بگوید که دولت، نظر آمریکا ردباره اجرای توافق هسته‌ای را به صراحت ابراز کرده است؛ و این باعث می‌شود که اوضاع بدون آنکه مردم درباره تبعات آن فکر کنند، پیش برود.»
جان کری، خود در یادداشتی در تاریخ 29 سپتامبر در روزنامه واشنگتن‌پست به کنگره آمریکا توصیه کرد از هر گونه تصمیم‌گیری عجولانه درباره توافق هسته‌ای ایران خودداری کند.
نمایندگان دموکرات در کنگره آمریکا هم در حال ابراز نظارت خودشان در این باره هستند.
کریس مورفی، نماینده دموکرات مجلس سنا به المانیتور می‌گوید: «فکر می‌کنم که منازعه بزرگی در پیش است، اما در نهایت امر، نمی‌دانم که آیا جمهوری‌خواهان می‌خواهند تقصیر دستیابی ایران به سلاح اتمی را گردن بگیرند یا خیر.»
وی اضافه کرد: «چیزی که می‌دانم این است که بعضی از نمایندگان جمهوری‌خواه هستند که به شدت مخالفت توافق هستند و ممکن است به از سرگیری تحریم‌ها رأی بدهند، اما از طرف دیگر معتقدم که جمهوری‌خواهان معقولی هم هستند که نمی‌خواهند ایران و کره شمالی را در مسیر سلاح‌های هسته‌ای قرار بدهد.»
عده دیگری هم هستند که می‌گویند نمی‌توان به کنگره برای کشتن توافق هسته‌ای ایران اعتماد کرد و این دولت ترامپ است که بایستی این وظیفه را به عهده بگیرد.
جان بولتون، نماینده پیشین آمریکا در سازمان ملل متحد در یادداشتی روز 28 سپتامبر نوشت: «شاید جنون‌آمیزترین استدلال این است که کنگره بایستی درباره سرنوشت توافق و بازگرداندن یا بازنگرداندن تحریم‌های آمریکا تصمیم بگیرد. اگر رئیس‌جمهوری تمایلی به حل این نوع از مشکلات نداشته باشد، نباید برای انجام این وظیفه داوطلب می‌شد.»
باب کورکر، رئیس کمیته روابط خارجی مجلس سنای آمریکا که درباره صدور یا عدم صدور تأییدیه برجام با دولت برجام در تماس است به المانیتور گفت: «من نمی‌خواهم درباره اینکه چه اتفاقی می‌افتد، اظهارنظر علنی مطرح بکنم.»
